|
| |
| |
| |
Geertje. Door J. de Meester.
Tweede Gedeelte.
IV (Vervolg).
De vreemdheid van een ijswagentje, wit, met goud, en rood gordijntje - poppedingetjes, zoo vreemd, wáárlijk vréémd in onze straten - schrikte haar van haar verbijstering los. Eensklaps wás het ding vlak vóór haar, dreigde 't witte hout hoog vóór haar, zag ze zich er tegen loopen..... Got! ze was op de brug over 't Steiger. - Daar hadt je de ouwe juffrouw Van Dam met kerkboek - ‘Dag Juffrouw!’ - Ze was bijna tege die ijsvent angeloope..... Wát 'n mense! - Hoogstraat! - Liep ze? Och já, ze liep goed, nou de Wagestraat maar door.
Got, et was, of ze d'r verstand kwijt was!
Hóe was ze 't huis uit gekomme? had Sefie d'r gezien? nee, ze was d'andere deur uit gegaan, de huistrap, en niemand had-t-er gezien.
Wát zei hij?..... Nou niet an denke! niet an denke, niet an dénke!
Zij versnelde haren gang.
- ‘P'rdon!’ Ja gut, da' kon ze niet helpe. Was dan óók wat uitgeweke vent! Hè, zoo vol hier. Zat ze maar erge's!
Hoe hád ze zoo stóm kunne zijn, gisteravent, om niet daa'lek te zien, dat die jonge-n-op Meneer leek. He gut, zoo as-t-ie z'n meisje-n-ankeek, toen ze opstonne..... Nìet an denke. Nee. Ze
| |
| |
most nou, wacht is.... Jee, waar had ze-n-et geld gelate? O, in d'r zak, gelukkig. De presentjes voor Truus en Jan niet vergete! Strakkies kon dat, as ze na de Koenderse ging.... Oom niet goed vinde dat ze ging? Ja, dáár had ze maling an. Gewoon zegge, as hij wat zei: - Oom hier ruik' et me te veel, van.... u weet wel..... Hèhèhè!..... Dús, Oom kon maar weinig hebbe. Waarom dan toch veel gedronke? Stakkerig was Oom in alles, altoos meedoen en niet kunne. Hoe wist Meneer dat, van Ooms drinke? Nou, as vrinde toch, natuurlek wel es same-n-uit gewees'. Meneer, ja, die zou, as-t-ie wou - natuurlek! Maar zoo iemand doet et niet.
..... Dat Hij zeker nóóit us in z'n leve gezete had, gelukkig, zooas die jonge gisteravent. - Met de Juffrouw!!
- ‘'k Wou da' jij.....’
Nìet an denke.
Daar hadt je nou al vier jonge pare die same na de kermis ginge. Ook vroeg t-er bij. Toch netjes. En kijk daar us hoe aardig, die twee moeders met al dat kleine grut. Waarom ging de Juffrouw nou niet us met Truus en Jan? Kan je begrijpe, veel te min voor zoo'n madam! Nou moest die arme Troelala, de Truuzepop, met Sefie uit. Zien 'n áárdig brosjetje voor d'r te vinde. Aardig dat Meneer ook zooveel meer van Truus hiel' as van Jan. Meestál vaders meer van de dochter. En Truus leek zoo sprékend op um. Zou 'n héél mooi meisje worde. As ze maar wat sterker wier. Had dat kwakkelige in d'r gestel van de moeder. Naar voor Meneer, zoo'n ziekeleke vrouw! Waarom had ie die genome? Nou natuurlek blijve hange, gedacht et zal wel gaan, hij eerzuchtig en zoo arm, en zij rijk. Met er geld em ingepalmd en nou ze-n-em had altoos sarre. Hè..... zoo'n geméén..... spook, toch! 'n Man as Meneer, zóó goedhartig en zoo braaf, en die 't leve zuur te make, om..... om niks! As ze niet van um hield, waarom dan zoo d'r best gedaan om um te krijge? Bang dat ze nóóit 'n man zou krijge. Ja nou, dá' was te begrijpe. Zoo'n afzichtelek gezich'! Dát was 't zeker - sjalezie! Jeloersch omdat Meneer zoo knap was en
| |
| |
zij zelf zoo leelek! Nou maar, da' was dan 'n rede, om des te liever te zijn voor d'r man! Nee, et zat em in d'r aard, nét zoo'n lage, gemeene aard as d'r moeder, ook zoo'n feeks, - had in die jeneverkroeg moete blìjve..... En nou juist 'n man as Hij, die zoo'n behoefte had an liefde - dat zág je, as ie was met Truus.....
Geertje voelde dat zij moe, te zwák was, om te kúnnen schreien. De regen had verfrissching gebracht: zij voelde zich bleek-en-mager-zijn onder de windslieren aan de Schie. Zij voelde een wanhoop haar lichaam bevangen, zoodat het loopen haar te veel werd, alle doen.
Zij drong zich voort, met doode beenen, een lichaam, mager, toch zoo zwaar, over de hobbeling der keien, tot de norschigtrieste straat, stofferig alweer, vuil-nieuw, waar Oom woonde.
Ze vond het erg naar, Tante weer te zullen hooren, Oom terug te zien, maar het moest nu, en alles was naar - en zij schrikte, als van iets teleurstellends, toen de huisdeur bleek gesloten. Niet onmiddellijk zag ze, van binnen onderaan tegen het glas geplakt, het papiertje, waarop Oom had geschreven, dat de sleutel ‘aan den overkant’ was. Dus moest ze nu weer naar die kroeg! Oom was groot met zukke mense!.....
Als radeloos opeens was zij, zoo als de huisdeur onder haar boos gewring en gedruk, rinkelend bij den plotsen smakgang, had toegegeven, door de wrange benauwdheid geloopen, tot de keuken, toen terug, tot den drempel van den winkel, als beschaamd om zich nu weder buiten te toonen. Maar de huisdeur stond nog open. Open láten kon z'em niet.
Wat er in huis verder open te zetten viel, wás open. Ook het tuimelraam boven de winkeldeur. Breng maar 's lucht in zoo een stank!
Nadat ze de huisdeur had gesloten, weer met den sleutel, nijdig-sekuur, wòu ze zien, wàt met de bedstee..... Als een bang kind zoo voorzichtig opende zij de eene deur, bonsde daa'- | |
| |
lijk em weer toe. Niks daar nog in schoongemaakt! hoe was 't nou toch mogelek, dat Tante dan kon uitgaan! Waar zoue ze nou weer heenzijn? Hàd ze-n-'et toch maar gevraagd, hierover, 't leek wel gek, maar dan wis' ze 't nou..... Zeker same-n-uit om geld! Ja, daar hadt je 't, dat most et weze!
Zou zij de bedstee schoonmake? Iechut, niks geen lust in. Tante zou 't misschien verwachte, wetend dat zij eerder thuis kwam..... Zòu ze.....?
Ze had de hand al aan den deurknop. Ze vond het náár het niet te doen. Maar voor den afkeer van den stank zakte haar wil weg. Ze vòelde den aandrang langs haar borst afzakken; toen lag er opeens een gewicht op haar schouders, ze moest de borst krommen, ze ademde in kleine zuchtjes, en langs den muur tastend, als een zieke, sleepte ze zich naar het keukentje, waar ook nog alles was als straks, viel er neder op het veldbed, de beenen buiten bed op den grond, de romp schuin over 't bed gestrekt.
Hè, ze was zoo moe, zóó moe. Ze hoorde een balein in 'r beste lijf kraken, maar ze was zóó moe, zóó 'n slaap! Toch niks lekker, in dit bed. En die warmte hier, die stank. Altijd toch die nare gootsteen. Tante 't kraantje toegedraaid. Zuinig op 'n beetje water. Dat niks kost! Dáárop wél zuinig!..... Hè è - zóó, nu lag ze beter..... Zonde van 'r beste jurk. Toch bedorve, gisteravent, van die akelige regen.....
D'eene knie omhoog getrokken, 't been in bijna rechten hoek, lag ze plat nu op den rug, d'armen wijduit tot een kruis.
En op eenmaal was het vreemd - vòelde zij weer..... aan haar hand - nét als straks - dien záchten drúk.....
- 'k Wou da'jij.....
O Got, o Got! Ze hoort de stem, ze ziet Hem zitten.....
Met een ruk gooit ze zich om, beide beenen nu ook 't bed op, ze voelt dat d'r japon ergens haakt, ze hoort het scheuren, en dat doet er, 't dóet plezier, álles zou ze willen scheuren, willen tràppen!..... God nog toe..... Niet an denke, niet
| |
| |
an dènke..... Hier die hand, hè ja, zoo, knijpe..... En 'r hoofd diep weg in 't kussen.....
.... Wás daar iemand, klopte'ze? Héére, Tant-en-Oom terug!..... Cho, wat zag z'er uit! De'r haar! En d'r jurk zoo erg verkreukeld!..... - ‘Ja!’..... Got, ze kon toch zoo niet gaan!..... Effe nog..... Och jee, geen borstel! Nou dan, zóó..... Maar viel daar ie's? O, 'n gulde. Jee ja! 't geld, had ze zoo, los, in d'r zak..... Straks wel vinde.
- Ja! Ik kòm!
Van binnen ging de deur gemakkelijker open dan van buiten. Het slot knerste, een ruk.....
- Nee!
En met 'r voet, 'r heele lijf, vooroverbuigend, toen ópdringend, hield ze tegen.
Gerrit was daar! hij wou binnen! had zijn eene voet al binnen, 't lichaam vulde al de ruimte. En als stond hij haar naar 't leven, was zij fel op haar verweer, door een doodsschrik opgezweept. Achter hem, dáár, in de straat, zag ze menschen, zag een juffrouw die ze kende met een emmer warrem water, meisjes gingen ook voorbij, één bleef kijken, liep nu door..... alles zag ze, met bewustheid, doch het strìemde 'r onrust aan: nog getuigen van haar schande.....
- Wâet hebbe me nau an de hand? lijzigde haar vijand.
- La'los! Ga weg! huilschokte haar stem terug.
- Maid wäet is-t-er, bai je gek?
Doch hij had zijn voet weggetrokken, hij wàs achteruit geweken, en zij bònsde dicht de deur. Er rinkelde iets, het viel, kapot? o, et was dat kettinkje.....
Weg!
Maar....
Had ze niet dwaas gedaan?! Wat zou Tante dáár van zegge!.... Nee! ze had niet anders gekùnd! Zóó'n gemeenert, alleen mee in huis. O, ze zou et em wel zegge, liet-ie maar es durve beginne, dan zou Tante-n-alles wete, en as Tante z'n partij trok, nou, dan kwam ze nóóit weer hier. Net zoo lief bleef ze 's Zondags
| |
| |
thuis..... Groova..... Ja, as die et hoorde! Ja, dan moest ze alles schrijve, hoorde Groova van de kermis, dat zij 's nachts mee uit geweest...... en as Groova àlles wist, alles hoe et was en ging hier, dan moch ze zeker nie' langer in Rotterdam blijve..... En 't zou Groova zoo'n verdriet doen..... Beter maar geen ruzie make..... Hè, ze moest zich nou wat wassche..... Tante, nou ja, as die kwam.....
In het keukentje deed ze haar japon uit. - Gorrie, wat 'n winkelhaak!
En zoodra ze zich ontkleed voelde: - als ze dat eens zei, dat ze net bezig was geweest zich wat op te knappen, en daarom Gerrit niet had willen binnenlaten.
- 'k Doch dat u et was, anders ha'k nie' opegedaan ook!
Ze zei het jokkentje al vooruit hardop, en hier moest ze in d'r eigen toch om lachen. As j'altijd oprecht wou zijn, 't kòn niet, 't was onmogelek
Toen bedacht ze, dat ze nu toch nog wel gauw de bedstee kon doen, alles 'r es flink schoonmaken, dan was Tante zéker in 'n goeie hum.
Eerst zocht ze nog haar geld bijeen - negen gulden maar - o ja, een had ze d'r laten vallen, nou, die kreeg ze wel terug, haha, dáár hoefde ze niet bang voor te zijn!.....
Ze was nog bezig, toen Oom en Tante kwamen. Bij het opendoen riep ze: ‘effe wachte’, en toen, dat alleen Tante in de kamer mocht komen. ‘Maid wa' bai je nau begonne!’ Tante vond het blijkbaar prettig. Zij, door plotsen drang gedreven, volgde Tante in de keuken; Tante had vleesch meegebracht, blijkbaar had ze geld gevonden; maar toch volgde zij haar drang.
- Tante! voordat Oom et ziet!
En gauw stopte ze Tante de twee rijksdaalders in de hand.
Tante wou niet, 't zou niet wezen, maar ze nam ten slotte aan.
Daarna maakten ze samen gauw verder de kamer aan kant, terwijl in het keukentje een kliek van den vorigen dag op het
| |
| |
vuur stond, waar ze de karbonnades bij eten zouden, die Tante had meegebracht.
- 'k Dach' da' Gerrit nog zou komme, zei Tante plotseling onder 't werk.
Toen zij - zei ze 't wel natuurlek?
- Gerrit is d'r al gewees', maar ik heb um weggestuurd, 'k kon um zóó niet binnelate.....
En brutaal keek ze Tante aan.
- Nau, dan komp ie straks nog wel, onverschilligde Tante, en veegde rustig voort.
Geertje was nu ook weer rustig.
Ze wist niet meer: zóu ze naar Koenders of niet?.....
Gerrit was nog niet gekomen.
Tante had ‘voor geen geld’ willen hebben, dat Geertje haar nu ook nog hielp met het aan kant brengen van het eetgerei, en zij stond met Oom te praten, die, vadsig na het maal, zich een stoel had gezet op straat, vóór het winkelraam. Om de warmte had hij zijn jas uitgelaten, maar in zijn - eenige - Engelsch hemd zag hij er weer ‘wel as 'n heer uit’, bekende Geertje zichzelve. Kalm daar leunend tegen den deurpost, dacht ze ook nog eens aan straks..... Ja, ze was te gauw geweest! Maar 't was niks, ze zou zich redden!
- Zeg, Geer, begon Oom op zijn vriendelijksten toon van verstandhouding, zeit Heins jou nog wel is wat van z'n planne met et weekblad?
- Mijn? nee! hoe komp u daaran?
- Nou, hij zal d'r toch wel is met iemand over spreke. Je kon d'r toevallig bij zijn gewees..... Zie je, ìk vertròuw um niet, 'k weet niet zeker wàt ie wil, maar dat-t-er wat broeit, staat vast.
- Heb u daarom an Groo'va geschreve?
- Groo'va?
- Ja, u gaat-t-er ommers heen, te minste, Groo'va schreef....
- He't-ie jou daarvan geschreve?! Wat schreef-t-ie?
Geertje tastte al naar den brief. Maar hij was niet in haar
| |
| |
zak..... Jee, ze had 'm thuis gelate, op 'r tafel late legge..... as de Juffrouw.... of Sefie..... Gelukkig, dat-t-er nèt dat zinnetje-n-in sting, dat et haar thuis goed beviel!
- 'k Heb de brief niet in me zak. Groo'va schreef alleen, dat-ie u verwachtte.
- Ja, ik moet er maar is heen. Zie je kind, et is van 'n te groot belang voor ons. 't Plan, je weet et, is van mijn. As Heins 'n eerleke kerel was.....
- En Meneer is toch uw vriend!
- Nou ja, vrind, of geen vrind, maar ik ben niet zéker van em! As-t-ie ons belaazre kan, houdt-ie mijn en Maandag d'r buite.....
- En u heb me zelf verteld, dat Meneer altoos gezeid het: 'k wil et doen, maar eerst wat geld.
- Ja, maar dat geld hei je zóó ma'r niet bij mekaar! En nou bèn 'k zoo bang, dat hij ondertusse stiekem z'n gang gaat en de zaak alleenig klaar speelt.
- As hij ook et geld kan vinde, dacht Geertje, maar ze zei maar niets meer. Oom toch altoos met z'n plan! Net of 'n ander zoo ie's ook niet had kunne bedenke! Mos' je net bij Meneer weze! Had ommers áltoos wat nieuws an 't hoofd! Hè, zoo'n stakker toch, die Oom! Maalde nou maar van dat Plan. En liet zoo z'n zaak verloope.....
Plotseling zei ze, dat zij ‘nou maar is ging’. Zij moest nog 'n boodschap doen, en ze moest noodzakelijk is naar Juffrouw Koenders toe.....
- Gut! die mense, smaalde Oom.
Oom scheen verwonderd, en ook Tante keek niet meer zoo vriendelijk als straks, maar zij dee' lekker of ze niks merkte, ze vroeg of ze dan ‘tege de avent nog is terug mocht komme’, en haastte zich weg.
Nou liep ze Gerrit meteen mis!
(Wordt vervolgd.)
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd