|
| |
Signalementen
De Lage Landen
Het Jaarboek The Low Countries van Ons Erfdeel verschijnt sinds 1993. Ook dit 18e jaarboek presenteert kunst en cultuur uit Vlaanderen en Nederland aan de wereld. Hier zijn een aantal artikelen samengebracht onder de titel South Africa Revisited. Het is in 2010 nl. honderd jaar geleden dat de Unie van Zuid-Afrika werd gevormd, als onafhankelijke staat binnen het Britse Gemenebest. Dit boek heeft het over Zuid-Afrika en de Lage Landen: hoe kijken ze vandaag naar elkaar? Het jaarboek is verder ook een staalkaart van de diversiteit aan kunst en cultuur uit die Lage Landen, die de Engelsen in de 17e eeuw wel eens that indigested vomit of the sea noemden. We worden geïnformeerd over schrijvers, schilders, beeldende kunstenaars uit heden en verleden, theatermakers, musici, prominenten, boekontwerpers en architecten uit Noord en Zuid. Zoals we het van Ons Erfdeel gewend zijn, is ook dit boek mooi uitgegeven, met talrijke kleurenillustraties. (FD)
The Low Countries. Arts and society in flanders and the Netherlands, Ons Erfdeel, 2010, ISBN 978 90 79705 05 4, 320 pp. Prijs: €37 (België), €39 (Ndl.) (port incl.). Bestellen bij: Ons Erfdeel, Murissonstraat 260, B-8930 Rekkem.
| |
Nederlanden extra muros
Naast de Kroniek en de boekbesprekingen bevat dit jaarboek elf bijdragen. De cartograaf H.A.M. van der Heijden opent het boek met een
| |
| |
bijdrage over Het Twaalfjarig Bestand in kaarten. Cyriel Moeyaert wijdt een bijdrage aan Een Vlaams college in Sint-Omaars - Het Sint-Bertijnscollege (16de eeuw). Er was in Sint-Omaars ook een Engels en een Waals college. Samen met Kristof Papin schrijft hij ook over De rol en betekenis van Renaat Despicht voor de Zuid-Vlaamse beweging. Ruud Bruijns heeft het over Amsterdamse gevelstenen die naar de oostelijke Nederlanden in Duitsland verwijzen, zoals 't Kasteel van Bentem, 't Wapen van Munster, De Stat Wesel. Neerlandialezers zullen wellicht het meest geboeid zijn door de inderdaad boeiende en leerrijke historische studie van Erik Martens: 1839-1849: separatisme in Nederlands-Limburgs: ‘De integratie van Limburg in de Nederlandse staat was een langdurig proces. Naast het Frans in de francofiele en Belgischgezinde stad Maastricht bleef, vooral in het zuidoosten, ook het Duits nog een tijdlang in de bovenste lade liggen.’ (FD)
De Nederlanden ‘extra muros’ (Jaarboek 32), Ieper/Numansdorp, Stichting Zannekin, 2010, 208 pp., ISBN 978 90 71326 288. Prijs: €33,- (België rek. 464-8220251-39, Nederland giro 3876953).
| |
Gotiek in Brabant
Al in mijn jeugd, toen ik me in de meimaand voegde in de lange colonne voetpelgrims naar de Zoete Lieve Vrouw in de Sint-Janskathedraal van 's-Hertogenbosch, keek ik vol bewondering naar dit machtige gebouw. En als ik de schoonheid daarvan zelf niet had gezien, dan was ik er wel op gewezen door de trotse volwassenen die in deze kathedraal een belangrijk deel van hun (Noord-)Brabantse identiteit zagen. Op de terugweg, als de vermoeidheid met elke pas verder toesloeg, vroeg ik me af hoe de Brabanders toen deze kerk hadden kunnen bouwen. Waar haalden ze de natuursteen vandaan? Hoe takelden ze die naar boven? En - kinderlijke vraag - wat deden ze als ze op hun duim hadden geslagen? Want vloeken, dat was ten strengste verboden.
Deze herinneringen kwamen terug bij het lezen van Gotiek in het hertogdom Brabant over de talrijke gebouwen die in de tijd dat het hertogdom Brabant op zijn machtigst was, werden gerealiseerd en waarvan nog vele juwelen bewaard zijn gebleven. Zoals de Sint-Jan in Den Bosch, maar ook in Diest, Zoutleeuw of Brussel en tal van andere plaatsen. Toen ik dit boek las, besloot ik de komende jaren een nieuwe pelgrimstocht te maken, nu langs al deze hoogtepunten van de Brabantse gotiek. Het boek Gotiek in het hertogdom Brabant gaat op verschillende aspecten in, waaronder de manier waarop werd gebouwd. Veel vragen uit mijn jeugd zijn nu dus beantwoord. Maar voor mij is dit boek toch vooral een reisgids langs talloze gebouwen die erom schreeuwen om bezocht ter worden. Gotiek in het hertogdom Brabant is een feestelijk boek dat mij de ogen opende over het gotisch erfgoed van het hertogdom Brabant. (PS)
Krista De Jonge, Markus Hörsch & Piet Geleyns, Gotiek in het hertogdom Brabant, Uitgeverij Peeters, Leuven, 274 pp., ISBN 978 90 429 2275 4. Prijs: €22,-.
| |
Onthullend boek over prins Bernhard
De monarchie in Nederland heeft het moeilijk en een van de redenen is het regelmatig naar boven komen van al dan niet gefundeerde verhalen over het verleden van de in 2004 overleden prins Bernhard. De van het nationaalsocialisme afkerige Duitse prins, de grote held in de oorlog, de grote coördinator van moeilijk in de hand te houden verzetsgroepen en de voorbeeldige huisvader, heeft lange tijd gegolden als een waardevol stuk cement in het bouwwerk van Nederlands Oranjegezindheid. De affaire Greet Hofmans en de geruchten over een mogelijke scheiding van het tot nu toe zo gelukkig schijnende paar in 1956 waren een eerste smet op het blazoen, maar het heeft lang geduurd voordat Nederland goed op de hoogte raakte van wat er was gebeurd. Ernstiger was de Lockheedaffaire in 1976, toen de prins betrokken raakte bij een omkoopschandaal en al zijn functies moest neerleggen. Een opmerkelijk herstel van zijn populariteit liep averij op door postume interviews waarbij zijn betrouwbaarheid als bron over zijn eigen leven twijfelachtig bleek. Het boek van Annejet van der Zijl is de genadeslag. Ze rekent af met alle mythes. Een paar kleine tekortkomingen op ondergeschikte gebieden: op p. 92 wordt gesteld dat na maart 1917 in allerijl de geallieerden het ‘communistische’ bewind in Rusland erkenden. Er zaten toen geen communisten in de regering. Hendrik Willem van Loon was geen historica (p. 299). Om het Duitse woord lieber te vertalen met lieve als aanhef van een brief van een man aan een andere man, is merkwaardig. Tekortkomingen als deze (er zijn er meer!) treffen we te vaak aan in dit overigens magistrale en overtuigende werk. (PvdM)
Annejet van der Zijl, Bernhard - Een verborgen geschiedenis, Querido, Amsterdam/Antwerpen, 2010, 457 pp., ISBN 978 90 214 3764 4. Prijs: €27,95.
| |
Taal en Tongval & Nederlandse Taalkunde
De tweede aflevering van Taal en Tongval (2009) begint met een onderzoek van A.-S. Ghyselen naar de attitude tegenover tussentaal bij West-Vlamingen. Vervolgens krijgen we een bijdrage van P. Van Hauwermeiren over het Bargoens. In 2009 verscheen ook themanummer 22: Perspectieven op het genus in het Nederlands, met bijdragen van L. Cornips en G. De Vogelaer over variatie en verandering in het Nederlandse genus, J. Audring en G. Booij over het genus als probleemcategorie, G. De Schutter en J. Taeldeman over het genus van leenwoorden in de Vlaamse en Brabantse dialecten in België, L. De Vos over de dynamiek van hersemantisering, K. Plevoets, D. Speelman en D. Geeraerts over de verspreiding van de
| |
| |
-e(n)-uitgang in attributieve positie, J. Roodenburg en A. Hulk over ‘Gender’ puzzels, A.K. Scott over suffixen die het genus als vrouwelijk markeren en J. van Emmerik, R. van Hout, I. van de Craats en J. Klatter-Folmer over de verwerving van het genus door dove volwassenen en horende tweedetaalleerders.
Het eerste nummer van Nederlandse Taalkunde (2010) begint met een artikel van G. Rutten over vroegmoderne relativa. Vervolgens heeft P.-A. Coppen het over synchronie en diachronie van de heb-zoiets-van-constructie. I. Van Caenegem-Ardijns en W. Van Belle leggen uit wanneer of geen en is (over asymetrische exclusieve disjuncties in het Nederlands). Het tweede deel van dit nummer is een discussie onder taalkundigen over J. van der Horsts Geschiedenis van de Nederlandse syntaxis (2008). (PD)
Taal en Tongval, ISSN 0039 8691, jaargang 61 (2009), nr. 2, pp. 83-211 / themanummer 22 (2009), pp. 1-226.
Nederlandse Taalkunde, ISSN 1384 5845, jaargang 15 (2010), nr. 1, pp. 1-121.
| |
Dutch Mountains
In januari is het eerste nummer verschenen van het Engelstalige tijdschrift Dutch Mountains. Het wordt uitgegeven door SICA, Nederlands centrum voor internationaal cultuurbeleid. Het verschijnt op 6000 exemplaren en wordt verspreid via Nederlandse ambassades en consulaten. Dit eerste nummer telt 48 bladzijden met veel mooie, paginagrote foto's en relatief weinig tekst. In Burning Images in the Minds of the World's Public gaat het over documentaire fotografie. Warm Sounds from a Chilly Country vertelt over buiten Nederland geboren maar in Nederland wonende muzikanten. In The Spectator is the Hero wordt de visuele kracht van Dries Verhoeven verklaard. Het gaat in Dutch Mountains verder ook nog over nieuwe steden op oud en nieuw land, over Nederlands design, over tolerantie en gastvrijheid in Nederland, en over nog veel meer. (PD)
Dutch Mountains, jaargang 1 (2010), nr. 1, pp. 1-48.
| |
Grappige observaties over taal
Paulien Cornelisse, theatermaker en columnist, heeft met Taal is zeg maar echt mijn ding een vermakelijk boek geschreven over de manier waarop mensen met elkaar communiceren. Wie er niet over nadenkt, heeft vaak niet in de gaten dat we dingen zeggen die eigenlijk nergens op slaan. Cornelisse doorziet alle nonsens die mensen uitkramen zonder dat ze dat zelf beseffen. Ze constateert dat mensen vaak iets anders zeggen dan ze bedoelen en dat het doel van taal (dingen duidelijker maken) vaak niet bereikt wordt. Ze legt uit wat het verschil is tussen fucking en focking. Ze ontdekt dat oké vandaag eigenlijk vaak gewoon ja betekent. Ze ziet in het gebruik van de woorden best wel (zoals in best wel een moeilijke tijd) een Nederlandse verslaving. Ze drijft de spot met de uitdrukking als ik even heel eerlijk ben. Dit boek gaat dus niet over hoe mensen met elkaar zouden moeten praten, maar over hoe ze dat per ongeluk doen. (PD)
Paulien Cornelisse, Taal is zeg maar echt mijn ding, Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2009, 231 pp., ISBN 978 90 254 3049 8. Prijs: €12,50.
| |
Nederlands in hoger onderwijs en wetenschap
De bundel Nederlands in hoger onderwijs en wetenschap, een selectie lezingen van het congres over hetzelfde onderwerp dat in 2008 in Brussel gehouden werd, gaat over de vraag hoe we om moeten gaan met de voertaal in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Moet de onderwijstaal zo veel mogelijk Nederlands blijven of mogen er ook andere talen een rol spelen? Of moeten instellingen voor hoger onderwijs massaal overschakelen op het Engels? Het eerste deel gaat over de voertaal in het hoger onderwijs: een stand van zaken en achtergronden. Het tweede deel bevat artikelen die antwoord geven op de vraag of ons hoger onderwijs en de wetenschap het Nederlands en/of het Engels als voertaal moeten gebruiken. Het derde deel plaatst de discussie over de voertaal in ons hoger onderwijs in een internationaal/Europees of intercultureel perspectief. In het vierde deel wordt de discussie toegespitst op maatregelen die in verschillende contexten genomen (moeten) worden als reactie op de verengelsing. De meeste bijdragen zijn geschreven door wetenschappers (niet alleen taalkundigen). (PD)
Albert Oosterhof, Willy Martin, Jan Roukens & Els Ruijsendaal (red.), Nederlands in hoger onderwijs en wetenschap, Academia Press, Gent, 2010, 180 pp., ISBN 978 90 382 1539 6. Prijs: €17,-.
| |
Geschiedenis van de Antillen
Dit prachtige, mooi geïllustreerde boek vertelt de geschiedenis van de Nederlandse Antillen in negen hoofdstukken: Natuur en bevolking; De oorspronkelijke bewoners; De Afrikanen: van slaven tot vrije mensen; Europese, Amerikaanse en Aziatische migranten; De Antillen in Nederlands en internationaal verband; Hoe Antilliaans zijn de Antillen?; De opstand van 30 mei 1969; De Nederlandse Antillen: meer verdeeldheid dan eenheid; Antillianen op zoek naar een beter bestaan. Met de Nederlandse Antillen worden in dit boek deze zes eilanden bedoeld: Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten. Veel aandacht gaat in het boek naar de kwetsbaarheid van de Nederlandse Antillen en het ecologische systeem van de eilanden. Het boek schenkt veel aandacht aan wat Nederland en de Antillen met elkaar verbindt. (PD)
| |
| |
Leo Dalhuisen, Ronals Donk, Rosemarijn Hoefte & Frans Steegh, Geschiedens van de Antillen, Walburg Pers, Zutphen, 2009, 192 pp., ISBN 978 90 5730 628 0. Prijs: €34,95.
| |
Taaladviesboek voor iedereen
In duidelijk Nederlands is een uitgave van de Taaltelefoon, een dienst van de Vlaamse overheid. In 126 bladzijden biedt het een oplossing voor de meest voorkomende problemen die (vooral Vlaamse) gebruikers van het Nederlands hebben. Het boek behandelt een heel breed spectrum: doelen, doelgroepen, medium, structuur, formulering, standaardtaal, presentatie, brieven en e-mails, en telefoongesprekken. De eerste zeven elementen van de hiervoor gegeven opsomming zijn de zeven aspecten die een rol spelen bij alle vormen van communicatie in het publieke domein. Wie een of meer van die aspecten verwaarloost, loopt het risico dat de communicatie moeizamer verloopt of tot een ander resultaat leidt dan verwacht. In hoofdstuk 6 (Standaardtaal) wordt heel wat aandacht besteed aan taalvariatie. De begrippen standaardtaal, tussentaal en dialect worden uitvoerig besproken. De verschillen tussen het Nederlands in Nederland en het Nederlands in Vlaanderen worden toegelicht. Het boek past enerzijds in de Vlaamse taalzorgtraditie, maar verdedigt anderzijds de moderne variatietheorieën, waardoor sommige Belgisch-Nederlandse woorden en wendingen als standaardtaal beschouwd worden en andere niet. (PD)
Dirk Caluwé (red.), In duidelijk Nederlands - Spreken en schrijven voor iedereen, Departement Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid, Brussel, 2009, 126 pp. Gratis. Bestellen via + 32 78 15 20 25. Gratis pdf op http://taaltelefoon.vlaanderen.be.
| |
Jaarboek neerlandistiek
Elk jaar publiceert Stichting Neerlandistiek VU Amsterdam het Jaarboek voor de Neerlandistiek onder de titel Voortg@ng. In 2008 verscheen het 26e jaarboek met bijdragen over letterkunde en taalkunde. Het is niet zinvol om hier een volledige opsomming te geven van alle behandelde onderwerpen. Om een idee te hebben van de inhoud, kies ik hieronder enkele artikelen uit. Een bijdrage van Klaas Driebergen gaat bijvoorbeeld over Bijbelse intertekstualiteit in De Grote Onthaler van Marten Toonder. W.R.D. van Oostrum bespreekt zeer vroeg werk van Juliana Cornelia de Lannoy. Minne G. de Boer schrijft over tussenwerpseltheorieën. G.R.W. Dibbets behandelt het taalgebruik in een werk van De Heuiter en Spiegel (16e eeuw). (PD)
Voortgang - Jaarboek voor de Neerlandistiek XXVI, Stichting Neerlandistiek VU, Amsterdam, 2008, 395 pp., ISBN 978 90 8880 008 5. Prijs: €27,50 (excl. verzendkosten). Te bestellen bij: Stichting Neerlandistiek VU Amsterdam, De Boelelaan 1105, NL-1081 HV Amsterdam.
| |
Afscheid Ludo Beheydt
Tien jaar lang bekleedde prof. dr. Ludo Beheydt namens het ANV en het het Tijmen Knechtfonds de leerstoel Cultuur der Nederlanden aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Leidse universiteit. Zijn afscheidscollege Tekens van Identiteit - een semiotische benadering van kunst en taal is door het ANV in boekvorm gepubliceerd. U kunt het bestellen bij ANV, Postbus 501, NL-2280 AM Rijswijk, tel. + 31 70 324 55 14. (PD)
Ludo Beheydt, Tekens van Identiteit - een semiotische benadering van kunst en taal, Algemeen-Nederlands Verbond, Rijswijk, 2010, 31 pp., ISBN 978 90 905255 5 9. Prijs: €7,50 voor ANV-leden, €5,- (excl. verzendkosten).
|
|
Auteursrechtelijk beschermd