Nederland - Vlaanderen
Peter Debrabandere
Kennen Nederlanders en Vlamingen elkaar wel?
In Vlaanderen is een geamputeerde periferie (De Standaard 10-03-2010 & www.tomnaegels.be) vertelt Tom Naegels, Vlaams schrijver en theatermaker, over zijn deelname aan de Avond van het Boek, een quiz tussen schrijvers op de Nederlandse televisie. Hij was de enige Vlaming onder de deelnemers, de anderen waren Nederlanders. Naegels heeft geen enkele vraag correct kunnen beantwoorden, behalve die ene vraag over het aantal Nederlandse auteurs in de Vlaamse boekentoptien. Antwoord: geen. Tijdens het praatje na de quiz blijken de Nederlanders ook nauwelijks iets over de Nederlandse literatuur in Vlaanderen te weten.
Naegels heeft een verklaring. Het valt te begrijpen dat het centrum (Nederland, de Randstad) geen aandacht heeft voor de periferie (Vlaanderen). Maar dat Vlaanderen geen belangstelling meer heeft voor Nederland, dat is pas erg. ‘Een normale periferie weet wat er in het centrum gebeurt. Wij zijn een geamputeerde periferie, die zichzelf tot centrum heeft uitgeroepen’, schrijft Naegels. Naegels roept de Vlamingen op belangstelling te tonen voor Nederland en niet gefrustreerd te zijn omdat Nederlanders geen belangstelling hebben voor Vlaanderen.
Yasmine Allas en Tom Naegels in De avond van het boek 2010 op maandag 8 maart 2010, NPS (foto Leendert Jansen)
Ik vraag me af of Naegels niet wat overdrijft. Natuurlijk heeft hij gelijk als hij zegt dat het centrum van een cultuurgebied of taalgebied minder aandacht heeft voor de periferie dan de periferie voor het centrum. Dat is overal zo. Denk maar aan Frankrijk en Wallonië, Duitsland en Oostenrijk. Maar heeft Vlaanderen inderdaad te weinig aandacht voor Nederland? Ik ben daar niet van overtuigd. De Nederlandse literatuur is in Vlaanderen toch voldoende bekend. Vlamingen kennen Vondel, Hooft en Bredero. Alle bekende namen van de Nederlandse literatuur passeren in de lessen Nederlands op de middelbare school de revue. En er worden fragmenten uit de Nederlandse literatuur gelezen. Een nieuwe lente en een nieuw geluid doet bij Vlamingen toch een belletje rinkelen.
En kennen Vlamingen ook hedendaagse Nederlandse auteurs? Ja toch. Brouwers, Mulisch, Van der Heijden, Nooteboom, Japin, Grunberg, Zwagerman, Bouazza, Abdolah... Die namen zijn toch bekend in Vlaanderen. Kunnen we dat ook met Franse of Duitse of Engelse auteurs? Ik betwijfel het. Natuurlijk moet je niet naar Nederlandse auteurs vragen aan Vlamingen die niet lezen. Je moet ook geen namen van voetballers opvragen bij Vlamingen of Nederlanders die niet in voetbal geïnteresseerd zijn. Natuurlijk kennen lezende Vlamingen meer hedendaagse Vlaamse auteurs dan Nederlandse nu er in Vlaanderen sinds Lanoye en Brusselmans heel wat bekende auteurs zijn, meer dan vroeger: Verhulst, De Coster, Vekeman, Verbeke...
Ja, Vlaanderen is zich de jongste twintig, dertig jaar meer bewust geworden van zichzelf. Vlamingen kijken niet meer zo vaak naar de Nederlandse televisie als vroeger. Eigenlijk is het maar normaal dat Vlaanderen met zichzelf bezig is, naar de eigen televisie kijkt en eigen auteurs leest. Het omgekeerde zou pas gek zijn. Over de kwaliteit van het eigene kan gediscussieerd worden, maar het kan niet gek of fout gevonden worden dat Vlaanderen met zichzelf bezig is. Uiteindelijk valt het allemaal nogal mee. Nederland en Vlaanderen zijn heus wel nog altijd één cultuurruimte. Het Algemeen-Nederlands Verbond en Neerlandia/Nederlands van Nu zien het zelfs als hun taak om Nederlanders en Vlamingen met die hele Nederlands-Vlaamse cultuurruimte vertrouwd te maken, om Nederlanders en Vlamingen aan te moedigen vaker fysiek en mentaal de binnengrens over te steken. Daarom besteedt Neerlandia/Nederlands van nu veel aandacht aan alles wat Nederland en Vlaanderen bindt. En dat is veel meer dan vaak gedacht wordt.
Auteursrechtelijk beschermd