Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 18

Een randgelovige spreekt

Tijdens de Katholieke Studentendagen te Delft trad op 4 februari 1964 Lambert Tegenbosch, redactiesecretaris van het maandschrift Raam, voorheen Roeping, op met een lezing, die, in het met drie maanden vertraging verschijnend januarinummer van datzelfde tijdschrift, te lezen staat onder titel: ‘Mens onder de Mensen’.

Spreker werd in het program der K. Studentendagen een ‘randgelovige’ genoemd en hij zegt in zijn inleiding dat hij die kwalificatie aanvaardt als ze slaat op ‘iemand die op een dag merkt dat hij elders is dan op de plaats die men tot dan toe voor geloof en kerk hield... iemand die door het vertrouwde nest niet langer verleid, de dag wil en het licht en het werk van alle mensen’.

[p. 526]

Spreker verhaalt dan hoe hij zich in zijn jeugd in het seminarie liet opnemen en geleidelijk tot randgelovigheid kwam, een verhaal waarop wij hier niet ingaan. Hij geeft nauwkeurig aan waar hij nu staat en dat menen wij te moeten aanhalen om aandacht te vragen voor het tijdschrift Raam, voor wat tegenwoordig op katholieke studentendagen in Nederland kan worden gezegd en voor wat daar omgaat in katholieke intellectuele kringen.

‘De uittreders en afvallers, de randgelovigen, weigeren, zegt spreker, Christus door de R.K. Kerk te laten monopoliseren. Zulke afval is tegenwoordig wijd verspreid. Men treft die op de redactiebureaus van de R.K. kranten, onder de leraren van de R.K. scholen, onder de kunstenaars, de priesters ook,... meestal dus de academisch gevormden, de anderen zijn vleugellam. Met zulke geloofsgenoten spreken betekent veel heimelijke bekentenissen vernemen. Men trouwt kerkelijk omwille van de ouders, er zijn overal hoogst voorlopige redenen om te doen alsof’.

‘...De kerk probeert te suggereren dat afval van haar betekent afval van Christus en afval van de religie. Dat is machtsvertoon. Er is meer Christendom buiten de kerk. Het bijeenroepen van het tweede Vaticaans Concilie heeft dat bewezen... Niet paus Johannes heeft het concilie bijeengeroepen, maar Dostoievski, Kierkegaard, Mauriac, Bernanos, Graham Greene en mensen ah Jung, Heidegger, Huxley... Het is vooral de literatuur sinds Dostoievski die de, heel de kerkgeschiednis dóór, vergeten ware christelijkheid opnieuw heeft ontdekt en het Romeinse apparaat tot aggiornamento gedwongen. Wat het Romeinse apparaat ervan zal maken middels conciliaire schemata, daaromtrent is eerst iets gunstigs te verwachten vanaf de dag dat het onheilsapparaat zich met al zijn ambten en liturgieën heeft opgeheven. Eerst dàn komt de ruimte vrij voor een totaal christelijke wereld waarin is weggevallen de tegenstelling tussen kerk en wereld, alsmede de schande van een wereldse kerk’.

‘Er is vandaag over de hele wereld eenheid van wetenschap, eenheid van kunst. Er zou eenheid van christendom zijn als er geen staat-gelijke kerken waren. De oecumenische beweging zou overbodig zijn als de zogenaamde christelijke R.K. Kerk zich opheft’.

‘Het hoopgevende is dat de weg naar die beslissing is ingeslagen door de zogenaamde ontkerstening van de afvallers en de uittreders. De wereld moet in hun zin inderdaad

[p. 527]

ontkerstend worden en het zou goed zijn als we hier en vandaag begonnen met ons zelf, ik bedoel met de opheffing van alle R.K. geheten kranten, scholen, studentencorpora, sociale en politieke organisaties’.

Tot hier Lambert Tegenbosch, redactiesecretaris van het tijdschrift Raam, sprekend op de Katholieke Studentendagen te Delft op 4 februari 1965. Tot de redactie van Raam behoren verder: Bernard Kemp, Michel Van Nieuwstad, Gabriël Smit, Dr. C.W.M. Verhoeven, Ben Wolken.

Eerste-minister Lefèvre en C.V.P.-voorzitter Vanden Boeynants verklaarden onlangs dat het nog te vroeg is met de B.S.P. samen te smelten omdat de socialisten nog te antiklerikaal zijn. Voor de socialisten is het ongetwijfeld nog te vroeg samen te smelten met een C.V.P. die nog zo klerikaal is dat zij niet eens het zachtzinnig antiklerikalisme van een Collard, Spaak en kameraden verdraagt. In afwachting echter van de uiteindelijke bruidsdag, die zij vooral niet te vroeg mogen vieren, zouden zij een bloemlezing kunnen samenstellen van katholieke uitlatingen als de hierboven aangehaalde en hun toekomstige partners vragen of zij zulke vinnig antiklerikale verklaringen vanwege de socialisten hebben te incasseren gekregen en of de socialisten in de schoot van de op te richten Belgische Partij van de Arbeid zullen mogen zeggen wat leidende katholieke leken, priesters en bisschoppen sedert het Vaticaans Concilie urbi et orbi verkondigen in de schoot van de C.V.P. en de R.K.K.

G.W.