Neerlandica extra Muros. Jaargang 1968

[p. 34]

Het Nederlans in de wereld
(rubriek XIII)

Niederländische Kulturwochen in Berlin 14-28.9.1968

Zie rubriek VIII, blz.16.

Twintig leden van de Landdag van Rijnland-Westfalen beginnen actie voor meer Nederlands op Westduitse scholen. Bedoelde parlementariërs protesteren ertegen dat het Ministerie van Onderwijs te Düsseldorf een besluit saboteert, dat het zelf nog niet lang geleden genomen heeft. Zo lezen wij in ‘Het Centrum’ van 17.10.1968. Op 24.1. 1967 werd de Nederlandse taal voor de gymnasia en ‘Realschulen’ tot keuseplichtvak geproklameerd. Dit betekent dat leerlingen van deze scholen in het 3e of 4e leerjaar Nederlands als vak kunnen kiezen, maar dat zij dan ook verplicht zijn het tot aan hun eindexamen te studeren. De parlementsleden protesteren er nu tegen dat de Nederlandse taal niet als keuzeplichtvak op de lijst vermeld staat die het Ministerie in augustus 1967 heeft uitgevaardigd en dat het niet in de z.g. ‘Richtlinien’ voor het middelbaar onderwijs en evenmin in die voor de kweekscholen is opgenomen. Zij wijzen er het Ministerie in dit verband eveneens op, dat het voor Duitse leerkrachten praktisch onmogelijk is zich in de Nederlandse taal te bekwamen. In hun interpellatie doen zij tenslotte het voorstel tot uitwisseling van leraren in Europees verband.

Prof. dr. H. Fayat over het Nederlands taalgebied. In ‘Mens en Boek’ wijst de Belgische oud-minister erop, dat de situatie totaal anders is dan de sceptici in dit opzicht menen. Op de eerste plaats is de aardrijkskundige ligging van het Nederlands taalgebied in het éénwordend Europa buitengewoon gunstig. Voorts moet men goed beseffen, dat democratisch West-Europa uit voornamelijk vijf taalgemeenschappen bestaat, die alle een minderheid vormen in het geheel. Een vergrote E.E.G., die eenmaal de Europese Bondstaat zal vormen, zal een bevolking van 280 miljoen inwoners tellen. Nederlanders en Vlamingen zullen daarin een taalgemeenschap van 18 miljoen zielen uitmaken d.i. 6 à 7% van het totaal. De Denen, Noren, Zweden en Ieren zullen voor 1,2 of 3% de lakens uitdelen, de Duitstaligen voor 25%, de Engels-, Frans- en Italiaanssprekenden elk voor 20%. De Nederlandssprekenden dienen er dan ook aan vast te houden, dat bij de te vormen gemeenschap naast de andere talen ook hun taal als erkende voertaal in zwang blijft.

Piet Hein in de Hermitage. Onder deze titel troffen wij een artikel aan in het Eindhovens Dagblad van 9.4.1968 over Mevr. Wilhelmina Triesman, geboren te Rotterdam en volbloed Nederlandse, doch sinds 1925 na haar huwelijk met een Rus te Leningrad woonachtig. Mevr. Triesman is in de Nederlandse en Indonesische afdelingen van dit reusachtige 1718-1728 door Tsaar Peter de Grote gebouwde kunstmuseum werkzaam en bracht als zodanig haar collega's-kunsthistorici een aantal Nederlandse liedjes als ‘Het loze Vissertje’, ‘Ik heb mijn wagen volgeladen, vol met ouwe wijven’ bij. Het museum bevat o.a. een rijke verzameling anomalia, die Tsaar Pjotr voor 30.000 gouden guldens van de Nederlandse vermaarde anatomist Prof. Ruys (1638-1731) kocht.

Naast haar kunsthistorisch werk vervult Mevr. Triesma te Leningrad een vurig apostolaat voor de Nederlandse taal en cultuur. Aan honderden in de Sowjet-Unie heeft zij Nederlands geleerd. Twaalf jaar heeft zij aan de Universiteit van Leningrad en aan de bibliografische afdeling van de stedelijke bibliotheek Nederlands gedoceerd. Twee van haar oud-leerlingen, Sjoebin en Oglobin, zijn nu als docenten aan genoemde universiteit werkzaam.

Bovendien vertaalt Mevr. Triesman interessante werken uit het Nederlands. Zo het 968 folio-vellen tellende boek van Nicolaas Corneliszoon Witsen ‘Noord en Oost Tartarije’ (Tartarije is een oud-Nederlandse benaming voor Rusland), waarvan het deel over Oost-Tartarije (Siberië) het volgend jaar in Akadem gorodok zal worden uitgegeven. Witsen, later burgemeester van Amsterdam, verbleef 1664-1665 tien maanden in Moskou in het gevolg van de gezant Boreel. Witsen was toen 23 jaar. Op 't ogenblik werkt zij aan de vertaling van Witsens ‘Moscovische Reyse 1664-1965 - Journael en Aantekeningen’, de aantekenboekjes van Witsen die door de Leidse hoogleraren Th. Locher en P. de Buck naar een in Parijs omstreeks 1900 teruggevonden copie - de originelen zijn verloren gegaan - sinds 1966 worden uitgegeven.

[p. 35]

Vraaggesprek Mevr. Dr. Olga Krijtová met Manuel van Loggem. In dit interview, opgenomen in het ‘Algemeen Dagblad’ van 20.7.1968, deelt Mevr. Krijtová mee, dat het Nederlands aan de Universiteit te Praag goed is vertegenwoordigd. Het Nederlands kan er nu zelfs als hoofdvak gekozen worden. Het wordt gegeven door Prof. Kalda, 84 jaar oud, maar nog buitengewoon vief; de taalgeleerde Prof. Janota, die Nederlands spreekt alsof het zijn moedertaal was; door Prof. Jozef Polisensky, een historicus die zeer bedreven is in het 17e eeuwse Nederlands en dan natuurlijk door haarzelf, die assistente is in de Engelse Faculteit. Dit jaar waren er ca. 40 studenten voor Nederlands.

Mevr. Krijtová is gespecialiseerd in onze literatuur. Zij heeft o.a. werken in het Tsjechisch vertaald van Van Schendel, Theun de Vries, Wolkers, Presser, ook kinderboeken van An Rutgers van der Loeff en Miep Diekmann. Zij is bezig met Ferdinandusse (zie rubriek IV) en overweegt Claus' ‘De Metsiers’ te gaan vertalen. Daarbij zijn de oplagen voor ons om van te watertanden. Een werk van Johan Fabricius haalde een oplage van 24.000 exemplaren, een van Jan de Hartog van 70.000; van Antoon Coolens ‘Dorp aan de Rivier’ werden zelfs 170.000 exemplaren verkocht. Elk jaar kan Mevr. Krijtová twee Nederlandse boeken plaatsen.

De vraag naar Nederlands in Indonesië. In een brief aan ons wijst Prof. dr. G.J. Resink erop, dat gezien de enorme vraag naar de passieve beheersing van het Nederlands in Indonesië eigenlijk twee lectoraten Nederlands aan de zes staatsuniversiteiten van Indonesië zouden moeten bestaan. Dit zijn die te Djakarta, Jogjakarta, Bandoeng, Soerabaja, Medan en Makassar.

Het Nederlands in de Modern Languages Association. Van Professor Lagerwey vernemen wij dat met ingang van dit jaar het Nederlands met een volwaardige afdeling op het jaarlijks congres van M.L.A. zal zijn vertegenwoordigd. De bijeenkomst heeft tussen Kerstmis en Nieuwjaar in New York plaats.

In dit verband ontvangen wij zojuist de volgende mededeling ons door voorzitter en secretaris van groep Nederlands der M.L.A. ter kennisname toegezonden.

Netherlandic Group
Friday, 27 December
1:15-2:30 P.M.
New York Hilton, Nassau A

Papers and discussion:

1.	Vondel's reputation in England. Charles D. Tate, Jr., Brigham Young University (20 minutes)
2.	Herhalingsfiguren in Gijsbreght van Aemstel. Francis Bulhof, University of Texas (20 minutes).
3.	Homo homini lupus: the contemporary Dutch novel. Johan P. Snapper, Univ. of California, Berkeley (20 minutes)

A note to our Netherlandic colleagues -

Recall that this year for the first time we are functioning as a regular and recognized paper-reading Group within the M.L.A. This year will be particularly important because of our provisional status.

From now on we will need two or three papers each year. Those who would like to offer a paper for the 1969 meeting should inform Mr. Droege at this December meeting or soon thereafter.

William Z. Shelter, Chairman

Geart B. Droege, Secretary

Het Nederlands aan Cornell University. Op het allerlaatste moment bereiken ons nog berichten over dit onderwerp. Zij zijn afkomstig van Lic. Guy A.J. Tops, een Leuvense alumnus die zich thans aan genoemde Universiteit in de linguïstiek specialiseert. Hij schrijft dat de ‘Reading course’ van Prof. John Echols door een tiental studenten wordt bijgewoond. Voor het grootste deel gaat het om mensen die deel uitmaken van het South-East-Asia-Program van Cornell. Er bestaat een kans dat de Heer Tops bij dit onderwijs zal worden ingeschakeld. In het gedrukte programma betreffende ‘Germanic Linguistics’ dat hij ons toestuurt en dat betrekking heeft op de ontwikkeling in de

[p. 36]

eerstvolgende jaren is het Nederlands goed vertegenwoordigd, naast ‘Afrikaans’, ‘Frisian’ en ‘Old Frisian’. Voor ‘Dutch’ worden de volgende cursussen voorzien: ‘Dutch Dialectology’, ‘Structure of Dutch’ en ‘History of the Dutch Language’. De in dit programma voorziene vakken zullen aangeboden worden in een driejarenplan en de volgorde van de onderwerpen zal door de wensen van de studenten worden bepaald. Daar deze gering in aantal zijn, zal het wel niet mogelijk blijken een volledige leerstoel voor Nederlands te creëren (dit is trouwens evenmin met de moderne Scandinavistiek het geval). Wij hopen in de volgende nummers van N.e.M. op de jongste ontwikkeling aan Cornell terug te komen.