De Nieuwe Gids. Jaargang 15

[p. 209]

Stella. Door W. van Meurs.

En altijd zag men hem alleen, en met die vreemd-lichtende, zacht-blauwe oogen, die zijn de oogen van den Droomer.

Hij was nog een jonkske, toen hem in den droom een bloem ontbloeide, wier zacht-stralende blankheid zijn ziel met de teederste verrukkingen vervulde. En het liefste droomend van haar-alleen in de eenzaamheid, zocht hij steeds de verlatenheid der velden, de eenzame wegen, de stilte der bosschen, en droomde, en zong er de glorie zijner wondere bloem. Dan noemde hij haar nòch lelie, nòch zon, nòch ster, want waarvan zij de weerspiegeling was, wist hij niet: maar hij noemde haar ‘Stella’, hetgeen ster beteekent.

En met dat dagen in zijn ziel werd ook het verlangen in hem geboren naar het wezen van dàt wezen, dat zòò hem vervulde.

Eens in de velden, toen boven het koren veel spel van vlinderkens was, luchtig en teeder in het stofgoud der zon, meende hij haar te zien in de vleugeltjes eener witte kapel, die sidderden van licht. En hij volgde het vlinderken, maar toen het kwam in de schaduw, werd zijn hart wel heel droef, want het lichtte niet meer. En toen het avond werd, zag hij de sterren, en daar was er eene zachter en voller dan de andere. En het was op de heide, toen de erica

[p. 210]

gloeide in de helderheid van den hemel. Toen beklom hij den hoogsten heuvel, en den heelen nacht hield hij zijne oogen onafgewend van het wondere hemellicht: ‘Zou ze niet afdalen en komen tot hem als eene bloem-teere fee van louter liefelijkheid?’ Maar bij het aanbreken van den dag verbleekte de ster, en wederom was het jonkske droef.

Toen hij zijn manlijken wasdom had bereikt, lichtte de bloem zijner ziel voller en schooner dan ooit in de verlangende droomen naar die hemelsche glorie, van welke zij de weerspiegeling was. En nog steeds vlood hij den menschen en liefde de verlatenheid der eenzame wegen.

Boven een oud stadje klingelden de klokjes helder en vroolijk in de lieflijke zuiverheid van den zomermorgen. Buiten het oude poortje stond een wit huisje, en eene zoetheid van geur was er het bloemenhofje voor, dat een meidoornhaag omringde. Daar kwam hij langs, stil-droomend, en dien uchtend waren zijne droomen als maagdekens, om te weenen zoo teer. In het hofje begoot een meisje de planten. En toen hij opkeek, zag hij haar als eene lila bloem-van-teederheid tusschen de bloemen. Rond haar bewogen zich de fuchsia's als de vreemdsoortige bellekens in een Japanschen tempel. Boven haar liet de kroon van appelbloesem een paar van haar blaadjes los, die bleven op de zachte welving van haar borst. En het was, toen zij de oogen naar hem opsloeg, dat hij in die zacht-blauwe helderheid zijn Stella meende te zien.

Langzaam in de roerende innigheid van den stillen zomeravond, door een berkenboschje, wier millioenen fijne blaadjes trilden van teederheid tegen het perlemoer der lucht, ging eenzaam de Droomer. En hij dacht aan Stella, de wondere lichtbloem, en aan de vele malen, dat hij op aarde haar meende te zien, en zich telkens had vergist. Wel dankte hij het lot voor de laatste schoone vergissing, die het lila bloempke hem gaf, want zóó hemelsch was steeds nog die zacht-blauwe helderheid harer oogen, dat hij nog menig-

[p. 211]

maal meende in háar zijn Stella te zien. O, toen zij zich gaf in hare teedere, naakte glorie, verluidde in zijn ziel de muziek der heiligste vervoeringen. Maar Stella, de lichtbloem, was wit, en witter dan sneeuw. Wel lichtte de lila zachtheid in heur lieflijken glans, als in uren van innige stilte hij zong van die bloem zijner ziel, maar het licht zag ze niet, en veel was er in hem, dat zij nimmer verstond.

Achter het berkenboschje was de zon nu onder; en toen de lucht zoo teer werd als het wit dier berkenboomen, en het al verwaasde in stille, schoone droomen, zag hij plotsling zijn Stella als een lichtende gestalte met hoog-welvend voorhoofd, en in hare vochtige, donkere oogen was de glans van den eenvoud der ruimen van ziel. En ze was als de Madonna's, die hij kende van oude schilderijen. Haar voeten, dichtbij den grond, werden gedragen door stille vlammen, en van de slanke saam-houding der witte handen bloeide de lelie der hemelsche reinheid op uit haar koninklijkkrachtige nerven.

Zóó kwam ze tot hem, en ze bevreemdde hem niet; en samen gingen ze in het licht der zeer-geliefden, en geruimen tijd spraken ze in de heilige taal van het zwijgen.

Aan den hemel waren drie sterren opgegaan in de hoeken van den gelijkzijdigen driehoek, en de kalme, stil-glanzende oogen straalden in zijn hart het licht eener goddelijke openbaring.... en hun weg leidde ter blijde vervulling.

Op een oud-bemosten steen zat het lila bloempke, en ze zag hen beiden, en ontstelde niet. En ze zag de samen-smelting van het vreemde licht, dat zij nooit had begrepen. Toen, als een zacht vlampke van lijdzaamheid, vlijde zij zich aan tegen de vreemd-lichtende vrouw, en ze gingen hun weg door het nu nacht-donkere woud. En Stella zong den zang van het licht, en als edelgesteenten verlichtten de tonen hun weg. Dagen gingen ze voort, steeds in dezelfde helderheid, en menigvuldig waren hunne genietingen in die lichtende trillingen.

[p. 212]

Eensklaps weifelde het lila vlampke, als aangestooten door een harde bries. Terzijde van het pad stond de vervaarlijkste aller draken, de Draak van de Burgerlijkheid, de groote, in wiens platten, dommen kop het oog zich wentelt met de duizend facetten van den Leugen, en wier sterkte van licht zoo hevig is, dat wel groot men moet zijn aan kennis van ziel, om zich te onttrekken aan het voorgedraaide facet, en te voelen de valschheid van licht, want er waren er met het hemelsblauw van de onschuld. Toen schrok de Droomer, en er kwam eene stoornis in den lichtenden zang. In het nachtedonker zag hij nog even eene schittering als bliksem, met nu ver in de lucht het geluid van brekend kristal.

Naast hem lichtte alleen het zachte lila vlampke; ook Stella, de lichtbloem zijner ziel, was heen; en vanwaar eenmaal hare trillingen zijn heele wezen met de teederste verrukkingen hadden vervuld, was nu een diepe, schrijnende wonde: de wonde van het fel-brandend verlangen. Toen, de oogen sluitend, strekte hij zich uit op den grond, en in zijn borst hoorde men de rommeling als van den longteringlijder, den laatsten dag van diens leven: dat was de strijd van de wroeging met het noodlot.

Naast hem knielde neer de méélijdende Zachtheid, en hare trillende lippen kusten het klamme voorhoofd van den armen lijder.

De dagen, die volgden, waren allen in dezelfde donkere droefheid, en de wonde werd schrijnender.

Achter het berkenboschje, waar eenmaal de lichtende bloem hem verscheen, was de lucht weder van doorschijnende bleekheid, en de avond was innig en teeder als toen. Starend in den schemer ging eenzaam de Droomer, met ìn hem de stilte als van een waanzinnig meisje, dat zachtkens gaat ijlen. In zijn thans diep-liggende, zachtblauwe oogen was de gouden tinteling van den herfst, en de ivoren vermagerde ging, als was hij zonder gewicht. Bijwijlen hield hij stil: dan zong hij van die teere hemel-

[p. 213]

dingskens, op wier rythme zijn handen vol bloemen bewogen.

Opeens lichtte zijn gelaat met een zacht-wit licht: in de plotselinge verheldering zijner ziel zag hij de aanstaande wederkomst der zoo verbeide, en hij was als ver-weg in den hemel, en zong in de reien der goddelijke gelouterden.

Toen verluidde de roerendste zijner zangen, wier vochtige tonen nog telken avond tijdens den schemer stil glanzen in het lieflijke boschje.

En hij zong van de Madonna zijner ziel, en van de blijde vervulling, van den lichtenden zang, en van de sterren die zeiden: ‘geen hart zal er wezen, dat niet wordt ontroerd.’

En hij zag weer de goud-lachende teerheid in de mooie heldere oogen van het nu kwijnende lila bloempke.

Rond hem waren de blaadjes doodstil, als hielden zij hunnen adem in bij de goddelijke nadering.

Toen kwamen zijne herinneringen, en ze schenen hem in de gouden morgengewaden der groote verwachting. Hij had zijne knieën gebogen en de gevouwen handen smeekten in hunne devote magerte de wederkomst af van de lichtende bloem op aarde.

Eensklaps voer over zijn gloeiend wit voorhoofd de huivering eener zeer felle koude: het was de adem der Groot-Barmhartige, en nog eenmaal hoorde hij de eens gehoorde muziek, maar ditmaal zong zij den helderen zang der eeuwige scheiding.

In den hollen, maan-lichten nacht waren zijne oogen thans strak en groot, en het wit was paarlig en vocht als van den stillen herfsthemel, gezien door 'n schriel boompje, kort na het ondergaan van de zon. En als het laatste zonnestraaltje, dat zoo gouden verspatte over het donkere, lage takje, zoo lichtte het nog even over den onderrand der wijd-geopende blauwe pupil: Dat was de laatste der gouden momenten uit den tijd toen zijn droom was op aarde.

Ploujean, 19 December 1899.