De Nieuwe Gids. Jaargang 53

[p. 201]

[De Nieuwe Gids. Jaargang 53. Deel 9]

Een volk jubelt door Louis Knuvelder.

Hopen wij, dat deze Septemberdag een schoone moge zijn, wanneer het Nederlandsche volk als één man zijn hulde zal gaan betuigen aan onze geëerbiedigde Majesteit de Koningin.

Veertig jaar zal Zij dan gedragen hebben den ‘scepter van goud, omfloerst met rouw’, zooals de dichter eens zong; haar overhandigd eerst bij den dood van haar vader, en later bij haar meerderjarigheid. Veertig jaar van onze geschiedenis, die ééns zullen blijken, lang niet de onbelangrijkste te zijn, werden doorleefd, doorstreden en doorleden soms, onder de regeering van deze Landsvrouwe, die zich in de Harten harer onderdanen een eerezuil wist op te richten van diepste dankbaarheid en grootste eerbied.

Veertig jaren zijn in een enkel menschenleven al een groot stuk; in het leven van een volk kàn zulk een periode zonder eenig belang, maar ook van de grootste beteekenis zijn. En de laatste veertig jaren behooren zeker tot de laatste groep.

Een heele wereld is erin afgestorven; een nieuwe wereld is zich aan 't vormen. En Nederland ontkomt aan dit proces zeker niet. De heftige gisting en branding van heel de wereld, gaat niet ongemerkt voorbij aan deze binnenzee, die lang rustig en schijnbaar-onbewogen kan blijven liggen, maar uiteindelijk toch alle deiningen méé beleeft.

En het is, nààst een persoonlijk leven, een heele taak, een dergelijke veertigjarige periode aan het hoofd te staan van een volk.

Juist immers hoe woester de golving is, hoe grooter het vertrouwen waarmee de schepelingen òp zien naar het vaste en rustig-

[p. 202]

blijvende licht van de vuurbaken. Hoe dieper een volk de branding van een cultuurwisseling voelt, met hoe grooter vertrouwen ziet het òp en wil het opzien naar de rustige en waardige continuïteit van het koningshuis.

Het is, zeer zeker in tijden als het heden, van een moeilijk te schatten waarde, deze continuiteit van een koningshuis te bezitten. Zijn de personen van dit huis uiteraard al onderscheiden, zij zijn toch nooit gescheiden, maar blijven ver-éénd door hetzelfde bloed, dat hun aderen vult. En wie Wilhelmina ziet, ziet tegelijk heel het Oranjehuis, met de onmetelijke verdiensten die dit huis zich voor Nederland verwierf.

Men kàn bijna onmogelijk Nederland en Oranje van elkander gescheiden denken.

Twee eenheden, zoozeer in een zoo wisselende geschiedenis met elkaar verbonden, zijn als 't ware één geworden.

De band tusschen hen is zoo hecht gegroeid, dat een gewelddadige vernietiging ervan een zeer ernstige wonde tengevolge zou hebben.

En deze band wordt telkens opnieuw bevestigd tusschen het volk en de persoon van elke vorst. Elk op eigen wijze, weet dit volk aan zich te brengen door dankbaarheid, liefde, eerbied en vertrouwen.

Wie, die zich eenigermate herinnert de dreiging die boven ons land hing in 1914, is niet ten uiterste dankbaar, dat het meesterlijk en vastberaden beleid van deze Landsvrouwe ons buiten de oorlogsellende hield? Een beleid, waarover de latere historie nog heel wat te zeggen zal hebben waarschijnlijk, maar waarvan reeds nu wel vast staat, dat geen mensch in Nederland méér voor onze neutraliteit gedaan heeft dan deze Vrouwe.

Men herinnere zich Harer Majesteits deelname aan het leed van Haar volk, bij groote rampen betoond. Bij watersnooden; bij de verschrikkelijke cycloon, bij alle andere gelegenheden. Waar Zij iets vermocht, deed Zij wat in Haar kunnen lag om te lenigen. Moge Zij al niet in pathetische verklaringen telkens getuigen van Haar medeleven - in de stille dààd toont Zij Haar diepe en gevoelvolle vrouwenhart.

Wie zal vergeten, hoe Zij persoonlijk Haar volk bericht wilde doen van het groote geluk Harer Dochter; wie zal vergeten de andere malen, dat Zij Zich direct, van hart tot hart, tot Haar volk

[p. 203]

wendde. Vanaf de zoo vroeg gedane oproep om te toonen, dat Nederland groot is in alles, waarin een klein land groot kan zijn, tot haar laatste opwekkingen aan hen, die nog geld en goed bezaten om te gedenken hun volksgenooten, door een crisis zoo zwaar getroffen.

De regeering van Wilhelmina - hopelijk met deze veertig jaar nog lang niet afgesloten - zal er een blijken van ongemeen belang voor dit land.

En de persoon van Wilhelmina zal blijken, dieper wortel geschoten te hebben in de harten van ons volk, dan een oppervlakkige beschouwing zou doen vermoeden.

Ons Nederlandsche volk, het heeft deze zeer typische eigenschap, dat het zich moeilijk schijnt te ‘geven’; het is flegmatisch in hooge graad. Waar de oorzaak van dit verschijnsel mag liggen, doet hier niet ter zake; feit is, dat wij moeilijk ons gevoel uiten.

Maar... deze eigenschap blijkt zeker allerminst als het onze Koningin betreft. Wààr in dit land Zij ook kome, overal treft Zij een ontvangst die uitblinkt door enthousiasme en toegenegenheid. Of het in Den Haag is of te Apeldoorn, waar men haar zoo vaak kan zien, of het in Noord of Zuid is, steeds is de komst van de Koningin een hoogtijdag voor heel de bevolking.

Waaraan is dit te danken; in een tijd waarin velen geneigd zijn te meenen dat het koningschap uit den tijd is? Wat is het geheim, dat zelfs ondanks agitatie van anti-monarchisten, dit volk in 't diepst van zijn hart monarchist is en blijft; en wie aan de Koningin raakt ieder tegen zich vindt?

Een der eerste oorzaken meen ik te zien in de hoogheid van het Koningschap op zich; dat inderdaad uit oudere tijden tot ons gekomen schijnt. Niet uit den tijd is het koningschap, maar een der weinige kostbare zaken uit vroegere tijden, die ons zijn nagelaten. Moge de erfenis, die de huidige wereld te dragen kreeg, al niet zoo geweldig benijdenswaardig zijn, in het huis Oranje en in Wilhelmina bezitten wij iets, dat opweegt tegen veel andere zaken.

Maar voor en boven alles schijnt mij de bron dezer diepe aanhankelijkheid van ons volk jegens Hare Majesteit vooral gelegen in deze eigenschap die Zij in zoo hooge mate bezit: Majesteit te zijn.

Geen woord karakteriseert Haar beter, dan dat wat Mevrouw

[p. 204]

Kloos eenige maanden geleden schreef: Wilhelmina Regina. Inderdaad: in Haar zijn belichaamd alle hoogheid, statie, gracie en waardigheid, welke in een Vorstin verwacht mogen worden.

In deze tijden, waarin een zeker nivelleeringsproces bezig schijnt, en veel van een waar aristocratie-begrip verloren dreigt te raken, is het eigenaardig, dat het geheele volk voor werkelijke aristocratie slechts diepere bewondering krijgt. Waar geestelijke adel zich wellicht meer dan vroeger bedreigt ziet, is de enkele Persoon in wie deze adel zich nog demonstreert, des te hooger in onze waardeering.

Bij alle gracie en distinctie toch temidden van Haar volk te kunnen staan, is een opgaaf, die weinigen zouden volbrengen zoo als Wilhelmina Regina dit verstaat!

Om de hoogheid van Uw Persoon om de liefde voor Uw volk, om de eenheid waarin Uwe Majesteit met ons meeleeft, om al het vele wat Gij voor dit land in deze veertig jaar gedaan hebt, willen wij Uwe Majesteit uit heel ons hart onze beste gelukwenschen betuigen op deze zoo heerlijk-Nederlandsche dag.

Te weten, dat Uwe Majesteit, door het doen van Hare Koninklijke plicht en méér dan dat, in de harten van Uw volk lééft en dat de gebeden, voor Uwe Majesteit gestort, geen zinlooze woorden zijn, maar uit het diepst van ons gemoed komen, moge Uwe Majesteit met voldoening terug doen blikken op den afgelegden weg.

Geve de God, die boven volken en koningen troont, Uwe Majesteit nog tal van jaren aan Uw volk, dat, eendrachtig rond Uwe troon geschaard, de stormen der tijden het hoofd moge bieden, en onder Uwe leiding weer in betere haven moge landen.