|
| |
| |
| |
Geertje. Door J. de Meester.
Tweede Gedeelte.
II (vervolg).
Beneden zaten ze op het plat - Meneer en de Juffrouw en meneer Maandag. Geertje dronk den avond in. Maar ze moest haar brief gaan schrijven. Of ze 't gas aansteken mocht. Nau al? Gut, en dan de mugge....
- Kom d'r 'n beetje bij zitte....
Ja, maar d'r brief!.... Nou - dan zou ze nòg maar weer 'n briefkaart sturen, en nog maar nìet zetten, dat Truusje zoo goed als beter was. Zij kon het toch niet helpen, dat de Juffrouw zoo bang was voor de muggen in de kamer! En het schemeren was zóó heerlijk! Uit de stad kwam een vaag rumoer, als kon je hier de menschen in de Hoogstraat hooren schuifelen en gekheid maken.... Geer had er graag 's éven gekeken.... maar nee', toen ze eenmaal zat, 't was hier juist zoo knus en gezellig, lekkertjes kalm met rumoer in de verte....
- Gek hè, de heele dag zoo guur en da'me nou nog hier kunne zitte.
- Ja, moar, je zit hier beschut....
- Me man klaagt altoos over die mure....
| |
| |
- Ja natuurlijk! 't plat zou prettiger zijn, as je niet an beijeskante zukke hooge huize had.
- Och! jij heb' altoos wat....
- Zoo, heb ik altoos wat, nou maar, ik heb te minste....
- Haij al eheurd, Hains, van die vrouw van During? viel meneer Maandag handig in.
- Nee, welke During?
- Nau van 't Westplein, van During en Rietmaker.... je ken um wel, zoo'n lange, hai zit in de Road.... z'n vrouw is dur op eens van deur, mit 'n dokter uut de Hoag....
- Wat zè'j doar! riep de Juffrouw. Ze kende de mevrouw wel niet, maar 'n mevrouw van 't Westplein, d'r van dèur mit 'n àndere man?.... Ja, Maandag wist het zeker, vertelde bijzonderheden; meneer bleef met twee kinders achter....
- Ze woaren 'n joar of vier getrouwd....
Wat 'n schande! 'n Dame van 't Westplein! Twee kindertjes achter te laten....
- As ze toch niet hiel van d'r man, plaagde Meneer.
- Dan loop' 'n fatsoendelukke vrouw nòg niet van d'r kindere weg!
Nee, dat vond meneer Maandag ook; zooals de wetgeving nu was geregeld, bleef die moeilijkheid met de kinders altoos de treurige kant van de zaak. Maar anders, 't moest 'n huwelijk zijn geweest van hond en kat. Zij 'n prachtige jonge vrouw en hij 'n vervelende uitgedroogde cententeller, indertijd an mekaar gekoppeld, omdat hij zoo rijk was. - ‘Zoo geet et in de deftige wereld’....
- Doar niet alleenig, snibbigde de Juffrouw.
Maandag, alsof hij haar niet begreep:
- Um et geld alles opgeofferd! Nau kump zoo'n mensch in Scheveningen, doar in die drukte van niksdoenderij, soamen de zee in en 's oavuns meziek.... Zie, dàn gebeurt 'r gemeenigheid - dan vin 'ìk et nog moar beter, da ze d'r kurresjeus van deur goan....
- Foei Maandag, hoe kei je 't zegge.
| |
| |
Juffrouw zei dat nog vriendelijk. Meneer Maandag mocht een potje breken. Maar Geertje zag toch, zoo donker als 't was, duidelijk op het bleek groezelgezicht, hoe meneer Maandag d'r ergerde.
- Moar mins je begraip me verkeerd! Ik vin et niet goed wat die lui gedoan hebbe. Al wat ik zeg is dit: de schuld lig niet bai dien enkelden man en vrouw, moar de heele inrichtink van de maatschappai is slech. De liefde zie je, da's Moeder Natuur, da's et allermooiste watter is in 't leve, da keu je niet ruggelementeere bai de wet.
- Vrije liefde! lachte Meneer Heins.
- Seuker! en met zware langzaamheid wendde de bultenaar zich links. Vraie liefde. Moar niet as 'n grapje. As et hoogste natuurgebod.... O, we binne d'r niet an toe! Da' weet ik net zoo goed as jai. Moar ik weet ook, dat et soamenleve van man en vrouw zonder liefde 'n schande is - en die wordt nau door de wet bestendigd.
- Mot jai niet is bove kaike? zei de Juffrouw tegen Geertje.
O gunst, ze had het vergeten! IJlings weg!.... 't Was rustig boven.... Even viel ze er neer op 'n stoel. Vreemde dingen zei meneer Maandag. En dat hij daar hìer van sprak. Dat hij dòrst.... O, ze wou het verder hooren. Gauw naar benee.... Maar teleurstelling. Juffrouw bezig 't gas aan te steken. Ook de heeren opgestaan.
- Kom, 't is me taid, zei meneer Maandag.
- Vent, drink nog 'n glaasje bier.
Neé, 'et was te laat geworden. Even een praatje nog. Toen ging Maandag.
- Hè, die bult mit z'n malle praatjes, nijdigde de Juffrouw, terwijl Meneer meneer Maandag uitliet.
En toen Meneer terug was:
- Zeg as Maandag weer van die gemeene praat verkoop', goan ik de kamer uut.
- Ja maar we zatte nou op et plat!
Khm, Geertje kuchte een lach weg.
- Nau m'ar je weet et nau.
| |
| |
- God mensch, d'ar kan ik toch niks an doen. Wa' kan mijn de liefde van Maandag schele. Laat de stakker denke wat ie wil. Maar dat zei je mit m'n eens zijn - as je-n-'n leve heb as hij, mit 'n zùster waar je de kost voor verdien, die je koejeneert, en die mit god weet hoeveel manne he't gehokt, dan is t'er toch 'n dosis moed noodig om zóó over de liefde te prate....
- Ja, schai nau m'ar uit. Begin jai nau ook niet nog us....
Geertje was aan haar briefkaart begonnen Eerst het adres - dan kon dat drogen. Wat zou ze schrijven? ze wist het niet. Bijna had ze lust, te zetten, dat Truusje nog niets beter was.... Nee, niet liegen, alleen, dat ze nog geen tijd had om langer te schrijven. Ja, en dat ze het wèl maakte. En...? nee, niks van de brief van Willem....
- Geertje, 'n glas?
Toen ze opkeek, om te antwoorden, zag ze de Juffrouw nee'-schudden tegen Meneer....
- Nee, dank u.
Graag had ze toch 'n glas pils gehad. Maar de Juffrouw nam zelf ook niet. Hoe kreeg ze nu d'r briefkaart weg? Straks Sophie, wanneer die thuis kwam? Kan je begrijpen! Zelf! Flink vragen!
.... Ja, de Juffrouw vond het goed.
- Kaik dan nog is an Truus d'r bedje!
Net of zij dat niet zou doen! Zij had het kind toch opgepast!
't Vliegboodschapje, de nauwe straatjes door, naar de Post; nog wat redderinkjes thuis; dan, gelukkig vrij vroeg, want ze was moe - naar bed. Maar toen ze lag, kon ze niet slapen. 't Was of al het beddegoed tegen d'r lijf aan prikkelde. O, die benauwde lucht in de kamer!.... Akelig toch, die ruzies hier in huis. Wat had het anders prettig kunnen zijn, van avond weer, daar op het plat. Maar telkens die heftige woorden
| |
| |
tusschen Meneer en de Juffrouw. En daarbij nu dat akelige verhaal van meneer Maandag. Goeie man - maar als Groo'va hem gehoord had!... O, maar zij, ze hoorde zóó iemand heel wat liever dan die vervelende zeur van 'n Willem. Als Groo'va dáárom d'r adres had gegeven. Ze zou nìet antwoorden. Dank je lekker, Amerika, wie-wist wat dat an port kostte, 'n brief daar heen.... Lam, dat Meneer 'm net gezien had! Hè, hàd ze dat toch niet gezeid van die' ‘kennis’. Mooie kennis! Meneer vroeg telkens met wie ze kermishou'en zou - als Meneer deze ‘kennis’ kende!... Meneer altijd met z'n plagerijen. Nou weer met dat losse boordje. Maar aardig toch ook, zooals hij het op prijs stelde, wat ze voor Truusje had gedaan. ‘Lief moedertje’. En de Juffrouw die d'r strakjes vroeg, of ze wel, voordat ze uitging, nog 's naar Truusje kijken zou....
Woelende, vond ze toch eind'lijk den slaap. Maar de onrust duurde voort. Ze ontwaakte na een afschuùwlijken droom: Groo'va, die, vóór de klas, ruzie had met meneer Maandag, en Juffrouw Heins, die haar, Geertje, niet los wou laten, om meneer Maandag te zeggen dat ie Groo'va niet beleedigen mocht.... Daarna sliep ze rustiger.
| |
III.
- Dàg!....
.... Gut Meneer Maandag! Nee' maar, da's ook! Erreg vriendelijk van d'r, wat! Heusch héélemaal niet gezien....
- Kienders en klaine minsen as mien kiek jullie over 't heufd....
- Hè wat flauw! Nee, maar 't is altoos zoo druk, hier bij de brug. En nou met de kermis en die krame daar ginder.... Past u òp!!.... Hè! die tram hier....
- Waar goa'j heên?
- Naar Oom en Tante. Kermis houe!.... Toe, gaat u mee!
- Ik mee? Maid bai je dol!
- Hè toe nou! Poffertjes ete op et Hofplein. Ik trakteer!.... U mag d'r wat bij drinken ook!
| |
| |
- Seg us, hai jai d'n honderddhusunt getrokke!
- 'k Heb vijf en twintig gulde gekrege van Meneer.
- Vaif....?....
- Ja ziet u, d'r was eerst geen loon bepaald, maar Meneer wil me honderd gulden in 't jaar geve, en nou voor deze tijd, 't is wel geen drie maande, geeft-ie me toch vijf en twintig gulde, meteen voor me kermis en omdat 'k Truus heb opgepast.
- Nou ma'r, je heb ze verdiend, maid!
- 'k Had er heelemaal niet op gerekend! Daarom heb ik d'r un riksdaalder afgenome, die mag vanavond op.... Toe, ga nou mee!....
- 'k Loop 'n aindje mit je mee....
Zoo?! daar ging Mien, gearmd met Arie!
Wat! wou Mien d'r niet kenne! Ze hádde mekaar toch angekeke.... Nou! ook al goed....
Maandag niks van late merke. Leuk, as Maandag mee wou gaan.
- Weet Oom en Tante da'j komp?
- Zeker! Ze zulle blij zijn dat u meekomt!
- Nee ma'r Geer, da' gaat niet, heur!
Kom!.... Geer hoorde in z'n stem, dat ie d'r wel lust in had. Nou, en nòu had ie toch niks meer te doen!
Niks meer zegge.... hij liep zoet mee....
Lieve hemeltje, wat 'n mensche.... Naar voor zoo'n man, télkens van die lui, die um ankeke met van die ooge van: wat hei jìj 'n bult! O! wat had ze n'en medelij met um! Vooral nou ze wist, dat-ie thuis zoo'n ongelukkig leve had. Oom had toch wel gelijk gehad: hij was un heel bijzonder mensch. Zooas ie bevoorbeeld over et huwelijk en de liefde prate kon! Geer voelde, 't was gek! maar as meneer Maandag over iets ernstigs, zoo ie's van 't leve sprak, dan voelde ze altijd net etzelfde prettige tevrejene, wat ze vroeger had as dominee Wevers heel bijzònder mooi had gepreekt. En dat net van zoo'n onkerksche man! Ja, groo'va moest het es wete!.... Maar wat-ie bevoorbeeld Woensdagavond nog tege d'r gezeid had, terwijl Meneer
| |
| |
Heins de winkel was weze sluite en zij beiden, alleen, 't wéér hadde over de ruzies, altoos in huis, tusschen Meneer en de Juffrouw: - ‘Zie je, Geer, had-ie gezeid: jij vònd dat iets om nooit te vergete - je mot et nou niet zóó vreeselijk vìnde hier van Meneer en de Juffrouw, jij doet, of 'n huwelijk as dit nou zoo iets ongewoons zou weze. Ik keer et om. As twee mensche same leve, en ze houe véél van mekaar, dan is dat et mooiste dat d'r op de wereld weze kan, moar juist doarom is et zeldzoam, mo'j d'r dankbaar en behoedzaam 'n kruisje bij zette’....
‘Dan - had-ie even later gezeid - wordt ook pas et moederschap echt mooi, onvergelijkelijk mooi. Jij ben zóó orthedoks opgevoed, da'j misschien 'n diepe minachting heb voor de Roomsche. Niks as jezuiete en minse n'as Alva! Maar weet je wel, dat de vereering van de Heilige Maagd, dat wil zegge: van et Moederschap as 'n goddelijk ding, dat de protestante doar iets heel moois mee misse in d'r geloof?’.... Vreemd was het Geer, zulk redeneeren van zoo'n man, net of het geloof iets was, dat de menschen maar schikten en kozen net as ze wou'en. Maar toch.... wat dacht Meneer Maandag 'n móóie dingen, in weerwil van zijn ongeloof.... Want dat van het Moederschap.... Geer herinnerde zich heel goed, hoe Groo'va kon uitvaren tegen de menschvereering van de Roomschen in de Heilige Maagd.... maar ze had 's 'n prentje gezien van Maria met het Kind, en toen was ze blij geweest, dat Maria een stralenkrans had om 'et hoofd, zóó lief had ze Maria daar gevonde....
- Seg maid, wat baij still!
- 'k Dacht an wat u Woensdag zei van de Heilige Maagd.
- An wat!?
- Weet u nie' meer? van het Moederschap bij de Roomsche....
- Heere Jezis! Denk ie daar nou an! En we goane poffertjes ete....
Toen - Geer vóelde de stem-verandering:
- Denk ie wel us groag over al zukke dinge?
| |
| |
Geer zág dat hij naar haar keek. Zij waren nu bij de Delftsche Poort. Iets minder menschengedrang dan aldoor op 't Coolsingel. Zij keek hem even aan, en knikte. Ze vond het prettig, dat hij nu wist, hoe graag zij nadacht over de dingen.
- Soo! Nau!.... bromde hij. Maar precies hoe wist ze niet, het was haar, of ze in het malle kleine hoofdje een aanzwelling zag van voldoening, of het stiller lag op het doopvont van de schouders, zwaarder woog, of het aan den nek verbreedde, of de mond een toetje maakte.... En nu had ze innigen schik!
- Nou gaat u ook mee poffers ete?!....
- Hèhèhè!
Hij lachte, dat de meisjes van twee achter mekaar aansjokkende kermisparen allebei naar hem, en toen naar Geertje keken.
Maar zij voelde in zijn lach, dat hij blij was, en begreep, hoe ze zoo opeens had kunnen zeggen: nóu gaat u ook mee. En toen ze, boven op de Schiebrug, onder vóór zich tusschen de boomen, 't gekrioel rond om de kramen hadden, keek zij hem wéér even aan, en lachte hij nog weer eens net zoo - dat 'n straatjongen 't hem nadee'.
Oom en Tante wachtten al. Maar Gerrit Holkers zat er bij! Tante bleek hem gevraagd te hebben. Geer kon tegeswoordig niet meer vriendelijk tegen hem wezen. Ze had 'm altijd zoo'n zeeschip gevonden, zoo pedant en zwaaropdehandsch. Maar tegeswoordig wou die d'r nog kemiek bij weze ook.
- Zou 'k de winkel dan nou maar sluite? zei Oom met 'n gewicht, of wie-weet-hoeveel klante d'r vanavond door verstoken zou'en blijven van papier en pennen. Niemand antwoordde.
- Moak nau toch vort! riep Tante, toen Oom voor treuzelde. En Geer had opeens het gevoel, of ze allemaal naar den trein moesten, en hier alles zoo kaal was en arm, omdat ze het huis verlaten gingen....
Net had Oom de voordeur gesloten, en gingen ze, zij met Tante, en de mannen d'r achter, toen van de overzij van de Schie het getoet klonk, dat er brand was.
| |
| |
- Effe heure, zei meneer Maandag. Bij al het rumoer van overal, en het heesche gedreun van twee draaiorgels kon niemand den agent verstaan. Maar in de Zomerhofstraat liep er ook een. Vrij ver af. Geer verstond niks, hoewel ze er voor waren blijven staan. Maar meneer Maandag keek Oom aan, deze scheen hem te begrijpen.... Toen de agent nog eens had geroepen, zei meneer Maandag: - 'k Geleuf werâchtig, dat et.... En ja! daar opééns hadt je een agent vlak voor hen: Tè - tè.... Hè, Geer vond het zoo'n afschuwelijk geluid.... die branden hier in Rotterdam!.... - ‘Nadorststraat!’.... Ja waarachtig, 't was in Maandag z'n straat....
- Nau ma'r, wie zait nau dat et bij jou is!
Nee' - Maandag moest er toch heen. Gauw nam hij afscheid, trippelde weg.
- Waarom is ie toch zoo bang! vroeg Geertje.
- Da' begraip ik bes', zei Tante. 't Kan toch weze, dat et bij hum is....
- Nou, dan is z'n zuster d'r toch!....
- Nee, zei Oom met een smal lachje, die is d'r misschien juust nìet. Soaterdag van de karmis, dan blieft Bet niet in huus....
- En de kinders dan?
- O, die sloape....
Geertje voelde zich koud in het gezicht worden. Zooals meneer Maandag daar weg draafde, zoo gauw als ie kon de hooge brug op, met z'n kleine beenen! Gauw - de brand moest eens bij hem zijn - naar z'n hooge bovenwoning, waar Piet en Lot liggen, zonder Moeder. En die moeder is zijn zuster - en hìj houdt zooveel van de Maagd Maria....
(Wordt vervolgd).
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd