Neerlandica extra Muros. Jaargang 1985

[p. 95]

Diversen

Nederlandkunde voor buitenlandse studenten

1 Inleiding

Voor buitenlandse studenten met belangstelling voor neerlandistiek in ruime zin - nederlandkunde zou een betere term zijn - bestaan in Nederland tot nu toe geen specifieke studieprogramma's. Natuurlijk, een buitenlander kan zich laten inschrijven aan een van de universiteiten voor de studie Nederlands, geschiedenis of kunstgeschiedenis; hij volgt dan het reguliere curriculum, incidenteel bijgestaan door goedwillende docenten en ondersteund door taalcursussen. De inpassing van deze studenten in de bestaande studieprogramma's verloopt in de praktijk veelal niet zonder problemen: met name studenten uit niet-westerse landen ondervinden taal- en aanpassingsmoeilijkheden. Afgestudeerde neerlandici tenslotte zijn in de meeste gevallen niet goed voorbereid voor hun taak in hun land van herkomst: als docent wordt van hen verwacht dat ze het onderwijs in de Nederlandse taal verzorgen en dat ze functioneren als veelzijdig Nederland-deskundige, veelal niet als linguïst of als literatuurhistoricus.

De Leidse faculteit der letteren maakt gebruik van de mogelijkheden die de Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs biedt, namelijk om een studierichting in te stellen die gericht is op het buitenland, speciaal ten behoeve van niet-Nederlanders: een Dutch Studies Programme, wellicht beter genoemd een Netherlandic Studies Programme. Mede door de concentratie van Niet-Westerse studierichtingen in Leiden zijn in de afgelopen jaren uitwisselingsovereenkomsten tot stand gekomen met o.a. China en Indonesië. Initiatieven tot uitwisseling met enkele Amerikaanse universiteiten zijn ontplooid. De aard van de voorzieningen en het karakter van het onderzoek in de Leidse letterenfaculteit maken haar tot een geschikte vestigingsplaats voor de studie ‘nederlandkunde’: er is een leerstoel vaderlandse geschiedenis, een werkgroep geschiedenis van de Europese expansie, een leerstoel historische taalkunde en taalvariatie van het Nederlands, en voorts biedt de beschrijving van de Nederlandse literatuurgeschiedenis vanuit sociaal-cultureel perspectief door de beide hoogleraren Nederlandse letterkunde een goede mogelijkheid voor het opzetten van een interdisciplinair onderwijsprogramma. Door de nabijheid van een aantal belangrijke musea en de in de vakgroep kunstgeschiedenis aanwezige deskundigheid is er tenslotte een degelijke basis voor de bestudering van de Nederlandse kunstgeschiedenis.

2 Het onderwijsprogramma

De doelstelling van het programma is aan buitenlandse studenten een zodanige opleiding te bieden, dat ze in hun land van herkomst kunnen functioneren als deskundige, in het bijzonder als docent, in de Nederlandse taal en cultuur. Het eindniveau is gelijkwaardig aan een Nederlands

[p. 96]

doctoraal diploma.

Bij de opzet van het onderwijsprogramma is in principe uitgegaan van de normale inrichting van het Nederlandse wetenschappelijke onderwijs. De cursusduur is vier jaar, met een studielast voor de modale student van ongeveer 1700 studiebelastingsuren per jaar. De maximale inschrijvingsduur bedraagt zes jaar.

Voor de toelating tot het eerste studiejaar is een niveau vereist dat vergelijkbaar is met het eindexamen VWO. Dit houdt in, dat voor de toelating dezelfde eisen worden gesteld als aan hen die op grond van artikel 66 t/m 68 van het Academisch Statuut toegang tot enig propedeutisch examen vragen, maar met één uitzondering: kennis van het Nederlands (artikel 66, tweede lid) is niet vereist. Voor studenten die al enige jaren universitaire studie in eigen land achter de rug hebben, zijn vrijstellingen mogelijk, die per individuele aanvraag beoordeeld worden door de examencommissie van het programma. Met universiteiten waarmee uitwisselingsovereenkomsten bestaan, worden bindende afspraken over de insluizing in het programma gemaakt.

Vanwege het internationale karakter van het programma is zoveel mogelijk aansluiting gezocht op de angelsaksische titulatuur. Aan hen die de toetsen van het eerste jaar met goed gevolg hebben afgelegd wordt een Language Proficiency Certificate - conform het certificaat dat onder auspiciën van de Taalunie wordt verstrekt - uitgereikt. Dit certificaat geeft toelating tot het tweede studiejaar, vrijstellingsregelingen uitgezonderd. Het met goed gevolg afsluiten van het tweede jaar geeft recht op de BA-graad. De gehele studie leidt tot een MA-graad. Bezitters van het MA-diploma hebben toegang tot de promotie, wat impliceert dat de abituriënten kunnen meedingen naar z.g. aio-schappen, de assistenten in opleiding.

In het eerste en het tweede studiejaar ligt de nadruk op de verwerving van het moderne Nederlands. Daarnaast wordt er in het eerste jaar een introductie in de Nederlandse samenleving en cultuur aangeboden in de vorm van een ‘cultural activities programme’ dat afgewisseld wordt met colleges; hieraan is een inleiding in de Nederlandse kunstgeschiedenis gekoppeld. In het tweede jaar volgen inleidingen in de andere vakgebieden (Nederlandse taalkunde, Nederlandse letterkunde en Nederlandse geschiedenis) en een college om de student wegwijs te maken in encyclopedieën, bibliografieën, tijdschriften e.d. op het gebied van de nederlandkunde.

In het derde en vierde studiejaar wordt de taalvaardigheids-training in het moderne Nederlands in beperkte omvang voortgezet, waarvan een verplicht onderdeel leesvaardigheid in de oudere fasen van het Nederlands deel uitmaakt. Het accent in het derde en het vierde jaar ligt echter op de specialisatie in een van de gebieden binnen het ruime kader van de nederlandkunde. Om twee uiteenlopende voorbeelden te geven: de studie van de etsen van Rembrandt en de verplaatsing van vraagwoorden (wh-movement) valt eronder. Daartoe worden colleges in de vorm van onderzoekswerkgroepen gevolgd, in principe samen met reguliere Nederlandse studenten, maar ondersteund door aanvullende tutorials. De studie moet worden afgesloten met een werkstuk van redelijke omvang. De studenten die zich voorbereiden op een onderwijstaak in hun eigen land dienen een cursus in

[p. binnenkant achterplat]

de problematiek van het onderwijs in het Nederlands als vreemde taal te volgen.

3 Praktische wenken

Het onderwijsprogramma gaat van start in september 1986, dus bij het begin van de cursus 1986/1987. Een beschrijving van het volledige studieprogramma, inclusief de specialisatiemogelijkheden, is verkrijgbaar bij de coördinator van de studierichting, prof. dr. J.W. de Vries, Faculteit der Letteren, Rijksuniversiteit Leiden, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, Nederland. De nieuwe studierichting zou graag zo spoedig mogelijk vernemen, of - en in welke mate - er aan buitenlandse universiteiten belangstelling voor het Netherlandic Studies Programme bestaat. Suggesties, kritiek, opmerkingen, ze zijn welkom.

(jdv)

Van 25 tot 28 mei 1986 wordt te Parijs in het Institut Néerlandais een internationaal colloquium gehouden over ‘Le Néerlandais en Europe’, ‘Het Nederlands in Europa’, tevens 16e colloquium van de AIMAV.

Dit colloquium komt tot stand dankzij de medewerking van Unesco, EG, IVN, ADEN en ANN.

De op het colloquium te behandelen onderwerpen zijn o.m.

1	Het Nederlands in Europa in historisch perspectief
2	Het Nederlands in de linguïstiek
3	Het gebruik van het Nederlands in Europese en internationale organisaties
4	De Nederlandse taal in het onderwijs buiten Nederland en België
5	Het Nederlands in de internationale bedrijfscommunicatie
6	Het Nederlands en de verbreiding van Nederlands cultuurgoed in den vreemde.

Voordrachten/bijdragen kunnen in het Frans en in het Nederlands worden gepresenteerd. Voor simultaanvertaling wordt gezorgd. Voor alle inlichtingen en aanmeldingen kan men zich wenden tot drs. Bram Buyze, Institut Néerlandais, 121, rue de Lille, 75007 Parijs, Frankrijk.

(avs)