Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 10

A.C.F. Koch herinnerd

Op 25 september 1990 overleed geheel onverwacht, 67 jaar oud, de historicus Anton Carl Frederik Koch. Wetenschappelijk gevormd in Gent, bracht Koch het grootste deel van zijn werkzame leven door als archivaris en bibliothecaris in Deventer, waar de Athenaeumbibliotheek onder zijn leiding uitgroeide tot een instelling van meer dan regionaal belang. De onderwerpen van zijn talrijke studies weerspiegelen de trek naar het noorden. Tot 1965 schreef Koch vooral over de middeleeuwse geschiedenis van Vlaanderen; later leidde zijn grote kennis van de Deventer archieven tot een aanzienlijk aantal publikaties over deze IJsselstad. Zijn belangrijkste werk is ongetwijfeld de uitgave van het eerste deel van het Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot 1299, dat in 1970 verscheen.

[p. 43]

Ter nagedachtenis van de mediaevist Koch is het boek Tussen Vlaanderen en Saksen verschenen. De herdenkingsbundel bevat vijftien artikelen van Kochs hand, eerder verschenen in de periode 1956-1990. De opstellen getuigen van de veelzijdigheid en originaliteit van de schrijver. Zij behandelen een grote verscheidenheid aan onderwerpen betreffende de geschiedenis van de Nederlanden tussen de achtste en de zeventiende eeuw, waarbij aandacht wordt besteed aan politieke, institutionele, juridische en sociale aspecten. Ook de middeleeuwse topografie en naamkunde zijn vertegenwoordigd. De nadruk ligt op de ‘volle middeleeuwen’.

Kochs werk wordt gekenmerkt door het gedetailleerde bronnenonderzoek. Zijn artikelen over het ontstaan van de stad Deventer en de topografische ontwikkeling van Brugge tot in de twaalfde eeuw dwingen nog steeds respect af. In de laatste studie die Koch voltooide, keerde hij weer terug naar de stad waar zijn carrière was begonnen. Het is tekenend voor zijn wetenschappelijke strijdlust dat Koch in dit onderzoek - dat hij helaas niet meer in druk heeft mogen zien- een afwijkende visie geeft op het ontstaan en de vroegste geschiedenis van de stad Gent. Koch stelde wel vaker gevestigde meningen ter discussie.

Met veel gevoel schreef B. Dubbe het levensbericht van de vooraanstaande geschiedkundige. Een indrukwekkend overzicht van de publikaties die A.C.F. Koch op zijn naam heeft staan sluit de bundel op waardige wijze af.

Koch had niet alleen belangstelling voor de wetenschap. Zijn interesse ging evenzeer uit naar muziek, fotografie, schilderkunst en literatuur. Deze facetten van de mens Anton Koch worden belicht in een tweede bundel, Anton Koch herinnerd. In een groot aantal, veelal zeer persoonlijke, bijdragen hebben vrienden, familieleden en kennissen hun herinnering aan Koch in woord en beeld aan het papier toevertrouwd.

Met de uitgave van deze twee bundels is de herinnering aan de wetenschapper en vriend Koch gewaarborgd.

Tussen Vlaanderen en Saksen: uit de verspreide geschiedkundige geschriften van A.C.F. Koch (1923-1990). Red. J.G. Kruisheer e.a. Hilversum, Verloren, 1992 (Middeleeuwse Studies en Bronnen: 29). 320 pp. ISBN 90-6550-245-9. Prijs: ƒ 65,-.

Anton Koch herinnerd 1923-1990: een vriendenboekje. Red. Neeltje Brands e.a. [Deventer], Vijfsprong, 1992. 271 pp. ISBN 90-800045-5-3. Prijs: ƒ 35,-.