Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 17

De wereld waarin wij leven

Een uur geleden zag ik op het televisiescherm een aantal beelden, waarmee men bekendheid hoopt te verlenen aan een instelling, welke zich met de opvoeding en de aanpassing van gehandicapte kinderen bezighoudt. Het werk geschiedt er met zoveel liefde, dat de opnamen van deze kleuters, lijdende aan een beschadiging van de hersenen, stellig ontroerend, doch in géén geval pijnlijk, laat staan smakeloos waren.

Mijn reactie zou een aanleiding kunnen zijn om hulde te brengen aan de mensen die in een dergelijk instituut onafgebroken van een sublieme offervaardigheid blijken geven. In het voorbijgaan brengen wij overigens geestdriftig een eresaluut aan hen die als stille en onbekende helden dagelijks het leed in het wit der ogen zien en het in niet geringe mate verhelpen.

Waarom is het dan, dat wij niettemin met een laaiend gevoel van ergernis naar onze schrijfmachine hebben gegrepen?

Welnu, bedoelde uitzending wilde er - als ik het goed begrepen heb - een steentje toe bijdragen om een geldinzameling ten bate van de kwestieuze stichting op dreef te helpen. Geen zinnig mens zal het in zijn hoofd halen, hiertegen het geringste bezwaar te opperen!

Niettemin is er bij ons onder het kijken plots iets losgeklikt. Het gebeurde net even té laat, om er ons nog eens

[p. 229]

extra van te vergewissen, wat voor een instelling het precies betrof. Ik weet dus niet ééns, of het een officieel instituut gold, van de openbare instanties afhankelijk, of dat het daarentegen om een privé-ininiatief van b.v. katholieke of anders gezinde caritatieve aard ging.

Het interesseert mij trouwens geen snars!

Wat mij wél interesseert is het hemeltergend en verregaand immoreel schandaal, dat in de tweede helft van de twintigste eeuw, in een welvarend Westeuropese gemeenschap, een initiatief van sublieme en daadwerkelijke menselijke naastenliefde ertoe verplicht wordt, uit bedelen te gaan. Té zelden denken wij grondig over zo iets na: wij kopen een bloempje van het Rode Kruis, wij stoppen een vijffrankstuk in de bus van een of ander ‘goed werk’ en geloven het verder wel.

Tot wij ons op zekere dag plots gaan afvragen, in wat voor een wereld wij eigenlijk leven?

Wel is het zo, dat wij niet blind zijn voor de psychologische betekenis van een rechtstreeks beroep op de menselijke solidariteit, wanneer vrouwen, mannen en kinderen met inzamelbussen er ons aan herinneren, dat er nog veel leed gelenigd moet worden en dat wij de hoeders onzer broeders zijn. Voor de daadwerkelijke hulp aan de medemens kan er immers nooit geld genoeg zijn! Als morgen de stichting waar het in de televisie over ging, tot de slotsom komt, dat de gehandicapte kinderen er wél zouden bij varen, moest hun een langdurig verblijf worden gewaarborgd in een van alle commoditeiten en van de meest recente medische snufjes voorzien sanatorium in het Zwitserse hooggebergte of aan de boorden van de Middellandse Zee, dan zou men uiteraard aanvaarden, dat er een spoedactie worde ingezet om de nodige kapitalen zonder verder verwijl rechtstreeks bij de ganse bevolking te betrekken.

Maar dàt was het niet, waar de mensen voor de camera's om vroegen. Ze zouden er vermoedelijk niet ééns van durven dromen. Hun ambitie reikte niet verder dan het vinden van een beetje hulp om hun taak tenminste in de minimum-condities te kunnen voortzetten, een taak die zij tot dusver blijkbaar in de meest beschamende omstandigheden van armoe-sta-bij hadden moeten verrichten.

Het doet mij - even een parenthesis - denken aan die heerlijke kerel van een dr. Alexander, directeur van het Zeesanatorium te Wenduine, die alles op haren en snaren

[p. 230]

heeft gezet om zijn allergie-patiëntjes het verwarmde zwembad met zeewater te bezorgen, dat zij 's winters voor de behandeling van hun astma en huidaandoeningen nodig hebben. Zonder tussenkomst van een paar industriële ondernemingen en een gratis-recital van de Parijse chansonnier Gilbert Bécaud, zou echter onze vriend ook vandaag nog met zijn duimen zitten draaien!...

Nogmaals: wat is dat voor een wereld, waarin wij leven? Wat is het voor een democratie, waar geen geld gevonden wordt, opdat namens de ganse gemeenschap de staat borg zou staan voor de volmaakte, maar dan ook honderd procent volmaakte, voor mijn part zelfs luxueuze, werking van alle instellingen, welke het heil behartigen van hen - onze broeders en onze gelijken - die hulp en verzorging nodig hebben, waarin, om reden van medische, technische, financiële of psychologische aard, het gezinsleven niet voorzien kan?

Is het een algemeen verschijnsel, waar wij mee te doen hebben? Gaat het net zo in Nederland, in de Skandinavische landen of - neme kwalijk wie wil - in Rusland? Neen, neen, verzoek mij om geen sereniteit of redelijkheid! Ik zie weer in gedachten op het televisiescherm een knaapje aan de arm van een verpleegster voortstrompelen, en ik vraag mij af: als dat kind, alleen dat ene kind maar, gered kan worden door b.v. één of ander peperduur medisch apparaat, bestaat er dan enige kans dat een dergelijk apparaat er zal komen, wat het ook kosten moge?

Wie zei het mij dezer dagen ook weer? Wij leven niet in een democratie, doch in een mediocratie! Je ergernis begint met een aantal gehandicapte kinderen, voor wie men uit bedelen moet gaan, doch het loopt uit op het beschamende visioen van de cavalcade van tweederangsheid en klungeligheid, waar wij dagelijks mee geconfronteerd worden in een land, waarvan de hoofdstad - als tegenhanger o.m. van de Orfeus te Stockholm - zich onder het veelzeggend archetypisch embleem van Manneken Pis placht te plaatsen...

H.L.