|
| |
| |
| |
Morituri
Libretto
Personen
| Kapitein Joe Paardestaart - Superman |
| Eerste luitenant - Batman |
| Dokter - De dolle dokter |
| Padre Bill - Fu-Manchu |
| Communicatie-sergeant - De Weerwolf |
| Intelligentie-sergeant - Dracula |
| Genie-sergeant - Robbie de Robot |
| Schildwacht Jack |
| Schildwacht Jim |
| Soldaten: Davies, Jones, Southern, Austin, Django, Marlowe, Shane, Christie, Duncan, April, Powys |
| Dansers en danseressen |
(Het decor suggereert een militaire voorpost in Zuid-Oost-Azië. Een hygiënische sfeer. Naakte, gladde muren met hier en daar wat pin-ups. Verder allerlei speelapparaten, elektrisch biljart, juke-box, koffie-automaat, etc., waardoor de rijen machinegeweren met moeite opvallen. Aan alle kanten kijkgaten.
Achter en opzij de stelling: de jungle.) (Tegen de achtergrond van het toneel is een filmdoek gespannen. Als het stuk begint is er een film van Popeye aan de gang, sterk vertraagd. Popeye wordt gemarteld en gevierendeeld door de bebaarde Matroos op een statige orgelmuziek.
| |
| |
Men hoort verweg de stem van Olive: ‘Popeye, Popeye’. Dan een regelmatig, dof gebonk van 80 mm-mortieren en geratel van mitrailleurs.
Popeye ligt buiten bewustzijn. De tekenfilm gaat over in een technicolor-publiciteitsfilm waarin een grinnikende soldaat in jungle-uniform tegen een achtergrond van artificiële palmen en struiken een sigaretteaansteker in de hoogte houdt.)
(in crooner-stijl)
Dit jongens, is een Baratex.
Toen de ratten mij te pakken hadden bij Di-Nang-Ka trof één van hun kogels mij hier.
Hier, jongens!
(hij wijst naar zijn hartstreek)
(close up)
Maar Baratex heeft de dood tegengehouden.
De goede mensen van Baratex in hun directiekantoor van Chicago wilden hem gratis herstellen.
Maar nee, hoor! Hij werkt nog best.
Kijk maar
(steekt de sigaretteaansteker aan).
Baratex! Baratex!
Elegant en sterk!
(Olive wordt - eveneens vertraagd - door de matroos gekweld en geplaagd. Popeye wordt wakker en grijpt zijn spinazie.)
(Het dof geroffel der mortieren wordt sterker. De film scheurt. Het licht gaat aan op het toneel. Wij merken dat een twaalftal soldaten, rug zaal, naar de film zaten te kijken. Zij springen op.)
(in verheven stijl zingend)
O wee! O wanhoop!
Eilaci! Godverdomme! Ai, Ai, Ai!
de schildwachten jack en jim
(komen op)
De projector is stuk en de lamp is onherroepelijk gebarsten. De projectionist, soldaat Eerste Klasse Vandenberg, is gekwetst door scherven van een M.79, aan zijn linkerelleboog.
| |
| |
(komt te voorschijn. Hij is dertig jaar oud en lijkt op Tyrone Power; gekleed als een officier)
Ik geloof mijn ogen niet, mijn oren zijn verstopt, mijn hart staat stil.
(komt op, zingt met een stentorstem)
Het heilig bestand is geschonden.
(komt op)
Het heilig bestand en de gewijde reglementering, getroffen op het hoogste vlak, zijn gekrenkt!
Van 9 u. 30 tot 11 u. 15 zou ter gelegenheid van Sint-Hermes geen kogel, geen bom, geen vleugje napalm het luchtruim schenden.
En zie! Het is pas 10 u. 35 en wij werden gruwelijk aangerand.
Ai mij! Gehoond, beschimpt zijn wij!
Wij hadden het moeten verwachten!
Dit zijn geen mensen.
Zij kennen geen gegeven woord, geen eer.
Dit zijn geen mensen.
Zij vragen om hun eigen vernietiging.
Als zij een dergelijke heilige overeenkomst met hun vieze naakte voeten vertrappelen,
hoe kunnen wij hen ooit nog vertrouwen, in het bijzonder wat betreft:
de behandeling van krijgsgevangenen,
de conventies van de oorlogvoering,
het gebruik van verboden wapenen?
Wij mogen hen niet vertrouwen, omdat wij hen niet kunnen vertrouwen.
| |
| |
Gedenk, o mijn dappere maar kinderlijke krijgers, gij die vol hoop zijt
en tegen beter weten in de donkerte in de mens niet wilt erkennen,
o gedenk het verraad van vandaag, 28 augustus, 10 u. 35.
Gedenk hoe de vijand zijn gele, rotte rattentanden in onze nek geslagen heeft!
En onze film is stuk! Onze avond is gebroken!
Wat nu gedaan?
Wat nu gedaan, mijn kapitein?
Gij vraagt het mij?
Als ons leger en ons bestand onteerd worden voor uw ogen, vraagt gij mij, mijn soldaten, wat te doen? Is dit de vraag van makke, geesteszieke burgers die de andere wang naar voren steken?
(bevelend)
Communicatie! Intelligentie! Genie!
(in de houding)
Aanwezig!
Op mijn bevel wordt thans Operatie Prairiehond ontketend.
Tweeduizend drie, tweeduizend twee, tweeduizend één!
(richt zich tot de telegrafist die bij zijn apparatuur zit)
Hier Communicatie! Over naar Wolfskeel.
Sta klaar voor Operatie Prairiehond.
(De telegrafist geeft het door en op het scherm verschijnen reusachtige machines met flikkerlichtjes)
Hier Intelligentie! Hoort u mij, Django?
De Prairiehond zal blaffen.
| |
| |
Hier Genie! Ik vraag naar Snorkel 5429. De Prairiehond opent zijn scharlaken muil.
(De machines antwoorden met gerinkel en felgekleurde strepen en lichten)
Wolfskeel: Klaar voor actie!
Django: Klaar!
Snorkel 5429: O.K.
Eenduizend achthonderd twee, eenduizend achthonderd één, eenduizend achthonderd!
Ac - tie!
(Op het scherm wordt de film van de actie zichtbaar, enorme ontploffingen, de aarde wordt opengereten, bossen spatten in de lucht. Het geluid is dat van een hevig bombardement gefilterd en vervormd door de machines.)
De ratten sterven als ratten
Hoera! Leve de Prairiehond!
Wolfskeel: Doelwit geraakt!
Django: Volledige vernieling van Punt Omega!
Snorkel 5429: De IJzeren Cirkel is vernietigd!
In menselijke termen omgezet, betekent dit, mannen, dat alle wapenopslagplaatsen, benzinedepots, munitiereserves, sampans, huizen, bruggen, vliegvelden, treinen, voeding en personeel te land; ter zee en in de lucht, van de helling Dung tot de rivier Dong uitgeschakeld zijn door brand en explosie.
Hoera! Ra-ra-ra voor Prairiehond!
Ziezo! Dat was ons wettelijk antwoord.
En weer heeft de heidense draak een van zijn wrede ledematen verloren.
| |
| |
(bevelend)
Recreatie tot nul nul nul twaalf.
(De soldaten staan in groepen bij het elektrisch biljart, het tafelvoetbal en diverse amusementsapparaten.)
(bij de slotmachine)
Citroenen, kersen en appels,
drie zelfde vruchten op één rij
en ik ben voor drie dagen blij.
(bij de automaat die koffie schenkt)
Mijn moeder maakt de lekkerste koffie in Arizona.
Ik wou dat er een pipe-leiding was van hier naar Arizona.
(bij de ijsjes-automaat)
O dierbaar ijs, o lekker ijs,
dat onze ziel bevriest.
(doet de juke-box spelen en zingt mee)
(Het lied: O, maan over Donango)
(De soldaten dansen met elkaar)
(Korte sirenestoot. De soldaten staan op een rij)
(roep)
Nul nul nul twaalf!
(komt op)
Mijn kinderen, luistert.
De nacht is lang hier in het Oosten
en de nacht is zwart. Luistert.
(De mortieren zijn weer hoorbaar)
Attentie! De kapitein spreekt.
Mijn kinderen, gij hebt met eigen ogen kunnen ervaren in welke hel wij zijn beland
op duizenden kilometers van ons vaderland...
(opgewonden)
... en tussen welke helse dienaars van vreemde goden, die eer noch wet erkennen om hun slijmerige netten te werpen
over de wereld van de Heer...
| |
| |
(kort)
Padre, u komt straks aan de beurt.
Tot uw dienst, kapitein.
(kleine pauze)
Ik dacht...
U dacht verkeerd, want Padre, gij vervalt in een gevaarlijk schabloon, want, Padre, het gaat hier niet om zwart en wit of geel en wit of goed en kwaad. Wij moeten, Padre, hier nu-an-ce-ren en duidelijk stellen eens en voor altijd wie wit is en wie zwart, wie geel en wie wit, wie goed en wie kwaad.
Want het schamel, nederig volk dat wij komen bevrijden,
mannen, dit volk is in wezen niet zo slecht.
Dit volk werd uitgebuit, getergd, vervormd door de ware schuldigen, die verborgen leven onder de struiken,
in de mollengangen van de aarde
waar zij hun dodelijke strikken spannen voor het lichaam
en de geest.
Want de armen die wij komen bevrijden, mannen, en die ons misschien onwelriekend en onvoorkomend voorkomen en geel en bijziende,
zijn slafelijke dingen waardig van onze deernis.
Zie hoe zij leven in de stront,
zij eten hagedissen, kikkerkroos,
en dragen onze legerdekens rond hun kont.
Zij kunnen lezen noch schrijven,
alleen staren en knikken en hun wijven
uitlenen voor een bete broods.
Maar zijn zij daarom minder schadelijk?
| |
| |
Nee, zeker niet, nee!
Schadelijk, goddeloos, strafbaar!
Want zoals in het leger, onze moeder, wordt een
misdaad door onwetendheid geen mindere misdaad. En omdat onze lering de misdaad kan voorkomen, daarom zijn wij gekomen om hen de landbouw aan te leren
en de handel en hoe men Grieks leest en auto rijdt. Alleen, zolang zij onze lering niet geleerd hebben, zijn zij helaas nog schuldig en medeplichtig en als dusdanig onverbiddelijk te straffen.
Ik heb gezegd.
Slaap lekker, mannen.
(Groet)
Ik denk aan u, dag en nacht.
(Af)
Gij hebt uw vader gehoord. Bars, maar van binnen is hij een peperkoek. Laat zijn woorden zoemen in uw bekkeneel, zijn zinnen in uw gehemelte zinderen en weest dankbaar voor zulk een vader.
Denk aan zijn order en zijn offer:
voor elke rat die hij dood of levend vangt
krijgt de soldaat een lint en drie dagen in Donango.
Meisjes, rijstwijn en Jayne Mansfield in Donango.
(in canon)
Een rat, drie dagen in Donango,
drie ratten, negen dagen in Donango,
tien ratten, een maand in Donango,
honderd éénentwintig en halve ratten, één jaar in Donango.
Denk eraan,
wij houden hier stand in dit modderland,
voor onze moeder en ons kind.
Ik heb geen moeder meer, sergeant.
| |
| |
Ieder mens, soldaat Freddie Davies, heeft een moeder. Heeft of heeft gehad. Want waar zij ook is, soldaat Freddie Davies, in het hiernamaals of in onze verre vrije staten, haar ogen bloeden, soldaat Freddie Davies, om de ellende van deze wereld.
(De geluiden van mortieren komen dichterbij. De soldaten zijn rusteloos.)
De ratten komen dichter, sergeant.
Ik zie hun lichten, sergeant.
Straks zien wij hun gezichten, sergeant.
Zal ik de granaatwerper richten, sergeant?
Babies! Mijn babies!
De perimeter van onze omheining is anderhalve mijl. Labbekakken. Positie Herakles is uitgerekend tot op de vierkante centimeter. De tachtig millimeter-mortieren van de ratten kunnen ons niet raken.
Een middeleeuws geschut! Ouwe houwitsers! Wij zitten veilig op ons gat!
Uw hersenen, babies, uw hersenen gebruiken en vertrouwen.
Wie heeft de radar uitgevonden, wie de M.79-granaat?
Wie de kleurentelevisie, wie melk in poeder,
wie Telstar en diepvries-kalkoenen?
Wie Van Gogh, wie de astronauten naar de maan?
Zij slapen de hele dag. Zij stinken.
Zij eten de schors van de bomen.
Zij zijn zonder gedachten, zonder gevoel, zonder verstand.
Zij staren naar de grond, versuft, verlamd.
| |
| |
Daarom, babies, hersenen en vertrouwen. Gij zijt ge-se-lec-teerd geworden door onfeilbare machines, uw ponskaart werd neergelegd als een ei, en dat ei is hier gevallen, hier, onbreekbaar, in een onbereikbare ruimte, Positie Herakles, hier.
(Stoot van sirene)
Nul nul nul twee en dertig!
Attentie! Inspectie!
(De soldaten staan stram in de houding. Dan doen zij hun diverse bewegingen in een uiterste mechanisatie. De luitenant en de sergeanten wandelen langs hen.)
| |
| |
Op zak.
(De soldaten doen rechtsomkeer. Communicatie-sergeant neemt de inspectie over.)
(komt op. Gaat langs de rij)
Longen?
| |
| |
Keel, hart, darmen, knieschijf, lever?
Inspectie volbracht, luitenant.
Dank u, sergeant.
Babies, gij zijt mijn babies, ik ben verantwoordelijk voor u.
Beschaam mijn vertrouwen in u niet, babies,
blijf genageld aan deze grond, hij is van ons
en grijpt de ratten bij hun ballen. Ra - ra - ra!
Voor Ma en Pa!
(luitenant af)
En nu, jongens, is de tijd gekomen voor Pil X B 23 die de gemoedsrust brengt en een verkwikkende slaap voor zestig minuten goed afgerond, zeg twee en zestig.
(hij deelt de pillen rond)
Slikken!
(de soldaten slikken)
X B 23 bereikt de bloedvaten in twee minuten. In deze tijd spreekt tot u Padre Bill.
(Dokter af)
| |
| |
Na de vermoeiende dag van vandaag, mijn zonen,
vergezel ik u in de korte nacht,
waarin uw geweten slapen mag.
Want wij die over u waken hijsen op onze schouders
uw gedachten, verlangens en gebeden.
In dit onherbergzaam gebied, mijn zonen,
zijn wij hier niet op rooftocht,
wij willen hier geen landerijen innemen
of met geweld handelsbetrekkingen afdwingen.
Neen, wij zijn hier in Zijn dienst, in Zijn heilige eigen Naam, om Zijn leer van liefde te verspreiden
(crescendo)
en in Zijn naam zullen wij het ongedierte dat wil leven zonder Hem, dat zal sterven zonder Hem, verpletteren onder onze laars tot eeuwige verdoemenis Ra - ra - ra!
(zwakjes)
Vic - to - ria.
Amen. Dit was Bill Donovan, zeg maar Bill,
uw padre, uw kameraad.
Ik kus u allen goedenacht.
(nog zwakker)
Goedenacht, Bill.
(De padre gaat naar een verlichte plek waar de officieren samengekomen zijn en groet.)
Moraal: uitstekend. Gehoorzaamheid: honderd procent. Gedrag: onberispelijk.
Het zijn sterke, goede jongens.
(Zij heffen een glas water in de hoogte, tikken, nemen de pil X B 23. Hun samenzang verzwakt naar het einde. Zij gaan liggen.)
(samen)
O slaap, o vergetelheid.
Wij leveren ons over aan de donkere gewassen.
| |
| |
Scheikundig wordt de ondeugd nu getemperd
en wordt de begeerte nu verstikt.
Wij zijn geen soldaat meer, geen man,
Wij duiken onder in het niets,
gelukkig verbannen uit het licht.
(zwak)
Goede nacht, kapitein.
(zwak)
Goede nacht. Ra - ra - ra.
(Het licht gaat uit. Gaat aan bij twee schildwachten die aan de twee uitersten van het toneel staan.)
Hier Buffalo Bill. Tante Elisabeth is 63 jaar oud.
O.K. Buffalo Bill. Hier Donald Duck. De vos heeft een rode staart.
(zachter)
Ben jij dat, Jim?
Jim, ik voel me niet lekker. Die kalfsfricassee is zwaar.
Wij hadden spek met rode kool. Daarna frambozenijs.
Ik wou dat ik thuis was in Idaho. Jim, ben je er nog?
Doe wat roet aan je snoet. Want de maan schijnt fel en hun patrouilles schieten snel.
In Idaho halen zij nu de maïs binnen.
| |
| |
Het is hier goede grond. Met achthonderd runderkoppen zou je hier goed geld maken.
Maar het is onbegonnen. De ratten zullen het nooit leren. Zij zijn lui.
En dom. Als je hen chewinggum geeft, slikken zij het in.
Wij bouwen scholen en autostrades,
en niet eens een dank-je-wel.
(Plots is er een geknetter en gesuis om hen heen. Een vriendelijke stem, maar zeer versterkt, weerklinkt.)
He, witte vrienden, hebben jullie het niet koud?
Jij, dikke daar, met je neus als een banaan.
Dat ben ik, Jack. Zij zien mij.
Geen woord meer, Jim. Hou je stil.
Het was een mooie film vanavond. Maar die vrouw van de matroos was wel zeer mager. Zijn alle vrouwen zo mager bij jullie thuis? Net sprinkhanen zonder borst!
(schreeuwt)
En jullie vrouwen zijn net als kinderen. En als zij dertig zijn, lijken het al kromme grootmoeders.
Daarom kunnen jullie er beter afblijven.
Heb je ooit Elisabeth Taylor gezien, dat blanke schip, die panter?
Of Jayne Mansfield met haar heupen en haar billen waarvoor je beeft als een riet?
Jim, hou je mond. Elk woord dat je zegt
wordt op de geluidsband opgenomen,
naar Intelligentie gezonden en onderzocht.
| |
| |
Vieze, kleine ratten zonder tanden, nooit zullen jullie aan onze godinnen kunnen knabbelen of ruiken!
(lacht)
Maak u niet kwaad, vetgemeste, lompe
bleke reuzen met uw loden voeten,
maak u niet kwaad voor uw laatste uur op aarde.
Wel? Is jullie tong verlamd?
Hier zijn wij. Herakles wacht op u.
Niet zo ongeduldig Wij komen zo. Wij komen jullie halen één voor één. Niet één van u zal blijven leven.
(Stilte)
Buffalo Bill, Donald Duck, zijn jullie nog maagd?
Dat is jammer. Vaarwel, Buffalo Bill. Vaarwel, Donald Duck.
(Stilte)
Zij graven kanalen onder de aarde. Ik voel de grond verroeren.
Het zijn ratten als mollen. Zij komen nader.
Sper je ogen wijd open. Eet wat chocolade.
Ik heb het koud, Donald Duck.
| |
| |
Stil nu, Buffalo Bill.
(Donker. Een vaal licht dat nauwelijks de slapende soldaten bereikt. Dan rijst de maan.)
de stem van de onzichtbare man
Uit het bijna niets, uit het nog niet niets roep ik u, dromen, zoals ik die onzichtbaar ben.
Ik ben er niet, denkt de verblufte, zichtbare mens, niemand houdt van mij. Ongezien, onbemind, zoals de adem van een lelijk meisje een zomeravond verleden jaar.
Uit de ogen, uit het hart.
(Vanuit de plek waar de officieren verspreid lagen te slapen kruipt de Weerwolf recht. Hij, zoals de andere Monsters straks, is nauwkeurig geschminkt en aangekleed, vooral niet gestileerd. Hij lijkt op Henry Hull in ‘The Werewolf of London’.)
De maan is ondraaglijk, de maan is het kwaad.
Als de maan rijst maakt zij de vrouwen wakker.
En de tij. En ook mij.
(Hij blaft)
Ik voel mijn vacht groeien, mijn gruwel en mijn kracht
in deze nacht. Ik wil verscheuren wat rond mij
verroert en wat ik vermoed in mij. In mijn handpalmen voel ik de haren groeien. Wie ik bijt wordt gelijk aan mij.
(Hij huilt tegen de maan.)
(komt op)
Heigho! Heigho!
Weerwolf, wat is er voor nieuws in het land der ratten?
Mijn vingertoppen groeien, hard als eikehout en krom.
Heb je mijn vriendje Robin niet gezien? Hij is gevangen,
ik kan met moeite spreken. Robin, het licht van mijn leven,
wordt gevangen gehouden door vermomde moordenaars.
Ik moet hem redden, ik heb geen tijd, en ik kan niet verder,
lood zit in mijn enkels, water klotst in mijn schedel.
| |
| |
(komt moeizaam aangestapt)
Klank 23467. Bobbie luistert, Bobbie heeft geluisterd, Bobbie wacht, Bobbie stopt.
(Batman leidt hem naar het midden)
Linkervoet, rechtervoet, Bobbies onderstel is vastgeroest.
Het evenwicht is verbroken. Een zwaarte, rechts, graad 62.
(Batman prutst aan de dials van de robot)
Laserstraal, botgewaai, knokken, melk. Bobbie knielt. Bobbie wil niet spelen. Kan niet. Bobbie mijn. Kan niet zijn.
(Christopher Lee) (Zit boven in de nok)
Welke wind? Welk duister kasteel? Dit is Bohemen niet.
(snuffelt om zich heen)
Uit welk moeras waait dit zwavelgas?
(Springt bij de anderen)
O veilige maan.
Als maar geen straal van de afschuwelijke dageraad mij bereikt voordat een dame in slaapgewaad
haar lakens voor mij openslaat.
(Lacht)
Haar hatelijke mond is gesperd, haar oogwit barst, haar strot beweegt als de uier waarin ik beet als kind, eeuwen geleden.
Mist. Spinnewebben. De hartstreek zwelt en roept om mijn tanden.
In welk kasteel, in welke mist wacht mijn verwarde prooi?
(tijdens het pompeus gedaas van Dracula loert hij aandachtig naar de anderen, dan grijpt hij Dracula bij de arm)
Jij mag wel een prikje krijgen, vader!
(Hij streelt de weerwolf)
De haargroei is onttakeld.
Hormonen dansen al te wild rondom.
(Snuffelt)
Ik ruik, wat ruik ik? Dinitro-orthocresol, oranjekruid, innerlijke verbranding, okeren zweren!
| |
| |
(tot de dolle Dokter)
Uw handen beven.
Als ik in galblaas en lever graai houden zij zich stil, zoals God zich stilhield toen hij leven blies in de klei. Zoals Hij ent ik in uw nieren de vreemde klieren. In uw kelders wek ik kristallen en zuren en elektriseer uw haveloos gezicht tot een woestijnbloem, een bliksemschicht.
Zijn dit planten die ik ruik?
(buiten)
Bent u dat, dokter?
Ja, mijn kind. Wat is die stank in de vallei?
(tot Jack)
Ruik jij iets, Buffalo Bill?
Papavers die verrotten, het alsemkruid?
(Tot schildwachten buiten)
Spert uw ogen open.
Wij waken, dokter. Slaap op uw beide oren.
Wij mogen schieten op alles wat beweegt.
Dus, beweeg niet al te veel.
(rekt zich uit, trekt zijn kapiteinspak uit, reveleert zijn superman-pak)
Slapend laat ik mijn huid vallen als een verdroogd blad en verrijs in mijn sterkste droom. Whaahh!
(Hij vliegt bij de anderen)
Mijn borst is van gegalvaniseerd staal, mijn longen zijn vleugels, mijn blik is radar, mijn oren horen door elke muur. Ik ben op zoek naar de Graal!
Ik ruik naar rozen. Ik zweet nooit. Ik ben onaantastbaar, onvermurwbaar, onverbiddelijk. De wereld schreeuwt om hulp, de wereld weet dat ik zal komen, de mens die bovenmenselijk is.
| |
| |
(choraal)
Wij zijn de dromen, de nachtmerries, de wensen ontbottend in de duistere tuinen van de mensen.
Wij worden niet geloofd in de klaarlichte dag maar ondergedolven in een schaamtelijke lach, bladluizen op uw blad, een gil in uw slaapgewas, knaagmuizen in uw stad, kikkerdril in uw karkas.
Wij veranderen van visioenen van lust,
schaduwspelen van geweld
tot wezens, aan u gelijk
als kind en man en lijk.
Wij zijn de vaders ontstaan uit uw bloed
de borelingen door uw angst uitgebroed.
Op onze wankele voeten, verminkt en opgeblazen
verblind en krachtig als honderdtachtig stieren
komen wij des nachts langs uw gebeente grazen
drachtig van weerzin, onkwestbare dieren.
(verheven)
De zon is ons oog, de wind onze adem
onze keel is het vuur, de lucht onze rug
de seizoenen zijn onze ledematen,
de stenen ons gebeente, de wolken ons vlees,
gras en bomen zijn onze haren,
de oceaan is ons bed.
(verschijnt)
Vanuit de onoverzienbare weiden van mijn continent blikt mijn valkenoog, geloken en vernauwd naar de kimlijn der Europese bergen.
Ik ben een god in het diepst van mijn gedachten
en ook een beest, de reuzenkwal die met haar onsterfelijke
oneindige draden de blanke bevolking zal doen trillen in haar
slijmig net om het leed dat zij mijn volk van spleetogen heeft aangedaan.
| |
| |
(komt dichter bij Fu-Manchu)
Saffraan stinkt naar de nicrocrocine, maar uit deze brokaten kleren stijgt een geur van gevaar.
Hij maakt mijn maanziek bloed wakker, ik moet hem doden.
Uw laatste uur is geslagen, ik zal u bijten.
(waggelt naar Fu-Manchu)
Bobbie scheurt de gele man.
Sacrificium mithriacum. Klank 2345. Bobbie is blij.
(grijpt Fu-Manchu bij de keel)
Gekleurd monster, hebt gij Robin, mijn ster, mijn bezit, mijn liefde, aangeraakt?
(met injectienaald)
Houd hem vast. Ik heb hier septichemische bacillen.
Bedaar, Fu-Manchu, het doet geen pijn,
tel tot tien en je zal een beter wezen zijn.
(Zij omsingelen Fu-Manchu. Hij rent weg, zij halen hem in maar dan blijven zij onbeweeglijk staan, want hij hypnotiseert hen.)
(bezwerend)
Vrienden, want zo wil ik u noemen,
blijft gevangen in mijn blik
en kijkt door mijn masker van ijs en ijzer.
Ik ben een van u, aan u gelijk.
Als gij, dans ik als een watertor,
een zonnevlek, een sterrenbeeld als gij.
Want ik ben gekomen als een vriend in de nood
met een waanzinnige mare. Haast u. Rent. Verdwijnt.
Mijn webben hebben het gerucht opgevangen
van de stank die ons thans overweldigt,
| |
| |
een wind van vernieling die gerezen is
uit de folterkamers der natuur!
(Zij staren allen in de verte, een suizend geluid komt naderbij, vlerken die klapperen.)
Welke wezens? Uit welk dol brein ontstaan?
Haarloos. Met dichte lippen.
Weeïge ogen. Zonder bloed.
Zacht vel. Kwabben. Bobbie is bang.
Eindelijk laat het kwaad zijn gezicht zien.
Whaah! Ik hoor het suizen van hun woede.
Welke wezens? Zij hebben geen spatels, vinnen of schubben.
Zij zijn tweelippig, tweeslachtig, tweevoetig,
hun vel is glad, hun haar is zacht, zij ruiken zoet,
zij zijn besmettelijk, opgerichte zoogdieren in ons woud!
(Zij kruipen ineens samen, bevend van angst. Een tiental naakte dansers en danseressen verschijnen. Zij komen naar de monsters toe.)
Wij moeten vluchten. Het is hier koud.
Het ongedierte nadert.
Geef mij uw hand.
(Een gevecht ontstaat. Af en toe vallen de monsters uit, en slaken daarbij angstkreten. De naakte mensen overweldigen de monsters. Ondertussen weerklinkt door de muziek van het gevechts-ballet heen het geluid van de mortieren.)
Mijn beet zal u veranderen in mij.
(Sterft)
Niemand zal mij levend krijgen.
(Sterft)
Ik ben de hond van de nacht, ik heb rauw vlees gegeten.
(Sterft)
| |
| |
Bobbie is boos. Adrenaline opgewekt. Bobbie is een ster met vijf vingers.
(Hij wordt gedood, zijn hoofd rolt eraf, dan raakt een arm los.)
(vecht verwoed)
Heigho! Heigho! Robin, ik kom.
(Sterft)
Mijn keurslijf van rubber en staal is gespleten. Ik ben gekneld in een waterbel vol bloed.
(Sterft)
Vade retro!
(Hij tracht de mensen te hypnotiseren)
Ik bezweer u, in naam van de draak van de zee, van het hart van de walvis,
van de bijen die wonen in de buik van de leeuw...
(Zij zijn allen gesneuveld, de mensen voeren een triomfdans uit, terwijl de zon opkomt.
Een sirenestoot. De mensen verdwijnen. Het lawaai van de mortieren is nu heel sterk. Hevig machinegeweer-geratel. De soldaten springen recht, staan op een rij.)
(het appèl)
Jones, Davies, Southern, Blake, Django, Marlowe, Shane, Christie, Austin, Duncan, April, Powys.
Mijn kinderen! De ratten vallen aan. Onze perimeter is doorbroken, onze omheining is gescheurd.
(Hij schiet)
Christie, Duncan, April, naar Punt Omega.
Mijn gechroomde helm is uw spiegel, mannen!
Volg mij!
(Machinegeweren vlakbij)
(Op het scherm: ontploffingen en brand)
Schiet op alles wat beweegt.
Als je niet schiet, ben je er geweest.
(Soldaten schieten)
(kruipt rond, deelt pilletjes uit)
Neem dit. Slik. Het zal schuimen achter je tanden. Het geeft moed en volharding.
| |
| |
Voor elke rat, drie dagen in Donango!
Tien ratten, een maand in Donango!
(Een soldaat rekt zich uit, wordt neergeschoten door de kapitein)
Geen handen in de lucht! O, geloof niet in het Rode
Kruis der ratten, mijn jongens.
Zij snijden uw teelballen af en stoppen ze in je mond.
Mijn buik, mijn kapitein!
(Hij sterft) (Een paar soldaten verbergen zich)
Kom op, bastaards. Jullie zijn A-één-personeel.
Fysiek, moreel, mentaal volmaakt.
Laat zien wat A-één-personeel waard is. Kom op.
Wij zullen niet moe worden. Wij zullen niet terugtrekken.
(die sneuvelen)
Ik ben er niet!
Moeder!
Grootmoeder!
Alice!
In een cirkel, snotneuzen!
Kapitein, roep de helikopters, kapitein, snel!
(tot de telegrafisten)
Vraag om helikopters.
Positie Herakles vraagt om Horzels.
(stervend)
Mijn uniform is vuil.
Vraag bommenwerpers, kapitein. O, die modder.
Davies, Shane, Christie
(etc., appèl)
| |
| |
Gevlucht, sergeant.
Bewusteloos, sergeant.
Kapot, sergeant, kapot, sergeant.
(tot telegrafisten)
Vraag jachtvliegtuigen, bommenwerpers.
Positie Herakles vraagt dringend om Horzels, Bijen, Wespen, Valken en Gieren met kruisvuur op C 1929.
(Op het scherm worden vliegtuigen zichtbaar in de verte. Dan vlakbij drie vliegtuigen.)
Hier Bezige Bij. Richt mij. Richt mij.
Herakles, er zitten ratten op het dak.
(in micro)
Herakles, Sector Twaalf. Delta vier links.
Hier Cowboy 60. Ratten in Sector 12. Mortieren en houwitsers.
Ik wil niet dood. Laat niemand binnen komen.
(Sterft)
Zes dagen Donango. Kleine wijven, ah, mijn oor is stuk.
(Hij sterft dansend)
Hier Commandant Galuki. Allo Herakles! Is Joe daar, Joe Paardestaart. Joe, je hebt de groeten van Dolly. Pas op voor de kater, zegt ze, haha!
Jones, dekking, in godsnaam.
(Sterft)
Sterf niet, mijn kinderen. Nog niet. Er komt hulp.
| |
| |
Hier Bezige Bij. Herakles, wij hebben u in de gaten.
Wij richten de B.M.C.'s op de ratten.
(stervend)
Ik heb mijn ingewanden in mijn hand.
Laag spervuur op Herakles. 60 komma drie.
Joe Paardestaart, ben je daar? Kan je mij niet zien?
Ik schiet met 155 tracers en 168 S.L.
Ik wil meteen dood. Nu.
Vlug. Help!
Een dokter! Dokter! Verband!
(sterven)
Christie, Shane, Davies...
(kruipt naar de micro van de dode telegrafisten)
Allo, allo, Commandant Galuki. Hier Joe Paardestaart.
Moed, jongens, God ziet u.
Uw moedertje ziet u. Van over de oceaan, godverdomme.
Is alles goed bij jullie, Joe?
Ja, alles is goed, Lennie. Alleen moeten jullie lager en dichterbij komen met de F. 104. En gooi wat napalm op square 33.35.
| |
| |
Dat doen we al vijf minuten, Herakles.
Kom dan nog lager en nog dichterbij.
(Pauze)
Op je eigen stelling, Joe?
(na pauze)
Op mijn eigen stelling, Lennie.
(orders)
Links naar Delta Zeven!
Meer Opportunity!
Naar Saturnus!
Oost-Noord en over!
Hals- und Beinbruch, Lennie!
Dokter! Waar is de dokter? Ik ben verminkt.
Sulfamide. Ik wil naar huis met de kruiser Lincoln.
(op het scherm vlakbij)
Opportunity: 12. Vochtigheid: 92. Druk: 26,7. Mistig. Wind: 12 m.p.u.
Lennie, kom dichterbij.
(Dringend)
Lennie, kom toch!
(knielend)
Hij heeft mij als doelwit gekozen voor zijn stralen.
Zijn pijlen schieten om mij heen.
Hij doorvlamt mijn flanken, zonder mededogen.
Hij verstrooit mijn darmen op de aarde.
Hij hakt in mij.
Hij valt op mij als een reus.
Go, go, go. Drop, drop. Gooohh.
(Bombardement)
(Stilte)
| |
| |
Mijn dode kinderen. Luistert. De hemelse valken zijn daar,
gecatapulteerd vanuit onze schepen in de felle zee, met napalm en fosfoor en bommen van 700 pond.
(Tweede golf van bombardement)
Appèl! op mijn bevel.
Wikkel uw lichaam in een polythylene zak. Op mijn bevel.
(zingt)
Credo in unum... De...uum.
(Sterft)
Ik had afgekeurd moeten zijn, mama, dat weet je toch, ik ben te lang, een meter zes en negentig en ik heb platvoeten, dat weet je toch, mama.
(Sterft)
(Derde golf van bombardement)
(gekwetst richt hij zich op, zwaait met zijn pistool)
Dank je, Commandant Galuki. Oprechte dank vanwege je oude legervriend, Joe.
Het is volbracht.
(Hij wordt weer getroffen door shrapnels. Staat weer op)
Hier is Herakles, gele ratten, hier ben ik, wij zijn onsterfelijk.
Wij hebben de Indianen, de Jappen, de Koreanen getemd en ook uw organen zullen wij in moes trappen, uw gebeente in snot veranderen.
(Zakt ineen) (Gezicht tegen de grond)
O, de stank van de aarde. Een mestkever wandelt in mijn kruis.
God is een kever.
(Sterft)
(Op het scherm wordt de film van vliegtuigen afgewisseld met verre ontploffingen die bijna onhoorbaar zijn)
Opdracht Silvester uitgevoerd.
Ten noorden van positie Herakles zijn nog concentraties van ratten. Uitstekend doelwit.
Herakles, ik heb nog 60 ladingen fosfoor. Kom in, Herakles.
| |
| |
Joe? Joe? Hoor je me? Ik verbind je met Hoofdkwartier.
Allo, King-Kong!
(zichtbaar op het scherm als een computer in close-up)
Allo Herakles. Hier King-Kong. Alles O.K.?
Antwoord, Herakles.
King-Kong, hier Commandant Galuki. Herakles antwoordt niet meer. Operatie Silvester is uitgevoerd om Nul nul tweehonderd en zes.
Hier King-Kong. Dank u. Ik verbind u met Sectie Klassement.
(op het scherm zichtbaar als een abstracte reeks stoppen en lijnen die uit- en aangaan)
Verlies aan luchtpersoneel: nihil.
Verwoesting op de bodem in Square 12 tot Square 185: totaal.
Kosten: achthonderd vijf en zestig dollar per unit, is ongeveer bruto twee miljoen driehonderd duizend en...
Hier King-Kong. Bezige Bij, Cowboy en Galuki worden dringend gevraagd. Kom naar huis. Overuit en amen.
Joe? Joe? Ben je er? Als je me hoort, hoor dan dit: Wij kunnen niet blind vliegen vanwege de bergen en het wolkendek is te laag. Veiligheid zegt: minstens 4.000 voet.
Dus geen kans, Joe. Tot binnenkort Joe.
(Stilte)
(In de schemer dwalen rusteloos de monsters)
Ik ben nooit blij, ik ben nooit treurig,
ik ben alleen een koude, een graf.
De dood zit in de wind en de wind zal vallen.
Bobbie is een baby. De wereld is zijn mama.
| |
| |
Lage wolken, kans op regen en mijn hart wil niet bedaren. Vader, geef mij uw zegen.
Vrienden, luistert hoe de morgen zijn lichte vingers in de schemer graaft,
hoe de dauw valt op het lindeblad.
(doffe choraal)
Moeilijk verrijzen wij. Alhoewel elke nacht onderworpen aan een misdadige hagel en gestriemd door een regen van bloed,
gegeseld en gesjocht, zonder geslacht of nakomelingschap,
bloedzieke hovelingen van de geest der mensen, vrezen wij toch het meest het licht van de dag.
(Af)
(Een sirenestoot. Zachte dansmuziek. Tussen de pop-music door geeft een reporter het weerbericht en de tijd, maar het is meer de toon dan wel de verstaanbare tekst die dit duidelijk maakt)
(Een hevige zon verschijnt op het filmdoek)
(De soldaten worden wakker. Zij rekken zich uit, maken boksbewegingen, gymnastiekoefeningen, poetsen hun tanden, kammen hun haar, etc... en staan dan op een rij. De mechanische bewegingen zijn dezelfde als in het begin van het stuk, alleen zijn zij veel stroever, want alle soldaten zijn mummies geworden, helemaal omzwachteld)
Jones, Davies, Southern, Blake, Django, Marlowe, Shane, Christie, Austin, Duncan, April, Powys.
(komt op, met bruuske passen, hij groet militair)
Morgen, mannen!
Morgen, sergeant!
(hij houdt een korte inspectie)
(komt op)
Mist in het noorden, labiele luchtstromingen.
| |
| |
(komt op en inspecteert de mannen, terwijl een trompet weerklinkt)
Goed geschoren?
Goed zo, mannen. Denk erom dat wij hier steeds en overal het voorbeeld moeten geven van orde, discipline, zuiverheid.
Op de plaats, rust!
Niemand voor mijn spreekuur? Uitstekend. Denk aan jullie voeten, jongens. Humberton-sokken zijn licht en laten de transpiratie door, zodat je voeten heerlijk kunnen uitademen. Ah, warme, droge voeten, dat is de kracht van ons regiment.
(komt op)
Goedemorgen, kinderen.
| |
| |
(scanderend)
Wij zullen vuren op al hetgene verdacht is,
al hetgene dat beweegt is verdacht,
wij zullen overwinnen of sterven.
Schildwachten achtentwintig, negentien A6.
(Vier mummies gaan naar de plek waar Jack en Jim stonden)
(Dracula en Bobbie de Robot spelen met het elektrisch biljart)
(komt op)
Heer, verlos ons van de plaag der ratten,
want zij vermenigvuldigen zich in razernij.
(samen)
Heer, in uw naam zijn de ratten vermaledijd,
want wij zijn het begin van een nieuwe tijd.
(op het scherm)
Herakles, hier King-Kong. Goedemorgen.
Wij zenden u verbinding, herkenning en opleiding.
Controle om Nul nul twee en twintig over de voorzorgsmaatregelen te nemen door de medische diensten tegen cholera, dysenterie, tyfus, tering, malaria, hepatitis, pest en lintworm. Over.
Kinderen van Herakles, de bezorgde ogen van uw vader kijken u aan.
Zodra gij de snorharen ziet van de rat...
Waar een oog in de struiken blinkt dat niet rond is en niet blauw...
Vuur!
Voor moeder, vrouw en kind, vuur!
| |
| |
Heer, ik ben u dankbaar voor deze mannen die lijken zullen zijn en mest en de schaduw van een wind in uw onverbiddelijk rijk.
Attentie! Be - zin - ning!
(De mummies buigen het hoofd. Stilte)
Jim, zie jij iets in het noorden?
Ja, Jack, een bos dat beweegt.
Moet je het niet melden, Jim?
Ik wacht nog even, Jack. Ik wil het wit van hun ogen zien.
Bezinning, uit! Geef acht! Rechtsomkeer!
(Zij wenden zich allen naar het publiek)
(choraal)
Eens zal het land van de ratten zijn
als een mateloze woestijn.
De verbrande bomen zullen staan
als de geblakerde vingers van de duizendpotige God.
Want wij vergeven niet, vergeten niet,
want ratten zijn geen mensen,
want wij zullen tot aan onze tronk begraven
in de natte asse
de oogst redden van de wereld,
want wij zullen de aarde bevrijden
tot het einde der tijden.
Amen, Amen.
HUGO CLAUS
|
|
Auteursrechtelijk beschermd