Neerlandica extra Muros. Jaargang 1963

Mutaties

Sedert het verschijnen van het vorige (eerste) nummer van ‘Neerlandica extra Muros’ in april jl. hebben de volgende veranderingen in de lijst onzer docenten en oud-docenten plaats gehad:

Slechts weinige dagen geleden namen wij kennis van het kortelings overlijden op 85-jarige leeftijd van Dr. Marie Ramondt, van 1921-'24 lector voor Nederlands te Giessen en van 1925-'35 te Bonn. Met Mej. Ramondt mochten wij nog

[p. 2]

onlangs enige brieven wisselen n.a.v. de publicaties, die zij aan onze Centrale Verzameling schonk (zie elders in dit blad). Ook uit deze publicatie blijkt de warme liefde van de onvermoeibare onderzoekster voor het volkspsychologisch en folkloristisch gebied, waarop de meeste van haar talrijke werken zich bewogen. Een vrij uitvoerige bibliografie van haar publicaties, samengesteld door Boy Wander en reikend van 1912 tot 1953, werd toegevoegd aan het biografisch overzicht, dat P.J. Meertens n.a.v. Marie Ramondts 75ste verjaardag in het tijdschrift ‘Volkskunde’, 1953, blz. 49 t/m 54 aan haar wijdde. Wij hopen in een volgende aflevering kort op haar leven en werk terug te komen.

Vlak voor het ter perse gaan van deze aflevering bereikt ons het droevig bericht, dat Prof. Dr. G.G. Kloeke op 5 november jl. op 76-jarige leeftijd aan de gevolgen van een verkeersongeluk is overleden. Prof. Kloeke was de avond tevoren bij De Witte Palen te Oegstgeest door een auto aangereden en daarbij zo zwaar gewond, dat hij de volgende dag in het Akademisch Ziekenhuis te Leiden, waarin hij na het ongeval was opgenomen, aan de gevolgen is bezweken.

Wij rekenen wijlen Prof. Gesinus Gerhardus Kloeke tot een onzer eminentste oud-docenten. Op 10 juli 1887 te Schagen geboren, studeerde hij te Amsterdam, Groningen en Leipzig germanistiek en promoveerde te Leipzig (1914) en Amsterdam (1921). Hij was achtereenvolgens wetenschappelijk assistent te Hamburg, leraar te Winschoten, Alkmaar en Leiden, lector, later buitengewoon hoogleraar in het Nederlands te Hamburg en Bonn en werd in 1934 tot hoogleraar in de Nederlandse taalkunde te Leiden benoemd. Dit ambt is hij tot zijn emeritaat in 1956 blijven bekleden. Op Prof. Kloekes verdiensten, die vooral op het gebied der dialect-geografie liggen, zal in deze kring nauwelijks behoeven te worden gewezen. Wij noemen slechts een van zijn hoofdwerken: ‘De Hollandsche expansie in de zestiende en zeventiende eeuw en haar weerspiegeling in de hedendaagse Nederlandsche dialecten’ (1927).

Tot ons leedwezen moeten wij voorts berichten, dat Mej. Aletta Huysinga, die verscheidene jaren Prof. Weevers' toegewijde medewerkster en lector voor Nederlands aan Bedford College te Londen was, in juli jl. op nog jeugdige leeftijd geheel onverwachts is overleden.

Een verheugende tijding was die betreffende het herstel na ruim 10 jaren van het Nederlands onderwijs aan de Johan Wolfgang Goethe Universiteit te Frankfort a.d. Main, waar Lic. J.G. Wilmots, een jonge Vlaamse neerlandist uit Hasselt, waar hij leraar was, alumnus van de Leuvense universiteit, tot lector is benoemd. Wie zich uit Dr. Jalinks verslag over het Nederlands onderwijs in de Bondsrepubliek en West-Berlijn de wat moeizame onderhandelingen herinnert, die tenslotte tot dit resultaat hebben geleid, zal zich onze vreugde in deze te beter kunnen begrijpen.

Reeds in maart 1962 schreef Prof. Dr. Heinrichs van de Justus Liebig Universiteit te Giessen ons, dat hij de naam van zijn leerstoel, die oorspronkelijk ‘für deutsche Philologie’ heette, had laten veranderen in ‘für germanische Philologie’, daar hij als Nederrijnlander - naast de Skandinavische talen - ook het Nederlands in onderwijs en onderzoek wilde betrekken. Hij had daartoe een verzoek betreffende een Nederlands lectoraat ingediend en was van plan een kleine Nederlandse afdeling in zijn seminarie in te bouwen.

Deze plannen hebben blijkbaar succes gehad, want zo juist ontvangen wij het verblijdend bericht, dat er te Giessen een lector voor Nederlands is benoemd en wel de heer M.W. Kuypers, Ludwigstrasse 34, Giessen.

Aan de Keulse Universiteit werd Drs. A.M. Duinhoven uit Amsterdam benoemd in de plaats van Mevr. Dr. Marta Baerlecken, die zich als presidente van de Deutsch-Niederländische Bundesarbeitsgemeinschaft grote verdiensten verworven heeft op het gebied der Nederlands-Duitse cultuuruitwisseling, op dit gebied haar werkzaamheden ook voortzet, doch als lector om gezondheidsredenen moest aftreden.

Aan het Dolmetscher Institut te Mainz treedt gedurende dit academie-jaar de heer Hans Bonger als docent voor Nederlands op.

Een soortgelijke positie neemt aan de Deense universiteit te Aarhus Drs. R. van de Velde voor het cursusjaar 1963-'64 in. Aan het Germanistisch Instituut

[p. 3]

van deze universiteit worden nl. afwisselend Nederlandse, Engelse en Duitse lectoren telkens voor een jaar bij toerbeurt benoemd. Dit jaar is er nu een lector voor Nederlands aan de beurt. Hoewel wij met de heer van de Velde nog geen contact hebben kunnen opnemen, is zijn naam ons bekend door zijn toespraak afgedrukt in de Handelingen van de Kon. Zuidnederl. Mij. voor Taal-, Letterkunde en Geschiedenis, 1961 blz. 295-309, over ‘Het Gotisch, Ontwikkeling van de Codex Argenteus en eerste belangstelling’.

Met vreugde vermelden wij eveneens de benoeming op 9 september jl. van Drs. A.J.M. van Seggelen, tot voor kort werkzaam aan de Shape Supreme Head-quarter Allied School, Nederlandse Afdeling, te St. Germain en Laye, tot Maître de Conférences associé de Langue et Littérature Néerlandaises aan de Universiteit te Straatsburg, waar het Nederlands onderwijs - evenals dat te Frankfort - na het vertrek van de heer Jacques Plessen, enige tijd gerust had. De lector-assistente aan hetzelfde instituut is Mej. B. Vlugter.

Uit Italië bereikt ons het bericht, dat de heer Lic. R. Van Ertvelde (Padua-Bologna) tot buitengewoon hoogleraar werd bevorderd.

Twee met Italiaanse universiteiten verbonden tolkenscholen hebben haar leergangen met onderwijs in het Nederlands uitgebreid. Aan de Scuola Interpreti van Milaan en Urbino wordt dit vak thans onderwezen door Mevr. Maddalena Mignoli-Sevenster, aan die van Triëst door Mevr. A.J. Musacchio-Visser 't Hooft.

Van iets oudere datum is reeds de vervanging van Dr. H.Th. Oostendorp, lector voor Nederlands aan de Universiteit te Madrid, die tot lector in het Spaans te Groningen, als opvolger van Prof. Dr. G.J. Geers, werd benoemd. Hij werd te Madrid eind 1962 opgevolgd door de heer L.H.P. Daal.

Aan de universiteiten te Stockholm en Uppsala werd de bekende Dr. Martha Muusses, die zoveel jaren lang het Nederlands onderwijs en de Nederlandse cultuur in Zweden op uitnemende wijze heeft gediend, doch thans wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd aftrad - evenwel in haar ‘Wahlheimat’ bleef wonen - opgevolgd door de jonge Amsterdamse neerlandist Drs. J. de Rooy.

In de lange lijst docenten in de neerlandistiek aan Zuid-Afrikaanse universiteiten kwam weinig verandering. Als nieuwe functionarissen werden ons slechts opgegeven:

aan de Universiteit van Suid-Afrika te Pretoria: Mej. O.J.E. Burm en de heer S.J. Pretorius;

aan het Universiteitscollege Zoeloeland, Ngoya, Natal: Prof. Antonites.

Het aantal Amerikaanse universiteiten, waar thans Nederlands onderwezen wordt, is sedert kort met niet minder dan 3 toegenomen.

Aan de Johns Hopkins Universiteit, Baltimore, Maryland, wordt sedert september 1962 dit vak voor het eerst gedoceerd en wel door Dr. P.W. Tax, voordien Lehrbeauftragter aan het Dolmetscher Institut te Saarbrücken (Dld.), waarbij aan te tekenen is, dat na het vertrek van de heer Tax het Dolmetscher Institut en het Germanische Institut te Saarbrücken besloten hebben samen een lectoraat voor Nederlands in te richten.

Aan de Universiteit van Californië, Berkeley, California, waar vroeger Dr. Peter Bruning neerlandistiek heeft gedoceerd, wordt sinds kort Nederlands onderwezen door de heer Jan van Asselt, M.A., een in 1932 geboren en in 1955 naar de Verenigde Staten geïmmigreerd Nederlands onderwijzer, die aldaar zijn graden verwierf en thans bezig is aan zijn universiteit te promoveren.

Aan de Universiteit van Florida, Gainesville, tenslotte door de heer Egbert Krispijn, M.A., een Haarlemmer van geboorte, die na omzwervingen in Thailand en Indonesië in 1957 en '58 te Melbourne tot B.A., c.q. M.A. werd bevorderd en onlangs aan zijn huidige universiteit tot Assistent-Professor benoemd

[p. 4]

werd. Te vrezen is echter wel, dat het Nederlands onderwijs aan de Universiteit van Pennsylvania te Philadelphia, waar Prof. Krispijn gedurende twee semesters Nederlandse cursussen gegeven heeft, thans stil ligt.

Als werkzaam aan het Department of Germanic Languages van Dr. J. Smit, Reader en Dr. R.P. Meijer, Senior Lecturer te Melbourne werden ons de nieuwe namen gemeld van de heren K.R. de Graaf, M.A. en G. Verheijden, M.A., Assistent-Lecturers en Mej. Chr. Wuttke, B.A., Senior Tutor.

Tenslotte: aan de Tokyo University of Foreign Studies doceert behalve Ass. Prof. M. Shibusawa ook Mevr. S. Wiersinga-de Jong Nederlands en wel als lector.

Omtrent de werkzaamheden van de heer Krispijn weten wij nog slechts, dat hij, als hoogleraar in het Duits, uitgenodigd is een cursus Nederlands aan zijn universiteit te openen in het kader van het onderwijs in de algemene linguistiek.

Daar ons omtrent de beide andere genoemde Amerikaanse universiteiten evenwel bekend is, dat er voor het eerst of sinds lang voor het eerst weer Nederlands onderwijs plaats heeft, willen wij hierover nog enkele bijzonderheden vermelden.

Dr. Tax, die van huis uit germanist en wer van Nijmeegsen huize is, is ook als zodanig aan de Johns Hopkins Universiteit te Baltimore benoemd. Toen hij echter in zijn tweede semester naast zijn Duitse colleges ook een cursus van 2 uur per week voor Nederlands ‘reading ability’ aankondigde, wachtte hem de aangename verrassing, dat zich 15 leergierigen aanmeldden, voor 't grootste deel gevorderde germanisten, enkele anglisten en een classica. Voorlopig vat de heer Tax zijn Nederlands onderwijs nog niet al te wetenschappelijk op, doch men is ijverig bezig met de grammatica van Prof. Shetter en een Nederlandse pocket. Er zal trouwens gelegenheid genoeg zijn deze achterstand in te halen, daar de U.B. van alle nodige Nederlandse werken op taalkundig gebied is voorzien en er zelfs tal van Middelnederlandse teksten en ook een aantal moderne werken o.a. van Vondel aanwezig zijn. Principiëel kan Dr. Tax trouwens aanschaffen, wat hij nodig acht. Op de meeting van de Modern Languages Association te Washington in december 1962 ontmoette hij Dr. S.L. Flaxman en een lid van de Nederlandse Ambassade, die hem steun, wat studiemateriaal betreft, toezegde.

Een gelijksoortige toestand bestaat aan de Universiteit van Californië te Berkeley, waar het German Department dit jaar een Nederlandse leergang van 4 uren per week heeft ingericht. Hoewel horen, spreken, lezen en schrijven geoefend worden, is het onderwijs toch vooral gericht op het lezen van teksten van elke graad van moeilijkheid. Als studieterreinen worden o.a. met name genoemd: Nederlandse taal, Nederlandse en Vlaamse letterkunde, vergelijkende literatuur, geschiedenis en kunsten van de lage landen, studies over Indonesische talen, sociologie (adat) en geografie, geografische studies over de lage landen, studies over Nederlandse en Belgische handel binnen de gemeenschappelijke markt, over waterbouwkunde, tropische geneeskunde enz. Hoewel er aan deze universiteit sinds het begin van de jaren '50 geen Nederlands gedoceerd is, bevat ook hier de U.B. een groot aantal werken over Nederlandse en Vlaamse literatuur; van publicaties over de geschiedenis der lage landen bezit zij naar schatting een der rijkste verzamelingen van het land. Betreffende de overige genoemde gebieden zijn de bibliotheken van de Boalt Law School en de California Medical School rijk van Nederlandse werken en tijdschriften voorzien.

+++