Neerlandica extra Muros. Jaargang 1977

[p. 40]

Diversen

Ontwerp voor een Nederlandse Taalunie. Bij de Staatsuitgeverij in Den Haag is onlangs een brochure verschenen met als titel ‘Ontwerp voor een Nederlandse Taalunie’. Het is het rapport van een werkgroep, ingesteld door de ministers van onderwijs en cultuur in Nederland en België, ‘inzake de oprichting van een Belgisch-Nederlands orgaan van samenwerking en advies op het gebied van de Nederlandse taal en letterkunde’. De werkgroep adviseert een ‘Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren’ op te richten die de ministers kan adviseren, een concept-beleid kan ontwerpen op het gebied van de taal en letteren en aanbevelingen kan doen over samenwerking en coördinatie van bestaande of op te richten instellingen op het gebied van de Nederlandse taal en letteren. In de aantekeningen bij het ontwerp wordt gesproken van een speciaal bureau voor de studie en verspreiding van de Nederlandse taal en letteren in het buitenland. Dat bureau zou dan ondergebracht kunnen worden bij de voorgestelde Raad.

Voorlopig vestigen wij alleen de aandacht op deze voorstellen. Tezijnertijd zal de IVN wel een uitspraak moeten doen over de tamelijk ingrijpende voorstellen vervat in het ontwerp.

(rpm)

Bij het rubriceren van de bijdragen voor NEM-28 heb ik mij zitten afvragen waar ik het Ontwerp voor een Nederlandse Taalunie zou moeten onderbrengen. Het is geen ontwerp van de IVN, het komt ook niet van buiten de muren, het is geen leer- en hulpmiddel - al hopen we natuurlijk wel dat het een hulp voor het werk van de IVN zal betekenen. Tenslotte heb ik maar gekozen voor de rubriek ‘Diversen’.

(hm)

Het was de bedoeling geweest dat de samenvatting die prof. Thys had gemaakt van een verslag van prof. Martien de Jong over zijn reis naar Australië en Indonesië in NEM-27 zou worden geplaatst. Door gebrek aan ruimte is het toen blijven liggen. Met onze excuses aan prof. De Jong nemen we het nu nog op.

Prof. dr. Martien de Jong op tournee in Australië en Indonesië. Op uitnodiging van de Fédération Internationale de Langues et Littératures Modernes bezocht prof. De Jong het XIIIe congres van de F.I.L.L.M. in Sydney, Australië, in augustus 1975. Ofschoon dus reeds meer dan een jaar geschiedenis nemen we hier graag die gedeelten van zijn rapport over die betrekking hebben op het onderwijs van het Nederlands buitengaats:

[p. 41]

Australië

Te Sydney nam hij deel aan de discussies in verschillende secties van het F.I.L.L.M.-congres en hield hij bovendien zelf een voordracht onder de titel ‘Some aspects of a modern “Bildungsroman”’ waarin de Nederlandse roman Elias of het gevecht met de nachtegalen van Maurice Gilliams werd besproken in verband met het oeuvre van J.P. Jacobsen, R.M. Rilke, Alain-Fournier en M. Proust.

Na het congres bezocht hij de James Cook University of North Queensland te Townsville. Hier nam hij contact op met de Nederlander drs. Bob Heering, werkzaam in het Department of History, afdeling South-Asian Studies. Van drs. Heering vernam hij dat er in Townsville Nederlands werd gegeven door de Nederlandse artiste mw. C. Hoedt. Zij heeft 7 studenten. Er mag worden aangenomen dat de studie van het Nederlands (gegeven als conversatie-cursus in de ‘Trust of Modern Languages’) dienstbaar kan worden gemaakt aan de Indonesian Studies. Uitwisseling van informatie, geluidsbanden, onderwijstips en ‘background material’ betreffende Nederland, Indonesië en Suriname zou op prijs worden gesteld. Momenteel wordt gewerkt met de Edinburgh University Text: ‘Teach yourself Dutch’.

In Melbourne was hij de gast van dhr. Chr. Zwalf, lecturer of Dutch Literature, terwijl hij bovendien contact onderhield met diens Australische collega Bruce Donaldson. Voor de studenten Nederlands van de Universiteit van Melbourne hield hij een lezing in het Engels over ‘Some currents and problems in modern literature and their reflection in Netherlandic literary criticism’; daarenboven hield hij op verzoek van dhr. Zwalf een openbare lezing over het Nederlands in de wereld, die werd bezocht door een talrijk publiek dat nadien aktief deelnam aan een geanimeerde discussie. Ook gaf hij een tweetal radio-interviews ten behoeve van uitzendingen voor Nederlandse emigranten.

Opmerking: De Universiteit van Melbourne is de enige die een volledig Nederlands programma heeft. Prof. De Jong is van mening dat deze afdeling daarom alle aandacht verdient vanuit patria; ze lijkt hem temeer belangrijk, omdat ze goede contacten onderhoudt met de niet-universitaire Nederlandse gemeenschap in en rondom Melbourne. De afdeling verdient alle aandacht, zowel wat betreft adviezen en hulp met het oog op een efficiënt studieprogram, als t.a.v. haar mogelijkheden als coördinerende factor voor Nederlands onderwijs en Nederlandse cultuur-spreiding in Australië.

Nieuw-Zeeland

Met de uit Breda afkomstige prof. dr. F. de Vries van het English Department te Auckland had hij enkele gesprekken betreffende de mo-

[p. 42]

gelijkheden van het Nederlands in Auckland. Hij kreeg de indruk dat een en ander niet alleen afhankelijk is van steun vanuit Nederland en België, maar eveneens van bepaalde situaties en posities aan de betreffende universiteit.

Indonesië

In Yogyakarta werd hij verwelkomd door dhr. Dick Hartoko, die een lezing had georganiseerd in de Nederlandse bibliotheek ‘Karta Pustaka’. Ingaande op een suggestie van prof. Resink te Yakarta, sprak hij over ‘Het Nederlands in Europa en de wereld, vroeger en nu’. De druk bezochte lezing werd gevolgd door een levendige discussie, waaraan vooral ook werd deelgenomen door de Nederlands sprekende Indonesiërs, onder wie de broer van de Sultan, en door docenten van de Universiteit te Yogya.

Zijn lezing in het Erasmushuis in Yakarta over hetzelfde onderwerp vond plaats voor een talrijk publiek, dat eveneens aktief deelnam aan de discussies. Hij heeft ook een bezoek gebracht aan de Nederlandse afdeling van de Universiteit van Yakarta. Met prof. Resink bezocht hij daar de Nederlandse bibliotheek (waarin sedert kort air-conditioning is geplaatst) en daarbij constateerden zij dat verschillende delen uit series ontbraken: een degelijke catalogisering lijkt noodzakelijk, evenals een lijst van desiderata.

Prof. de Jong is ervan overtuigd dat het onderwijs van het Nederlands in Indonesië moet worden gegeven vanuit een bredere basis dan louter praktisch gerichte ontwikkelingshulp en dat met name een positief standpunt moet worden ingenomen t.a.v. de mogelijkheden en het nut van Nederlandse taal- en cultuurspreiding.

Er bestaat belangrijk juridisch, ethnologisch, cultureel, medisch en ander studiemateriaal over Indonesië uitsluitend in de Nederlandse taal. Z.i. kan en mag de bedoeling van het huidige Nederlands onderwijs in Indonesië niet alleen zijn het snel aankweken van vertalers, die dit materiaal zo vlug mogelijk moeten overbrengen in de Bahasa Indonesia. Het ware beter tevens de aandacht te vestigen op de noodzakelijkheid van de kennis van de Nederlandse taal en cultuur als middel tot- en als noodzakelijke aanvulling op de kennis van de eigen cultuur. In Australië en Amerika gaan ‘Dutch studies’ om die reden niet zelden samen met ‘Indonesian studies’. Het zou van onverantwoordelijke kortzichtigheid getuigen als we die band zelf doorsneden. Kennis van Nederland en van het Nederlands lijkt hem voor een Indonesische historicus of jurist, en voor een Indonesië-specialist in het algemeen, geenszins een ballast of een noodzakelijk kwaad, maar een verrijking en een belangrijk hulpmiddel.

(wt)

[p. 43]

Europese Universiteit te Firenze. In de Gazet van Antwerpen van 16 november 1976 lazen wij het volgende stukje:

Na bijna twintig jaar barensweeën heeft maandag te Firenze de plechtige opening van de Europese Universiteit plaatsgehad. Het ‘Europese Universitaire Instituut’, zoals de officiële benaming luidt, is heel wat bescheidener dan het oorspronkelijk opzet.

Het biedt afgestudeerden van hogescholen en promovendi uit de negen EG-landen de mogelijkheid tot verdere studie.

Momenteel volgen 70 studenten de kursussen en seminaries. De leervakken zijn geschiedenis, ekonomie, rechten en sociale wetenschappen. Elk EG-land heeft twee afgevaardigden in de akademieraad. Rektor van het in de abdij van Fiesole ondergebrachte instituut is de Nederlandse geschiedkundige professor Max Kohnstamm. De officiële onderwijstalen zijn Deens, Duits, Engels, Frans, Italiaans en Nederlands. Voor elk seminarie worden naar gelang van de kennis van de professoren en studenten telkens twee voertalen gekozen. Het huidige akademiejaar duurt tot 15 juni 1977.

De onderhandelingen over de oprichting van de Europese Universiteit waren in 1958 begonnen. In het voorjaar van 1972 kon uiteindelijk in de kunststad aan de Arno de stichtingsoorkonde worden getekend. De openingsplechtigheid werd bijgewoond door president Giovanni Leone van Italië en door de ministers of staatssekretarissen van Opvoeding van de EG-landen.

Poëzieprijs voor Sadi de Gorter. Aan de heer De Gorter, directeur van het Institut Néerlandais in Parijs is de Grote Poëzieprijs van de Vereniging van Franse Letterkundigen toegekend. Hij is de eerste buitenlander die deze prijs ontvangt. De jury nam het besluit met algemene stemmen. Zij meent, dat Sadi de Gorter ‘door zijn inbreng van de Nederlandse cultuur in zijn Franse oeuvre, zich op Europees niveau heeft geplaatst’. (Bericht ontleend aan Het Vaderland van 30 november 1976)

(hm)

Rubensjaar. Deelnemers aan het Zesde Colloquium Neerlandicum weten dankzij een bezoek aan het Rubenshuis al dat 1977 het jaar is waarin wordt herdacht dat Rubens 400 jaar geleden werd geboren.

In België zal hieraan op grote schaal aandacht worden geschonken.

Ook op vele andere plaatsen in de wereld worden tentoonstellingen georganiseerd. Het is niet mogelijk in NEM alles wat in het kader van de Rubensherdenking zal plaatsvinden te publiceren. Wenst u meer inlichtingen, schrijft u dan aan de Dienst voor Toerisme, Suikerrui 19, B-2000 Antwerpen, België.

(hm)

[p. 44]

Wie heeft een Rembrandt-exemplaar van Delta over? Mw. L. Juynboll-Chaillet, 5 Harefield Close, Exeter EX 4 4AQ heeft tevergeefs geprobeerd zo'n exemplaar te bemachtigen. Zij zou het willen gebruiken bij haar onderwijs. Is er een lezer van NEM die dit Rembrandtnummer van Delta (in bruikleen) aan mw. Juynboll wil afstaan?

(hm)

Dutch Crossing. Op 1 maart 1977 is het eerste nummer verschenen van Dutch Crossing, een tijdschrift voor de studenten Nederlands in Groot-Brittannië. De redactie bestaat uit twee stafleden van de Nederlandse afdeling aan Bedford College: Karel Bostoen en Paul Vincent, en drie studenten van het College: David Holmes, Polina Komodikis en Willy Pereboom.

Het eerste nummer ziet er veelbelovend uit. Het heeft een echte primeur in het artikel van Karel Bostoen over ‘Vijf onbekende gedichten in verband met gebeurtenissen uit de jaren 1567-1573’. Bostoen heeft deze nooit eerder gepubliceerde gedichten gevonden in een 18e-eeuws handschrift dat in de British Library bewaard wordt. David Holmes geeft een persoonlijke visie op Wolkers, Eva Lloyd-Reichling schrijft een lucide commentaar bij de lezingen die Professor Kooij onlangs in Engeland gehouden heeft, Elizabeth Yates heeft een mooi stukje Drents dialect gevonden, Brian Ashman legt uit hoe je in Engeland de Nederlandse en Belgische radio en televisie kunt ontvangen, vier studenten presenteren een nieuwe vertaling van Bloems De Dapperstraat en van P.M. Reinders is er een herdruk van zijn bespreking van de 5e druk van Knuvelders deel IV en van De letterkunde in de 18e eeuw van Vieu-Kuik en Smeyers.

Dit nummer is in zijn geheel samengesteld door staf en studenten van Bedford College, maar het is de bedoeling dat ook de Nederlandse afdelingen aan andere Engelse universiteiten in het vervolg bijdragen zullen sturen.

Belangstellenden kunnen dit nummer aanvragen bij Mr. P.F. Vincent, Department of Dutch, Bedford College, Regent's Park, London NW1 4 NS. De prijs bedraagt 35 pence per exemplaar in Engeland, 50 pence voor het buitenland.

(rpm)