Neerlandica extra Muros. Jaargang 1982

[p. 31]

Zomercursussen

Zomercursus Nederlandse taal en cultuur te Breukelen (20 juli tot 8 augustus 1981). Ook dit jaar - bijna traditioneel - werd de cursus geopend door de staatssecretaris, de heer Hermes, in aanwezigheid van vele binnen- en buitenlandse autoriteiten. Cursisten, genodigden en docenten werd hierna wederom een receptie aangeboden; een mooie gelegenheid om alvast wat nader kennis te maken.

Dit jaar stond de cursus, wat accomodatie betreft, in het teken der vernieuwing. We werden gehuisvest in het nieuwe wooncomplex van Nijenrode in mooie, nieuwe kamers. De lessen moesten in twee gebouwen worden gegeven, die op enige afstand van elkaar lagen. Dit gaf in het begin enige moeilijkheden, die door aanpassing van het rooster al snel werden opgelost.

Het systeem van vaste groepsuren en zgn. vrije ‘keuze’-uren wordt nog steeds gewaardeerd; de cursisten vinden het bijzonder prettig een lesprogramma aangeboden te krijgen dat de gelegenheid biedt ‘specialismen’ te verdiepen.

Een geslaagd experiment tijdens de uren ‘Kennis van land en volk’ was de presentatie van allerlei aspecten van de Nederlandse samenleving en cultuur met behulp van video. De heer Descamps heeft daar heel wat uren huisvlijt ingestoken, die een hoog rendement hebben gehad. Moge hem dit de moed geven zijn videotheek in de komende jaren verder uit te breiden ten bate van de cursus. Als een welkome onderbreking van het ochtendprogramma in de tweede week mag niet ongenoemd blijven de komst van Monica van Paemel; zij heeft voorgelezen uit eigen werk voor een talrijk, aandachtig gehoor.

De lezingen werden druk bezocht en, blijkens de enquête, positief beoordeeld. Opvallend was dit jaar dat de mini-lezingen (bestemd voor de minder gevorderde cursist) ook zeer in trek waren bij de gevorderden onder de cursisten. Een bewijs dat invoering indertijd van deze lezingen een goede greep is geweest.

In de sector ‘vrije-tijdsbesteding’ mag niet onvermeld blijven het groot aantal muzikale prestaties van hoog niveau dat door deze groep is geleverd. Ik denk bijv. aan de onvergetelijke muziekavond bij kaarslicht in het kasteel.

Nieuw in het programma was het volksdansen op de tweede avond. Een inspannende ontspanning die ten volle aan het doel, cursisten (en docenten) lichamelijk en geestelijk los te maken, beantwoordde.

De andere programmaonderdelen zoals de excursies naar Kröller-Müller, Amsterdam, de Zuiderzeewerken, de muziek-film- en poëzieavonden zijn nog lang niet versleten; de reacties der cursisten bewijzen dit.

De Orde van den Prince, een Nederlandse-Belgische vereniging die zich ten doel stelt de Nederlandse taal en cultuur te bevorderen vooral door individueel optreden van haar leden in eigen levensomstandigheden, heeft zich uitermate ingespannen om cursisten die tijdens de cursus of ook eventueel erna, in contact te brengen met een Nederlands gezin.

[p. 32]

De slotavond was allergenoeglijkst en werd, naar goed, oud gebruik, opgeluisterd door talrijke artistieke bijdragen van cursisten.

Na de officiële sluiting, uitreiking der certificaten en het slotwoord van de cursusleider kon uit het afscheid geconcludeerd worden, dat iedereen tevreden en voldaan huiswaarts keerde. In vele bewoordingen werd docenten en organisatorische leiding verteld hoe plezierig oók deze zomercursus weer was geweest.

Mag ik namens de leiding, als een nota bene, docenten Nederlands die de cursus met hun bezoek willen vereren, dringend verzoeken zulks tijdig aan te kondigen? Niet elke week of elke dag is even geschikt om u een kijkje in de ‘cursuskeuken’ te kunnen geven.

P.A. Jacobs

Hasselt-Diepenbeek (2 tot 17 augustus 1981). De cursus was dit jaar aan zijn elfde uitgave toe. Voor wie gemotiveerd is om Nederlands te leren en Vlaanderen te leren kennen, is het compacte programma telkens weer een buitenkansje. Er waren nog meer deelnemers dan vorig jaar: 131 van 17 verschillende nationaliteiten (Belgen en Nederlanders van het docenteprogramma niet meegerekend). De 113 studenten waren ingedeeld in tien groepen, gespreid over drie niveaus. De BRD was het sterkst vertegenwoordigd met 34 deelnemers; uit Polen kwamen er 22, uit Groot-Brittannië 17; voorts waren er 7 Zweden, 6 Oostenrijkers, 5 Denen, 4 Hongaren, 3 Finnen en 3 Tsjechen, 2 Spanjaarden, 2 Amerikanen (USA), 2 Fransen en 2 Bulgaren, 1 IJslandse, 1 Noor, 1 (zwarte) Zuid-Afrikaan en 1 Zwitser.

Het zal bekend zijn dat in Diepenbeek gewerkt wordt met het eigen leermateriaal uit de DONA-reeks (Dienstverlening Onderwijs Nederlands aan Anderstaligen). Tijdens de colleges wordt ook aandacht besteed aan het voorbereiden van de lezingen, het doornemen van liedjes- en cabaretteksten en het voorbereiden van de excursies. Dit jaar was er voor het eerst een excursiemap samengesteld door het docententeam. Aan de hand van een toeristische zoektocht of een taalgericht invulspelletje konden de studenten in eigen tempo op verkenning in Hasselt, Diest, Gent, Brugge, Antwerpen, Sint-Truiden, Tongeren en Maastricht. Ook aan het Provinciaal Openluchtmuseum van Bokrijk en aan de krant ‘Het Belang van Limburg’ werd in die map aandacht besteed.

Zoals ieder jaar kwamen enkele gastsprekers aspecten van land en volk belichten. Geert Van Istendael, journalist bij de BRT, wist het politieke leven in België op een erg overzichtelijke manier voor te stellen. Alfons Roeck, hoogleraar aan de Economische Hogeschool Limburg, sprak over verhalen en sagen in onze technische wereld; zijn voordracht vormde o.m. een goede aanloop voor het bezoek aan Bokrijk en voor de film Pallieter (naar het gelijknamige boek van Felix Timmermans) die 's avonds werd vertoond. Het thema Vlaanderen in Europa werd behandeld door Jean-Pierre Gailliez, docent aan een instituut voor lerarenopleiding in Wallonië, en Kees Middelhoff van de Nederlandse Wereldomroep. Van hun kant zorgden 2 Belgische en 2 Nederlandse docenten aan de zomercursus onder leiding van Lex Wethlij voor een debat over het Nederlands in Noord en Zuid.

Behalve de interviews per groep met één of andere instantie of personaliteit in Hasselt of omgeving waren er drie bedrijfsbezoeken, 's Mid-

[p. 33]

dags konden studenten die dat wilden bovendien vier themalessen over grammatica en spelling bijwonen. Niemand had tijd om zich te vervelen, ook 's avonds niet: de vier inslapende docenten organiseerden immers nog een vrij podium, een dia-avond en een quiz.

De Gentse cursus vierde dit jaar zijn tienjarig bestaan. Daarom was er een ontmoeting met Hasselt gepland. Gentse zomercursisten fungeerden als gidsen voor de Hasseltse bezoekers, wat resulteerde in een geslaagde verbroedering en verzustering. Na een gezamenlijk diner onder het Gentse belfort trof je 's avonds op de terrasjes in het stadscentrum groepjes jongelui uit meer dan 25 landen die Nederlands met elkaar praatten. Intussen waren de Hasseltse docenten door die van Gent erg gastvrij onthaald. Deze toenadering tussen de twee teams, aangemoedigd door het ministerie, zal zeker vruchten afwerpen in de zin van betere contacten en meer samenwerking.

Ook de deelnemers aan het didactische programma voor docenten Nederlands in het buitenland namen deel aan de excursies, de interviews, de bezoeken, de lezingen, enz. Om ze ook bij het lesgebeuren in het studentenprogramma te betrekken, was een onderwijsmap samengesteld, zodat de lesvoorbereidingen van te voren ingekeken konden worden en de discussie achteraf heel vlot liep. Specifiek voor het docentenprogramma kwam Marcel Janssens, hoogleraar in de literatuurwetenschap aan de KU Leuven, colleges geven over Hugo Claus en Vlaanderen en over L.P. Boon en de Kapellekensbaan. Johan Taeldeman, docent aan de RU Gent sprak voor die groep over het Nederlands tussen het Engels en het Duits in fonologisch opzicht.

Voor we het beseften waren we toe aan het afscheidsfeest in het unieke kader van de Slagmolen te Opoeteren. 's Middags een picknick op het (natte) gras met heerlijke Limburgse vlaaien toe, 's avonds het braadfeest. Tussendoor de examenuitslagen en het toekennen van de prijsboeken (door het ministerie ter beschikking gesteld). En 's avonds de bonte avond met erg olijke sketches en nummertjes. Talent was er dit jaar! De Britten stalen de show met een ‘Royal Wedding-euforie’-potpourri van Engelse evergreens in een Nederlandse tekstversie. Verder op het programma: een heksensabbat, een bananencabaret, een goocheltruc, een moppentapper, zangnummertjes en volksdans. We zongen nog een aantal liedjes uit de DONA-brochure ‘Ambacht en Historie, Liefde en Gezelligheid in het Nederlandse Volkslied’. Op de zangavond van vrijdag 14 augustus waren die liedjes aangeleerd aan de hand van de muziekcassette die bij de brochure hoort. Het moest dit jaar zonder Juliaan Wilmots en zijn vocaal ensemble.

In zijn afscheidswoord bij de Slagmolen dankte de cursusleider de collega's-docenten, de administratieve en de technische medewerkers en ook de cursisten omdat ze zich zo goed hadden gehouden aan de afspraken die bij het begin van de cursus waren gemaakt. Duidelijke afspraken en een sfeer van vriendschap en internationale blijmoedigheid zijn noodzakelijke ingrediënten voor een geslaagde cursus - aldus Wilmots.

Voeg daarbij het organisatietalent en het inspirerend enthousiasme van de cursusleider en het welslagen is verzekerd.

Rita Temmerman

(Wegens plaatsgebrek door de redactie ingekort)

[p. 34]

Zomercursus Nederlandse taal en cultuur te Gent (1-29 augustus 1981). De afgelopen Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur te Gent was de tiende in de reeks. De studenten die naar Gent trekken, komen traditioneel uit de ‘Romaanse’ landen. Dit jaar waren het er een zestigtal uit Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje en drie buitenbeentjes, twee (Engelstalige) Canadezen en een Chinees uit Peking. Volgens de afspraak hadden allen voorkennis van het Nederlands. Aan de hand van een kort gesprek bij het begin van de cursus, werden ze in vier groepen verdeeld. Elke groep had twee vaste docenten. Zoals elk jaar duurde de cursus ook nu weer vier weken, van 1 tot 29 augustus, en steevast hoor je studenten zeggen dat het programma meer dan barstensvol zit.

Het voormiddagprogramma legt vooral de nadruk op het taalonderricht. Van negen tot één is men intensief met taal bezig. Studenten willen vooral het spreken oefenen. Dat hebben ze nodig en dat doen we dan ook. Afhankelijk van de niveaus houden we eenvoudige gesprekjes (over ditjes en datjes, over roken, huisdieren etc.), of al meer ingewikkelde debatten, over feminisme b.v. We gebruiken daarbij ook allerhande trucs, onder meer uit de techniek van het rollenspel.

Met de luistervaardigheid zit het de studenten ook niet altijd mee. Ze horen in hun eigen land niet zo erg veel Nederlandse stemmen. Hier maken we ze onder meer vertrouwd met de taal van de media. Het vooraf opgenomen nieuws (soms ook het persoverzicht) wordt op een cassette-recorder of in het talenpracticum afgespeeld. Men kan nu onderbreken, terugspelen, controleren. Er wordt ook tijd ingeruimd om te lezen - kranten b.v. - of te schrijven - een briefje of een synthese. Voorts wordt er de eerste week vooral aandacht besteed aan het hanteren van het Nederlands in allerlei situaties van sociale omgang: groeten, inlichtingen vragen, telefoneren, naar een postkantoor gaan, afspraakjes maken.

Na de lunchpauze (en de siësta?) begon het namiddagprogramma, van drie tot vijf, maar het kon wel eens uitlopen. De eerste week maakten we dankbaar gebruik van wat Gent zoal te bieden heeft. We trokken met onze groepen de stad in.

De volgende weken boden we 's namiddags keuzevakken. Dat is betrekkelijk nieuw voor de Gentse cursus. Twee jaar geleden zijn we daarmee begonnen. We komen hiermee tegemoet aan bepaalde interesses bij studenten, en ook is er het voordeel dat er weer eens een andere stem gehoord wordt. Er was een hele waaier: taalkunde, rollenspel, toneel, schilderkunst, film, Vlaamse volksliedjes, koken en literatuur.

Alsof het na zo'n welgevulde dag nog niet welletjes was, werd 's avonds de mogelijkheid geboden te zwemmen of aan een andere sport te doen. Eén avond per week kon men ook mee op avondwandeling door Gent met een Nederlandstalige gids.

Een belangrijk aandeel in het avondprogramma had de Gentse bevolking. Studenten konden twee avonden per week (dinsdag en donderdag) op visite gaan bij een familie in het Gentse.

Dan waren er nog de weekends. Men had twee daguitstappen naar Brugge en Antwerpen. In de voormiddag wandelde men door de stad en bezocht men enkele bezienswaardigheden. 's Namiddags had men vrij. Op

[p. 35]

15 augustus, een feestdag bij ons, kon men gaan wandelen in de mooie Zwalmstreek, ten zuiden van Gent. Voorts vermeld ik nog de ontmoetingsdag (8 augustus) met de studenten uit de Hasseltse zomercursus, die op uitstap naar Brugge, in Gent kwamen logeren. De Gentse studenten trokken samen met hen het centrum in, en men gebruikte gezamenlijk het avondeten. Verder gaf prof. Van Passel een bijzondere docentencursus. Een vijftiental docenten Nederlands uit het buitenland werden een flinke week lang (14-23 augustus) wegwijs gemaakt in al wat om en bij vreemdetalenverwerving komt kijken: methodes, oefentechnieken, hulpmiddelen, toetsen. Ze kregen er een overzicht van recente didactische stromingen; men maakte er een kritische analyse van bestaande leerboekjes, en men nam ook eens een kijkje in de lopende zomercursus.

Naar aanleiding van het tienjarig bestaan gaf het Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur ook een bijzonder instructieve brochure uit over de Gentse Zomercursus: hoe het allemaal begon, hoe het groeide, hoe het loopt, en over hoe het zit met het vreemdetaalonderwijs en de culturele uitstraling van het Nederlands. Wie alles over de Gentse zomercursus(sen) wil weten, weet dus waar hij of zij terecht kan.

Ria Vanderauwera

(Wegens plaatsgebrek door de redactie ingekort)