Samenwerking met België
Voor de treindiensten van Nederland naar Antwerpen en Brussel zijn afspraken met België nodig. Die noodzakelijke samenwerkingsovereenkomsten met de Belgische spoorwegen zijn echter nog niet rond.
De hsl wordt geëxploiteerd door de High Speed Alliance (HSA), een samenwerkingsorgaan van de NS en de KLM. De samenwerking tussen de HSA en de NMBS verliep, en verloopt, erg moeizaam. De NMBS worstelt met hoge tekorten op de exploitatie van het Belgische spoorwegnet. De Eurostar, die de verbinding door de kanaaltunnel verzorgt tussen Brussel en Londen, heeft een bezetting van slechts rond de twintig procent en drukt zwaar op de financiële positie van de Belgische maatschappij. Zij voelt er niets voor om deel te nemen aan een project dat, tenminste in de eerste jaren, zwaar verliesgevend zal zijn.
In 2005 begon het overleg hierover en ontstonden conflicten. Voor een hogere frequentie moesten er twee treinen extra besteld worden. De NMBS voelde daar niets voor omdat de extra treinen nodig waren voor de verbinding Den Haag-Breda-Brussel. Om de Belgen over de streep te trekken, zou de Westerschelde worden uitgediept, hoewel een verband formeel steeds is ontkend door de Nederlandse regering. In 2007 zou hiermee worden begonnen. Op die manier werd het probleem opgelost. Toen echter vanwege juridische complicaties het uitdiepen moest worden uitgesteld, ontstonden er nieuwe problemen. Uit een persbericht: ‘Vooral de VVD en GroenLinks vinden dat Eurlings de Belgen nog verder onder druk moet zetten. Ze wijzen erop dat de afspraak al in 2005 is gemaakt en toen gold als een soort tegenprestatie voor het uitdiepen van de Westerschelde door Nederland. Toen dat onlangs door juridische bezwaren niet zo snel ging als afgesproken, ontketende België een diplomatieke rel. De oppositie vindt daarom dat Nederland nu ook maar op zijn strepen moet gaan staan’.
De NMBS bleek ook nog een rekenfout te hebben gemaakt, waardoor de reis tussen Breda en Brussel ongeveer tien minuten langer zou gaan duren. De HSA wilde voor die fout een forse schadevergoeding. Minister Eurlings in oktober 2010 hierover: ‘Het moeizame overleg tussen Nederland en België over de uitvoering van het in 2005 bereikte compromis over de bediening
Het materieel: de Fyra
De Fyra rijdt op de hogesnelheidslijn (hsl). De naam Fyra is ontwikkeld door Globrands Naming & Strategy, die ook verantwoordelijk is voor de naam Thalys. De Fyra is een achtdelige trein van het type V250, ook wel Albatros of Dodo - maar ook het vogelbekdier is langsgekomen - genoemd, die door de Italiaanse fabriek Ansaldo Breda werd gebouwd. Er zijn 19 treinstellen besteld, waarvan de nummers 4801 t/m 4816 door NS-Hispeed zullen worden geëxploiteerd en de nummers 4817, 4818 en 4819 door de NMBS. De NMBS zal haar treinstellen, zodra ze zullen zijn geleverd, inzetten op de HSL4 tussen de Nederlandse grens en Antwerpen. Dat materieel kent een maximumsnelheid van 250 km/u.
De Fyra-treinstellen kunnen rijden onder verschillende bovenleidingspanningen: 25 kV, 15 kV, 3 kV en 1,5 kV. Ze zullen uitgerust worden met LZB, TVM, ERTMS/ETCS en BAcc/SCM. Daardoor kunnen ze worden ingezet in Nederland, België en Duitsland. Vooralsnog zal de inzet beperkt blijven tot Nederland en België.
De Fyra is bijna helemaal opgebouwd uit aluminium en kunststof, maar de koppen zijn van staal gemaakt. Hierdoor worden de treinen zwaarder dan bijvoorbeeld de Thalys. De opvallende neus van de trein is lang, omdat er voldaan moest worden aan de Europese normen met betrekking tot de botsabsorptie.
De treinstellen hadden in 2007 geleverd moeten zijn, maar de eerste stellen arriveerden pas in 2009 in Nederland. Het eerste treinstel met het nummer 4806 wordt getest bij Nedtrain in Watergraafsmeer.
van Den Haag en Breda en de langere reistijden in België is in de verslagperiode voortgezet. In een gesprek met mijn Belgische ambtsgenoot op 28 oktober 2009, waarbij ook de president-directeur van NMBS, de heer Descheemaecker aanwezig was, zijn de afspraken omtrent de aanschaf van het extra benodigde treinstel door België erkend.’ In maart 2010 vond er een overleg tussen de toenmalige minister Eurlings en zijn Belgische collega plaats, waarover Eurlings aan de Kamer meedeelde: ‘Op 10 maart 2010 heeft een open en constructief vervolggesprek plaatsgevonden met mijn Belgische ambtsgenoot’.
Interieur van de Fyra (http://www.nshispeed.nl)