Neerlandica extra Muros. Jaargang 1968

[p. 8]

Activiteiten van de Werkcommissie
(rubriek V)

Oproep aan onze buitenlandse collega's. De aanstelling van een nieuwe lector Nederlands aan een buitenlandse universiteit, de creatie van een leerstoel nederlandistiek, is een zaak die gewoonlijk veel voeten in de aarde heeft: geboden salaris, pensioenregeling, aanrekening van de dienstjaren in het buitenland doorgebracht, aanstelling van een plaatsvervanger in de gevallen waarin iemand uit het middelbaar onderwijs met verlof wordt gezonden om een opdracht in het buitenland te vervullen, al deze ‘wolfijzers en schietgeweren’ spelen hun rol mee bij de beslissing die de uitzendende instanties of de kandidaat zelf moeten nemen telkens als er een vacature is, vooral wanneer het gaat om een opdracht die voor langere tijd bedoeld is. Diegenen onder onze collega's evenwel die een jonge binnenlandse nederlandist of nederlandist-inwording voor een beperkte periode (één tot vier semesters) aan hun leerstoel of lectoraat zouden wensen te verbinden om hem of haar als assistent met een gedeeltelijke taak (bv. als ‘native speaker’ bij het taalonderwijs aan beginners) te belasten, worden verzocht de Werkcommissie hiervan in kennis te stellen. Het gebeurt nl. wel dat pas of nog niet helemaal afgestudeerde jonge nederlandisten een beroep op de Werkcommissie doen om voor beperkte tijd naar het buitenland te gaan, waarbij zij graag een uiteraard gedeeltelijke opdracht wensen te combineren met de voorbereiding van een academisch proefschrift of specialisatie in de taal- of letterkunde van het land in kwestie. Het lijkt ons dat er wegen moeten bestaan om ook deze kandidaten te helpen. We denken daarbij aan de aan Amerikaanse universiteiten bestaande ‘teaching assistant’ beurzen. Het is mogelijk dat ook elders in het buitenland dergelijke voorzieningen bestaan. Jonge nederlandisten hebben niet, zoals jonge anglisten, germanisten, romanisten in de ons omringende landen de gelegenheid om als assistent voor hun moedertaal bij het middelbaar onderwijs in het land waarvan zij de taal bestuderen, werkzaam te zijn. Het Nederlandse taalgebied heeft praktisch geen deel aan het tussen Engeland en Frankrijk, Frankrijk en Duitsland, Duitsland en Engeland zeer levendig verkeer van jonge taal-leraren en -assistenten. Wij zouden kunnen proberen deze op het niveau van het middelbaar onderwijs voor ons uiteraard niet te verwerkelijken toestand op beperkte schaal op het niveau van de universiteit te verwezenlijken.

Niet alleen jonge nederlandisten maar ook jonge anglisten, germanisten en romanisten, voor zover zij Nederlands als bijvak hebben of het in elk geval zeer goed beheersen, zouden voor zulk een tijdelijk assistentschap in aanmerking kunnen komen. Financieel zouden uitsluitend de noodzakelijke levensbehoeften van de betrokkene behoeven te worden gedekt, waarbij hij/zij gebruik zou kunnen maken van de door de universiteit geboden mogelijkheden i.z. maaltijden en logies.

Plannen voor een Nederlands-Indonesisch woordenboek. Alle ter zake kundigen zijn het er over eens, dat bij de sterke vraag naar, vooral, passieve kennis van het Nederlands in Indonesië een woordenboek als bovenvermeld en ook een beter leerboek Nederlands met Indonesisch als basistaal tot de eerste noodzakelijkheden behoort. ‘Uber ungeborene Kinder spricht man night’ zegt een Duits spreekwoord. In dit stadium van voorbereiding willen wij over dit project dan ook nog niet te veel loslaten. Doch wel dit dat bij de aftasting van de mogelijkheden o.a. zijn betrokken een van onze Indonesische collega's, een Nederlandse leraar die vroeger al eens met hem samen een Engels-Nederlands woordenboek heeft tot stand gebracht en als adviseur een Nederlands hoogleraar in de Indonesische en Maleise taal- en letterkunde.

Bij de totstandkoming van het woordenboek-plan tracht de Werkcommissie coördinerend op te treden.

Toezending aan een aantal collega's van publikaties van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In een briefwisseling hierover gaf de K.N.A.W. te kennen, dat zij bereid was aan een aantal Centra voor Nederlandistiek in het buitenland haar publikaties op het gebied van de Nederlandse taal- en letterkunde en de vaderlandse geschiedenis gratis te doen toekomen. Zij verzocht ons haar hiertoe een aantal adressen van deze Centra aan te bevelen.

Voorts is Dr. D.P. Blok, directeur van de ‘Centrale Commissie voor Onderzoek van het Nederlands Volkseigen’ bereid van de tijdschriften ‘Taal en Tongval’ en ‘Mededelingen

[p. 9]

van de Vereniging voor Naamkunde te Leuven en de Commissie voor Naamkunde te Amsterdam’ enige abonnementen ter beschikking te stellen van die docenten aan buitenlandse universiteiten, van wie hem bekend is of men mag aannemen, dat zij zich voor de in deze tijdschriften behandelde stof interesseren, mits zij niet reeds zelf geabonneerd zijn of verbonden zijn aan een seminarie, waarmede zijn bureaus in ruilverkeer staan. Bovendien zal eerst worden nagegaan of de bedoelde docenten deze tijdschriften niet reeds via de Belgische regering ontvangen. De door ons aan de afdeling Letteren verstrekte adressen werden ook aan Dr. Blok doorgezonden.

Bezetting dar komende vacature van het Nederlands lectoraat te Rome. Met Prof. dr. H. Schulte Nordholt, directeur van het Nederlands Historisch Instituut te Rome en Raad voor Culturele Zaken aan H.M.'s Ambassade in Italië, en met Mej. Drs. Gerda van Woudenberg werd een correspondentie gevoerd, waarin hun de namen, gegevens en eventuele aanbevelingen van hun hoogleraren van enige kandidaten voor deze post werden meegedeeld. Deze zaak zal pas in het najaar van 1969 acuut worden, daar Mej. van Woudenberg op verzoek van de Faculteit intussen besloten heeft haar functie gedurende dit academische jaar nog te blijven vervullen.

Inlichtingen van de Ständige Konferenz der Kultusminister te Bonn. In de 2de werkvergadering van het Derde Colloquium, waarin kwesties als een te ontwerpen pensioenregeling, aanrekening van dienstjaren en dgl. voor docenten aan buitenlandse universiteiten aan de orde waren, beval wijlen Dr. L. Delfos (Göttingen) aan, dat de Werkcommissie bij lichamen als de British Council, de Alliance Française enz. zou informeren, welke voorzieningen ten behoeve van buitenlandse docenten Engels, c.q. Frans in de betreffende landen golden, opdat de daar getroffen regelingen de Nederlandse regering wellicht tot voorbeeld of althans tot ‘Anregung’ zouden kunnen dienen. Concreter nog was het voorstel van Dr. G.-H. Arendt (Berlijn) die meedeelde dat er door de ‘Ständige Konferenz der Kultusminister’ te Bonn, een nieuwe regeling voor Duitse leerkrachten in het buitenland was ontworpen, die bijzonder bevredigend scheen te zijn.

Welnu, de Werkcommissie heeft op haar verzoek deze regeling de ‘Vereinbarung über die rechtliche Behandlung der Auslandslehrer (Beschluss der Kultusminister-Konferenz von 4.2.1965)’ en tevens een bijlage betreffende de ‘Amtsstellung der Leiter deutscher Schulen und selbständiger Schulabteilungen an deutschen Schulen in Ausland (Beschluss der Kultusminister-Konferenz von 12.8.1968)’ ontvangen en hiervan fotocopieën aan de heer H.A.J.M. Vrijhoef, plv. hoofd van de afdeling Internationale Betrekkingen van het Ministerie van O. en W., doen toekomen die vooral over de ambtelijke moeilijkheid zulke regelingen tot stand te brengen, tijdens genoemde vergadering had uitgeweid, Sindsdien is er wederom meer dan een jaar verstreken zonder dat wij evenwel van enige vordering op het gebied van deze zo dringende vraagstukken hebben mogen vernemen.

Uitbreiding van de verzending van ‘Neerlandica extra Muros’. Op verzoek of aanraden van Collega Dr. P.C. Paardekooper, die steeds veel belangstelling toont in onze werkzaamheden, wordt ons blad thans ook toegezonden aan de leden van de Vaste Kamercommissies voor Onderwijs en Wetenschappen van Nederland en België, waarbij wij de welwillende medewerking ondervinden van de griffiers Mr. A.J. Schepel c.q. Dr. A. Sledsens. Hetzelfde geldt voor de belangrijkste openbare Belgische en Nederlandse bibliotheken en leeszalen, waarvan de adressen ons welwillend werden toegezonden en uitgekozen door de heer Mortelmans, directeur Openbare Bibliotheken van het Ministerie van N.O.C. te Brussel, c.q. door Mej. C. Grader, hoofd van het Bibliografisch Bureau van de Centrale Vereniging voor Openbare Bibliotheken te 's-Gravenhage.

Artikel over Prof. Frings, de nederlanddist. In de Frankfurter Allgemeine Zeitung van 21.6.1968 troffen wij een uitvoerig en wel goed herdenkingsartikel van Helmut Brackert aan n.a.v. het overlijden van Prof. dr. Th. Frings getiteld ‘Der letzten Könige einer’, waarin echter met geen woord melding werd gemaakt van Frings' uitnemende onderzoekingen en verdiensten op het gebied van de nederlandistiek. Wij hebben ons over deze omissie in verbinding gesteld met ons Commissielid Prof. dr. L.E. Schmitt (Marburg), die ons meedeelde juist bezig te zijn met een bijdrage over Frings

[p. 10]

voor zijn ‘Zeitschrift für Mundartforschung’. Prof. Schmitt was onmiddellijk bereid ook over het als boven door Prof. Heeroma geformuleerde thema een artikel in een Nederlands tijdschrift te schrijven. In welk, daarover wordt nog overleg gepleegd.

Prof. Schmitt 60 jaar. Overigens ontdekken wij langs een zijweggetje, dat Prof. Schmitt nog niet zo lang geleden deze leeftijd bereikt heeft. Wij mochten hem met dit heugelijke feit hartelijk gelukwensen. Ook mocht de Werkcommissie haar bemiddeling verlenen bij de aankoop voor zijn instituut van een copie van de Reizende Tentoonstelling over de Middelnederlandse cultuur, die tijdens het Derde Colloquium in première ging.

Reeks ‘Bibliotheca Neerlandica extra Muros’? In het vorig nummer stipten wij de hulp aan die de Werkcommissie aan enige jonge buitenlandse nederlandisten als Dr. E.M. Beekman te Amherst (Mass.) en Dr. W. Jonckheere (Grahamstad) hun dissertaties uitgegeven te krijgen, tracht te verlenen. In dit verband zweeft ons de gedachte voor ogen, of het misschien mogelijk zal zijn in de nabije toekomst tot een reeks als bovenvermeld te komen.

Gastvrijheid van ‘Levende Talen’ en ‘Neerlandia’. Met erkentelijkheid maken wij hier melding van het feit, dat beide genoemde tijdschriften maandelijks aan de Werkcommissie twee bladzijden plaatsruimte hebben afgestaan. Wij wekken hierbij de collega's op die iets over het werk van hun afdeling of over hun vak te publiceren hebben van deze welwillendheid gebruik te maken.

Meer of min in de persoonlijke sfeer lagen in het afgelopen halfjaar hulpverleningen als de aanbeveling van Prof. dr. Pentii Tilvis (Turku, Finland) voor de Eugène Baieprijs; ondersteuning van een met succes bekroonde poging van Drs. R.G. Leclercq (Würzburg) uitstel van militaire dienst te verkrijgen; inlichtingen aan de heer A.E. Coxon, B.A. (Nottingham) die om informaties verzocht betreffende het Nederlands onderwijs in Engeland en in het Frans sprekend deel van België; aan de heer M.J.R. Rigelsford, B.Z. (Cambridge), die als cursusleider aan de Volkshogeschool te Bergen onze hulp inriep inzake documentatie over moderne Nederlandse cultuur; evenzo aan de heer Ronald Spoor te Leiden, die een artikel over Ter Braak van Dr. E.M. Beekman (Amherst, Mass) wilde vertalen; de bemiddeling door de Secretaris van de Werkcommissie van een herdenkingsartikel over collega Dr. L. Delfos door Prof. dr. H. Wesche, directeur van het Niedersächsische Wörterbuch te Göttingen; en van een bijdrage van Prof. C.J.M. Nienaber (Pietermaritzburg) getiteld ‘Die Nederlandse Werkcommissie as wegwyser vir Afrikaans’, beide in het tijdschrift ‘Neerlandia’, het eerste in het juli/augustus-nummer, het tweede in de september-aflevering.

En om deze rubriek met twee blijde noten te sluiten. Op 12.7. mochten wij Mej. Lic. Annie Delfosse (Uppsala) hartelijk gelukwensen met haar voorgenomen huwelijk, terwijl reeds voordien Dr. en Mevr. Jalink het genoegen mochten smaken Prof. en Mevr. Lagerwey (Grand Rapids) en Dr. en Mevr. Jonker (V.U. Amsterdam) bij zich aan tafel te zien, waarbij het onnodig zal zijn op te merken, dat bij die gelegenheid de lucht gonsde van pedagogiek, didactiek, methodiek en wat dies meer zij.