Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 15

Naschrift op Lissens brief

Na Lissens (R.F.) ietwat moerassig prodomo te hebben gelezen duurt mijn bui van verdraagzaamheid voort. Ik geloof alles wat hij schrijft en verheug me hartstochtelijk over zijn oorspronkelijk vlekkeloze intenties. Toch moet hij toelaten dat ik verbaasd blijf over de vertaalgevolgen van ‘averechts-perverse’.

Mijn K. ten Bruggencate geeft voor averechts: inverted, wrong; preposterous (ideas), perverse (judgment).

De eerste drie woorden kunnen inderdaad niet dienen, zodat alleen nog het gewraakte ‘perverse’ overblijft.

Als ik nu mijn ‘averechts’ zou vertaald zien door ‘perverse’ en ik zou het dozijn mogelijkheden van het Engels woord vlijtig en academisch hebben opgesnord in minstens twee woordenboeken, dan zou ik aan mijn Britse opdrachtgevers wèl gevraagd hebben een ander woord te kiezen. Ik zou er wèl aanleiding toe gezien hebben ‘perverse’ te laten wijzigen. Een ‘Encyclopaedia Britannica’ mag zich niet dezelfde lichtzinnigheid veroorloven als dichters en een woord laten drukken dat op twaalf lezers twaalf verschillende indrukken prent.

Men moet geen Kiliaan in het Engels zijn om een paar preciezer

[p. 981]

weergaven van ‘averechts’ in het Engels te durven voorstellen. Bij een herdruk van zijn stuk kan Lissens, die zijn tijd niet moet verknoeien met gedichten te schrijven, zijn uitgever suggereren ‘perverse’ te vervangen door ‘against the grain’, eigenlijk tegendraads. Of, als deze uitdrukking te beeldend mocht zijn voor zijn ernst, door ‘indirect’ of door het pittige ‘topsyturvy’, ondersteboven. Dit zou poëtischer maar onaanrandbaarder zijn.

A ses heures veroorlooft Lissens zich taalkundig geestig te zijn en gebruikt dan een woord als ‘averechts’ dat in onze Van Dale even mild is aan verwarrende meningen. De vertaler treft derhalve minder schuld dan de opsteller.

Is mijn bui van verdraagzaamheid over? Gedeeltelijk wel en ik maak er vlug gebruik van om te verklaren dat ook onze vierde man beroep moet doen op in de lenden stotende ellebogen om een railleurtoon eruit te krijgen die eens naar de pianostemmer moet. Neen, ik wens niet in slaap te worden gepsalmodieerd, ik laat me niet lissen, ik drink het heulsap van de maankop niet.

K.J.