[Neerlandica extra Muros - voorjaar 1972]
In memoriam
Jef Last †
Op 15 februari 1972 overleed de auteur Jef Last in het Rosa Spierhuis in Laren, Nederland, op 73-jarige leeftijd. Hij was geen coryfee van de Nederlandse letteren als Simon Vestdijk, geen literair ambassadeur als Jan Greshoff. Zijn veelzijdige werkzaamheid lag voor het grootste deel buiten het gebied van de ‘nederlandistiek’: behalve schrijver was hij matroos, vertaler, mijnwerker, socialist, leraar, strijder in de Spaanse burgeroorlog, fabrieksarbeider, cultureel adviseur, communist, sinoloog, verzetsman, journalist, Provo-kandidaat voor de gemeenteraad van Amsterdam - en ook deze opsomming zal nog wel niet volledig zijn.
Een groot deel van zijn leven speelde zich ‘extra muros’ af; hij maakte verre en lange reizen, b.v. naar Rusland, Marokko, Japan en Indonesië. In Indonesië was hij van 1950 tot 1954 leraar aan een middelbare school op Bali en cultureel adviseur van president Soekarno. Hij onderwees Duits, Frans, Engels en geschiedenis - geen Nederlands; maar hij stelde toch in zijn persoon de Nederlandse cultuur present, in een tijd toen de verhouding tussen Indonesië en Nederland moeilijk was. Ook zijn literair werk werd internationaal bekend, er zijn boeken van hem in verschillende talen vertaald. Zijn vriend André Gide vertaalde de roman Zuiderzee (1934).
Om deze aspecten van zijn werkzaamheid, maar ook om zijn leven als geheel, waarin hij zich op allerlei wijzen een markante figuur in de Nederlandse cultuur toonde, meenden wij dat bij zijn heengaan enkele woorden in Neerlandica extra Muros niet mochten ontbreken.