Neerlandica extra Muros. Jaargang 1976

Lezingen en bijeenkomsten

De 26e Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren. Elk jaar heeft er, afwisselend in Nederland en Vlaanderen, een Conferentie der Nederlandse Letteren plaats. Het initiatief daartoe werd in 1951 genomen door de Vlaamse schrijvers Herman Teirlinck en Maurice Roelants en sedert 1951 wordt er geregeld, gedurende twee of drie dagen in het najaar, vergaderd in Brussel of Den Haag, Antwerpen, Rotterdam, Gent, Enschede, Knokke, Utrecht, enz. Om de drie jaar heeft een zg. ‘grote’ conferentie plaats en dan wordt de ‘Prijs der Nederlandse Letteren’ uitgereikt, de belangrijkste literaire prijs in de Nederlanden. De eer van die prijs, die gewoonlijk wordt uitgereikt door de Belgische koning aan een Nederlands auteur en door de koningin der Nederlanden aan een Vlaamse dichter of schrijver, viel achtereenvolgens te beurt aan: Herman Teirlinck (1956), Adriaan Roland Holst (1959), Stijn Streuvels (1962), Jacques C. Bloem (1965), Gerard Walschap (1968), Simon Vestdijk (1971) en Marnix Gijsen (1974).

De Conferentie bestaat uit twee afdelingen, een Nederlandse en een

[p. 90]

Belgische en elke afdeling telt vijf secties: Letteren, Toneel, Uitgeverij en Boekhandel, Bibliotheekwezen, Radio en TV. Op haar beurt bestaat elke sectie uit een voorzitter, een secretaris en ongeveer acht tot tien leden, zodat de hele Conferentie ongeveer 125 leden telt. Na elke Conferentie verschijnt er een nummer van Gedeeld Domein, Bulletin van de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren. Het jongst verschenen nummer is nr. 29 (januari 1976). Het Secretariaat der redactie is: Sir Winston Churchilllaan 362, NL - Rijswijk, en Kortenberglaan 158, B-1040 Brussel. Nummer 29 bevatte benevens de namen van de leden der XXVe Conferentie, een verslag hierover, een volledige lijst van de resoluties, aanbevelingen en besluiten, de tekst van enkele gehouden toespraken alsook een interessante bijdrage over ‘Het Nederlands van de Vlaamse (Antwerpse) schrijver Marnix Gijsen’ door prof. dr. G.A. van Es. Ter gelegenheid van de 25e Conferentie verscheen ook een jubileumuitgave gewijd aan 25 Jaar Algemene Conferenties der Nederlandse Letteren 1951-1975. Het kan de buitenlandse lezer eveneens interesseren te vernemen dat de Conferentie de jury's samenstelt die elk jaar een keuze maken van wat op het gebied van het scheppende proza en de poëzie in het voorbije jaar is geproduceerd, evenals een keuze uit de dramatische productie en de kritiek. De resultaten van die keuze verschijnen elk jaar onder de titels Literair Akkoord, Dramatisch Akkoord en Kritisch Akkoord (het eerste bij A.W. Bruna & Zoon, Utrecht/Antwerpen, het tweede bij P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam en Standaard Uitgeverij, Antwerpen, en het derde bij Manteau, Brussel/Den Haag).

De 26e Conferentie der Nederlandse Letteren had van 30 september tot 2 oktober aan de Rijksuniversiteit te Groningen plaats. Tot de aangenomen resoluties en besluiten behoren er twee die rechtstreeks van belang zijn voor de buitenlandse neerlandistiek. De eerste is een algemene resolutie. Ze luidt als volgt:

‘De Conferentie constateert dat tengevolge van het gevoerde beleid inzake vertalingen van Nederlandse literatuur een verheugende belangstelling in het buitenland, met name op universitair niveau, is ontstaan voor Nederlandse letterkunde, constateert dat deze belangstelling zich ondermeer uit in de wens om schrijvers uit ons taalgebied enige tijd aan buitenlandse instellingen te verbinden, dringt er op aan een vervolg-beleid mogelijk te maken, en vraagt in eerste instantie de betrokken ministeries van beide landen de middelen te verschaffen voor korter of langer verblijf van Nederlandstalige literatoren bij geïnteresseerde buitenlandse instellingen.’

De tweede resolutie werd aangenomen door de Sectie Radio en Televisie en ging uit van de Wereldomroep van beide landen:

[p. 91]

‘Radio Nederland Wereldomroep en de Werelduitzendingen van de BRT zullen naast de bestaande uitzendingen en transcriptieprogramma's over de Nederlandse literatuur aan docenten Nederlands verbonden aan buitenlandse universiteiten studiemateriaal leveren in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek. Teneinde het werk van de docenten te ondersteunen zullen zij in de uitzendingen programma's plaatsen die aan de behoefte van dit onderwijs beantwoorden.’

De voorzitter van de IVN die de Conferentie bijwoonde als assessor in de Sectie Bibliotheekwezen heeft de leden van de Sectie Uitgeverij en Boekhandel opgeroepen tot betere voorziening van de buitenlandse centra voor neerlandistiek van documentatie over nieuw verschenen Nederlandse boeken. De portokosten schijnen hier in belangrijke mate belemmerend te werken. Voorgesteld werd dat de Nederlandstalige uitgevers en boekhandels geregeld ongeveer 170 exemplaren van hun folders en catalogi aan de IVN zouden sturen. Deze zou dan op gezette tijden (bv. eens om de twee maanden) dit materiaal samen met andere drukwerken van informatieve aard (afkomstig van musea, bibliotheken, stichtingen, enz.) aan de 86 docentschappen in en de 80 docentschappen buiten Europa doen toekomen. Dit voorstel moet nog door het d.b. worden goedgekeurd. In elk geval bestaat er thans goede hoop dat de uitgevers wat meer aandacht aan de buitenlandse neerlandistiek gaan besteden dan totnogtoe het geval was.

(wt)

Conferentie in Cambridge over de cursus Levend Nederlands. Deze conferentie had op 5 juni 1976 plaats. Van prof. King ontvingen wij het volgende verslag:

‘Om 11 uur 's ochtends kwamen naar het talenprakticum in de Universiteit vijftien docenten, leraren en leraren in opleiding, mej. mr. A. Stenfert Kroese van de Nederlandse Ambassade te Londen, Professor A.L. Sötemann thans Visiting Fellow in St. Edmund's House en mej. E. Strietman. In het prakticum werd met behulp van gesloten-circuit-televisie de eerste (fonetische) les gedemonstreerd na een korte inleiding van de heer King over het ontstaan, oogmerk, de samenstelling en methodiek van de cursus.
Na een gezamenlijke lunch in the University Centre werd de gecommentarieerde demonstratie van de cursus voortgezet, en daarna volgde een discussie in een collegezaal aan de hand van het tekstboek met suggesties voor verscheidene wijzen van gebruik van het luister- en leesmateriaal.
Vanwege de grote verschillen in de behoeften van de aanwezigen kwamen vragen ter sprake over gebruiksaanwijzingen voor leerlingen zon-

[p. 92]

der docent, het al of niet gebruiken van het Engels, mogelijke aanpassingen van de cursus waar een talenprakticum niet of nauwelijks beschikbaar was en tekstuele hulpmiddelen die reeds werden gebruikt of eventueel gebruikt zouden kunnen worden naast deze cursus.
De tijd bleek veel te kort te zijn, hoewel dit te verwachten was gezien het feit dat deelnemers vanuit het verre westen en zuiden aanwezig waren, zodat de formele bijeenkomst om 4 uur moest aflopen. Maar de belangstelling voor zo'n conferentie was wel duidelijk, en de isolatie en behoefte aan onderling contact en advies bleek zo vaak uit de opmerkingen dat tenslotte besloten werd een nationale vereniging van belangstellenden te proberen te lanceren om een permanente band tussen universiteiten en andere onderwijsinstellingen te scheppen.’

Contacten Italianistiek in Nederland-Neerlandistiek in Italië. Tijdens zijn verblijf in Nederland heeft collega J.H. Meter uit Napels op uitnodiging van het Cultureel Genootschap Dante Alighieri in de periode van 29 september tot 12 oktober 1976 een aantal lezingen gehouden voor de Dantekringen in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leiden en Deventer over het onderwerp ‘L'Italia nella letteratura olandese dell' Ottocento’ (Italië in de Noordnederlandse letterkunde van de negentiende eeuw). Hij heeft daarbij vooral getracht na te gaan welke waarde de Italiaanse cultuur heeft gehad voor die Noordnederlandse schrijvers die zich direct of indirect met Italië hebben bezig gehouden, zoals J.J.F. Wap, J.Ph. Koelman, A.L.G. Bosboom-Toussaint, E.J. Potgieter, Conrad Busken Huet en Card Vosmaer.

De kennismaking met het Dantegenootschap is ook van practisch belang gebleken voor een nauwer contact tussen de italianistiek in Nederland en de neerlandistiek in Italië. Zo is in Rotterdam, Utrecht en Leiden na de genoemde voordracht enige aandacht besteed aan het onderwijs van het Nederlands in Italië en zijn in het bijzonder de problemen op het punt van het didactisch materiaal en de toekomstmogelijkheden voor afgestudeerde Italiaanse neerlandisten en Nederlandse italianisten voorwerp van bespreking geweest. Deze problemen waren eerder reeds op het Zesde Colloquium Neerlandicum in Antwerpen aan de orde geweest in de sectie-vergadering van de werkgroep Zuid-Europa. Bij de bespreking met een aantal leden van het Dantegenootschap bleek de behoefte aan een nieuw Italiaans handwoordenboek evenzeer gevoeld te worden als bij de neerlandisten in Italië. Het was dan ook verheugend te vernemen dat binnen afzienbare tijd een nieuw Italiaans-Nederlands/Nederlands-Italiaans woordenboek het licht zal zien (bij uitgeverij Het Spectrum) van de hand van Dr. L.

[p. 93]

Schram-Pighi en Dr. F. van Thiel-Di Maio, docenten Italiaans aan het Italiaanse Instituut van de Rijksuniversiteit te Utrecht. Wellicht kan dit initiatief de basis vormen voor de totstandkoming van een omvangrijker woordenboek.

Verder valt te vermelden dat bij de contacten met het Dantegenootschap ook de benaming van onze taal- en letterkunde in discussie is geweest, en wel naar aanleiding van een schrijven van Prof. Dr. F.J. de Waele, voorzitter van de Dantekring in Nijmegen, die bezwaar had gemaakt tegen het gebruik van de term olandese in plaats van neerlandese. Evenals in andere talen is hier de moeilijkheid een bestaande, eeuwenlang gebruikte benaming te vervangen door een nieuwe, die in het Italiaans bovendien het nadeel heeft een lelijk gallicisme te zijn. In het Italiaanse geval zou dan ook nederlandese zuiverder zijn. Daarnaast zou echter te pleiten zijn voor het gebruik van de adjectieven olandese en fiammingo in die gevallen waar gedoeld wordt op specifiek Noord- of Zuidnederlandse taal- en cultuurverschijnselen, waar de termen nordnederlandese/nederlandese settentrionale en nederlandese meridionale, hoewel exact, in de practijk toch nogal zwaar in de - Italiaanse - mond liggen.

J.H. Meter

Congres van de F.I.L.L.M. De Fédération Internationale des Langues et Littératures Modernes houdt van 28 augustus tot 2 september 1978 haar XIVe Congres, tevens haar halfeeuwfeest want in 1928 hield de Commission Internationale d'Histoire Moderne waar de F.I.L.L.M. in 1948 uit voortgekomen is, haar eerste congres in Oslo. Dit XIVe Congres heeft plaats onder de auspiciën van de Université de Provence (Aix-Marseille I) in Aix-en-Provence. Daar het congres openstaat voor al de leden van de verenigingen die van de F.I.L.L.M. deel uitmaken, en daar de IVN daartoe behoort, lijkt het zinvol het a.s. congres hier aan te kondigen. Het thema van het congres is: ‘L'individuel et le collectif dans la langue et la littérature’ - Society and self in language and literature’. Wie wil deelnemen en ook wie bovendien een lezing wil houden, schrijve aan:

M. le Professeur André Rousseau,
XIVe Congrès F.I.L.L.M.
Département de Littérature comparée
Université de Provence
29, av. R. Schuman
F-13621 Aix-en-Provence (France)

(wt)