Neerlandica extra Muros. Jaargang 1975

[p. 1]

[Neerlandica extra Muros - voorjaar 1975]

In memoriam

Prof. dr. P.J.H. Vermeeren †

Op 2 december 1974 overleed na een ernstige ziekte maar toch voor ons allen onverwacht dr. P.J.H. Vermeeren, hoogleraar in de Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit te Keulen.

Pierre Vermeeren werd op 11 oktober 1913 te Maastricht geboren. Na de voltooiing van zijn studies in de Nederlandse taal- en letterkunde, geschiedenis en bibliotheekwetenschap (Amsterdam) werkte hij korte tijd als bibliothecaris en archivaris in zijn geboortestad. Al gauw werd hij aan de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage verbonden, om de omvangrijke nalatenschap van Willem Kloos te inventariseren. Kort daarna werd hij benoemd tot bibliothecaris van de Amsterdamse Kunstakademie en hervatte hij tegelijkertijd zijn universitaire studie. Van 1948 tot 1953 was hij aan de universiteit van Amsterdam verbonden als wetenschappelijk hoofdassistent voor Nederlandse taal- en letterkunde. In 1953 promoveerde hij op de ‘Bibliotheca Neerlandica Manuscripta van Willem de Vreese’. Nog in hetzelfde jaar werd hij benoemd tot konservator van de handschriftenafdeling van de Koninklijke Bibliotheek. In 1965 aanvaardde hij de benoeming tot gewoon hoogleraar in de Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit te Keulen. Tegelijkertijd werd hij directeur van het samen met deze leerstoel opgerichte eerste Instituut voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in de Duitse Bondsrepubliek.

Hij was zich steeds bewust van de bijzondere taken die deze eerste leerstoel in de neerlandistiek in de Duitse Bondsrepubliek moest vervullen. Allereerst moest er een studieprogramma worden opgesteld voor een in de eerste tijd nogal klein aantal studenten. Bovendien was het noodzakelijk voor dit nieuwe studievak de materiële voorwaarden te scheppen in de vorm van een zo ruim mogelijk opgezette bibliotheek. Op grond van zijn grote ervaringen als bibliothecaris lukte het hem in betrekkelijk korte tijd de aanwezige boekerij van het voormalige lektoraat dusdanig uit te breiden dat het instituut nu - tien jaar na de oprichting - over een bibliotheek van ruimschoots 28 000 delen beschikt. Bijzonder trots was hij, toen het hem gelukt was een omvangrijke Vondel-collectie naar Keulen te halen, die hij als grondslag beschouwde van een toekomstig documentatiecentrum.

[p. 2]

Zijn bijzondere belangstelling gold steeds de Middelnederlandse en de 16e- en 17e-eeuwse literatuur. Dit vooral, omdat hij hier een mogelijkheid zag, de Nederlandse literatuur in de Europese kontekst te plaatsen. Dit bleek niet alleen uit zijn colleges maar tevens uit zijn talrijke publikaties. Daarnaast heeft hij zijn belangstelling voor de codicologie nooit opgegeven. Al gauw was hij in Keulen bekend als uitstekend deskundige op dit gebied. Vandaar ook dat men hem uitnodigde ook aan het Bibliothekarlehrinstitut te Keulen colleges te geven. In dit kader kwam het tevens tot een hechte samenwerking met o.a. het Kunsthistorisches Institut. Vele kunsthistorici kozen daarom ook de neerlandistiek als bijvak.

Het is mede aan zijn initiatief te danken, dat het Nederlands in de deelstaat Nordrhein-Westfalen tot verplicht keuzevak in het middelbaar onderwijs werd, en dat de neerlandistiek aan de universiteiten een alleszins zelfstandig vak werd, met dien verstande dat de eerst obligate koppeling aan het Duits voor magisterexamen en promotie kwam te vervallen.

Hij heeft het nog net mogen beleven dat het aantal studenten het altijd als ‘droomgrens’ beschouwde getal honderd overschreed.

Door collega's, medewerkers en studenten werd hij gewaardeerd als uitstekend en zorgvuldig werkend wetenschapper, maar tevens om zijn grote menselijke kwaliteitein. Hij was steeds bereid te helpen, niet alleen wanneer het om wetenschappelijke of studieproblemen ging, maar ook bij persoonlijke moeilijkheden. Hoezeer zijn medewerkers en studenten hem waardeerden blijkt niet op de laatste plaats uit het feit, dat zij in de Kölner Stadt-Anzeiger een bericht van zijn overlijden lieten plaatsen.

Nog in oktober 1974 heeft de Bondspresident hem onderscheiden met het Grosses Verdienstkreuz des Bundesverdienstordens der Bundesrepublik Deutschland.

Zijn dood heeft ons allen diep getroffen. Wij zullen altijd met grote dankbaarheid aan hem blijven denken en proberen zijn werk voort te zetten.

g. becker