Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 112

[p. 17]

Kroniek-kort

Minister-president Balkenende bezoekt Suriname

Op 13 en 14 mei brachten minister-president Balkenende en minister Verhagen (BZ) een bezoek aan Suriname. Suriname is voor Nederland een belangrijke verbinding met de regio en Nederland kan voor Suriname een portaal naar Europa zijn, dat was het thema voor de gedachtewisseling. Balkenende was in 2005 na 30 jaar de eerste Nederlandse premier die Suriname bezocht. De relatie is verbeterd, maar er zijn nog wel ergernissen. Veel Surinamers zijn boos over de in hun ogen mensonterende controles op drugs voor Surinamers op Schiphol en sommigen hopen dat Balkenende de diepe spijt, die minister Van Boxtel in 2001 had uitgesproken over het slavernijverleden, nogmaals - als premier - zou uitspreken. ‘Nederland betreurt het leed dat is veroorzaakt door slavernij en slavenhandel. Daarover is namens de Nederlandse regering al eerder spijt betuigd. Die woorden blijven vanzelfsprekend gelden’, zei minister-president Balkenende. Maar verder wilde hij overgaan tot de huidige thema's, die natuurlijk mede voortkomen uit die langdurige betrekkingen, sinds diezelfde slavenhandel.

Het zou van historische zin, verbondenheid met Suriname en oprechtheid getuigen als de Nederlandse geschiedenisboeken dit eens goed op een rijtje zouden zetten. Dat lijkt ons een belangrijker volgende stap. Daar ging het uiteraard in de lunchtoespraak van Balkenende niet per se over. ‘Ons gezamenlijke verleden van meer dan 300 jaar heeft veel sporen nagelaten. Sommige sporen zijn in het geheugen gegrift en kunnen nooit meer worden uitgewist’, aldus de eerste minister. De twee landen ‘hebben moeilijke tijden met elkaar gekend’. Maar: ‘Nederland hecht sterk aan een betrokken relatie met Suriname. Zonder ooit het verleden te vergeten, willen we samen met u werken aan een betere toekomst.’

‘Onder uw leiding’, zei hij tot president Venetiaan, ‘zijn de fundamenten gelegd voor een stabiele rechtsstaat. De jonge democratie is inmiddels stevig verankerd. In financieel-economisch opzicht is Suriname op eigen kracht in rustiger vaarwater gekomen.

Jaar na jaar wordt het vertrouwen in de toekomst van dit land sterker. Veel mensen - oud en jong - zijn bereid zich daarvoor met hart en ziel in te zetten. [...] Door de inzet van al die mensen groeit de aantrekkingskracht van Suriname. Kijk naar de talloze buitenlanders in het straatbeeld: toeristen, ondernemers, stagiaires en anderen. Voor mij is het verschil met tweeënhalf jaar geleden goed zichtbaar.’

Een ander, heel belangrijk punt in de gezamenlijke geschiedenis vormen de lijnen tussen familieleden en vrienden, tussen wetenschappers, ondernemers, kunstenaars, bestuurders en politici. ‘Een vlechtwerk van honderdduizenden onderlinge contacten dat de oceaan overspant.’ Dat is wat er nu leeft en nu benut kan worden ten behoeve van de veel aangehaalde verbondenheid over de zee. Bij die gelegenheid citeerde Balkenende een gedicht van de dichter Vene (schuilnaam van Venetiaan):

De zeeweg waarlangs de Europeanen,
waarlangs de Afrikanen,
waarlangs de Aziaten gekomen zijn,
is telkens weer verzwolgen
en door de golven uitgewist.
De meest gevoeligen onder ons
vliegen 's nachts wel eens terug
Naar de eigen oorsprong.
Maar bij dageraad staan wij weer allen samen
in het licht van de dag,
op onze eigen Surinaamse bodem.

(Bronnen: Nieuwsbrief van de regering en verslag in De Ware Tijd 17 mei 2008) (ER)

Nederlandse taal verdwijnt
uit Amsterdamse Beurs

De opmars van de Engelse taal op de Amsterdamse beurs lijkt onverminderd voort te gaan. De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) deed er onderzoek naar onder AEX-fondsen en concludeert dat de Nederlandse taal uit de Amsterdamse beurs dreigt te verdwijnen.

Volgens de VEB is dit een slechte zaak. Een groot deel van de aandeelhouders is van Nederlandse origine en dus is het normaal om dan ook in de taal van deze beleggers te communiceren, zo stelt de VEB. Ook in de aandeelhoudersvergadering, waar het jaarverslag besproken wordt, zitten vrijwel alleen Nederlandse aandeelhouders. Toch publiceert maar een derde van de AEX-fondsen het jaarverslag in het Nederlands. Vier jaar geleden was dat nog 83%.

Het AEX-fonds dat de beleggers het meest in de Nederlandse taal informeert, is DSM. Naast een zeer uitgebreide beleggerswebsite in zowel het Engels als het Nederlands is gewoon een Nederlands jaarverslag beschikbaar en ook de persberichten zijn in het Nederlands. Andere bedrijven die op dit punt goed scoren zijn Randstad en Corio.

Ondernemingen die zeggen beter te willen communiceren met hun aandeelhouders, zouden moeten beginnen met hen in het Nederlands aan te spreken, zo concludeert de VEB. (ER)

[p. 18]

Vernieuwd Benelux-verdrag ondertekend

Op 18 juni hebben België, Nederland en Luxemburg in de Ridderzaal in Den Haag het nieuwe Benelux-verdrag ondertekend.

In 1948 trad de Douane-unie tussen de lidstaten in werking. Deze overeenkomst bepaalde dat het onderlinge handelsverkeer werd vrijgemaakt van douanerechten en ten aanzien van de uitwisseling met derde landen een uniform tarief gold.

Het oorspronkelijke verdrag werd ondertekend op 3 februari 1958 en trad in werking op 1 november 1960. Het schiep een permanent kader waarbinnen de drie regeringen de nationale economieën nader tot elkaar konden brengen en gemeenschappelijke instellingen konden oprichten. De Benelux-landen wilden nu hun grensoverschrijdende samenwerking nadrukkelijker uitbreiden naar andere terreinen dan de economie en daarom is de officiële naam van Benelux Economische Unie veranderd in Benelux Unie.

Het hernieuwde verdrag komt vijftig jaar na het begin van samenwerking in de Benelux in 1958. ‘De wordingsgeschiedenis van de Benelux ziet eruit als een sjabloon van hoe de Europese integratie ter hand is genomen. Benelux is in zekere zin dan ook de wegbereider geweest van de Europese Gemeenschappen’, zei minister Verhagen hierover.

De ministers van Buitenlandse Zaken van de drie landen willen voortaan vaker bijeenkomen om de gezamenlijke standpunten op elkaar af te stemmen en zo meer invloed te kunnen uitoefenen op de EU-besluitvorming. Daarin vormen de samenwerking tussen politie en justitie in de grensoverschrijdende criminaliteit, het verkeer, de grensarbeid, de gezondheidszorg en het buitenlands beleid de centrale thema's.

We kunnen de Benelux als een laboratorium van Europa blijven beschouwen, dat net als voorheen op de genoemde terreinen vooroploopt in Europa en daarmee een denktank kan vormen voor de grote statenbond. In de uitgebreide Benelux zullen de taal en cultuur beleidsonderdeel gaan vormen en dat betekent gezien het Europese veeltalenbeleid een onderdeel van het verdrag dat met extra aandacht gevolgd, maar ook gevoed zal moeten worden. Wij herinneren ons dat de ambassadeurs van Frankrijk en Duitsland al voordien bezwaar aantekenden tegen de teruggelopen kwaliteit en kwantiteit van het vreemdetalenonderwijs in Nederland. (ER)

BeNeLux-Universitair Centrum eert ambassadeur Graff

Het netwerk dat Benelux heet, kan alleen maar soepel werken door de goede samenwerking en bijdragen van de verschillende diensten, waarvan de diplomatieke dienst er een is en bepaald niet de minste. De diplomatieke dienst verplaatst zich al geleidelijk van de politieke initiatieven naar verbindingen en initiatieven op het vlak van bevordering van economische banden tussen de landen en daarnaast de culturele sfeerverbetering. Dat geldt voor Europa, maar nog veel meer voor de Benelux, waar op alle beleidsterreinen nauwere verbindingen zijn, die behalve overeenkomsten ook de sfeer moeten hebben om de vereiste werking te kunnen krijgen. In de Luxemburgse ambassadeur in Nederland, Z. Ex. mr. Jean Graff, is het voorbeeld voor die inniger samenwerking op cultureel terrein te vinden.

Het instituut dat bij uitstek in de Benelux als geheel opereert, is het BeNeLux-Universitair Centrum, dat in de drie landen is vertegenwoordigd. Geen wonder dat de ambassadeur het wetenschappelijke en culturele centrum snel wist te vinden en jaarlijks betrokken was bij de symposia en de uitreiking van de certificaten aan de afgestudeerden. Op 23 juni werd hem dan ook door prof. dr. Anton van der Geld de Ere-penning van Verdiensten van het Benelux-Universitair Centrum overhandigd uit erkentelijkheid ‘voor zijn grote inzet voor de culturele, wetenschappelijke en humanitaire samenwerking in Europa tussen België, Nederland en Luxemburg,’ zoals de president van het Centrum het verwoordde. Hij heeft naar de mening van het bestuur van het B.U.C. in belangrijke mate bijgedragen aan ‘ons Benelux-gevoel’ en in die sfeer kon ‘het Benelux-verdrag een dezer dagen hernieuwd worden.’ (ER)

Prof. Van der Geld toont de Ere-penning van Verdiensten voor ambassadeur Jean Graff en zijn echtgenote en links staat oud-minister Wim van Eekelen.

[p. 19]

Duitse studenten op intensieve taalcursus Nederlands

175 Duitse scholieren zijn op woensdag 25 juni begonnen aan een ruim vier weken durende intensieve taalcursus Nederlands aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het certificaat, plus hun eindexamendiploma, biedt hun in het studiejaar 2008/2009 toegang tot de opleiding van hun keuze.

Er waren dit jaar al twee eerdere taalcursussen voor Duitse scholieren: in februari voor 20 en in mei voor 83 deelnemers. Al met al leerden dit jaar bijna 300 Duitse scholieren Nederlands voordat ze in Nijmegen gingen studeren.

Voor het eerst startte dit jaar ook een cursus Nederlands op het Collegium Augustinianum in Gaesdonk (bij Goch), de school waarmee de Radboud Universiteit vorig jaar een samenwerkingsconvenant sloot. Doel van deze samenwerking is om scholieren en docenten binnen het gebied van de Niederrhein uitvoeriger op de hoogte te stellen van de studiemogelijkheden aan de Radboud Universiteit. Geschikte eindexamenscholieren worden op school voorbereid op studeren in Nederland en binnen de school wordt leermateriaal aangeboden om de vooruniversitaire scholing te verrijken.

Het aantal Duitse studenten aan de Radboud Universiteit neemt de laatste jaren toe. In 2005 waren 105 eerstejaars uit Duitsland afkomstig, het jaar daarop kwamen er 185, in 2007 schreven zich 241 eerstejaars in en de Radboud Universiteit verwacht per 1 september circa 320 eerstejaars uit Duitsland. De Radboud Universiteit ziet het aantal Duitse studenten ook graag groeien. Judith Arns, projectleider scholierenwerving in Duitsland: ‘Ze doen het bovengemiddeld goed en zijn buitengewoon gemotiveerd. Daarom willen we graag dat ze hierheen komen’.

[bron: Radboud Universiteit Nijmegen] (ER)

Jemme, zoon van Reinier uit Dokkum (1508-2008)

De voorbije maand stond de geleerde Gemma Frisius centraal in de Leuvense universiteitsbibliotheek. Een tentoonstelling zette zijn belang in de verf voor de vroegmoderne wetenschap in het algemeen en voor de universiteit van Leuven, toen de universiteit van de Lage Landen, in het bijzonder. Daar is hij een van de grote leermeesters geworden die de Renaissancegeest aan de Alma Mater gestalte en uitstraling gaven. In Leuven schreef hij zich in 1525 in als Gemma Reyneri, zijn verlatijnste naam. Hij vertoefde in de pedagogie¹ De Lelie, waar Erasmus vier jaar eerder nog woonde. In 1528 beëindigde hij de artesstudie en liep hij college aan het Collegium Trilingue (Latijn, Grieks, Hebreeuws). In 1529 verscheen zijn eerste boek onder een vernieuwde auteursnaam: Gemma Phrysius. Het is niet enkel een verwijzing naar zijn geboortestreek, maar volgens prof. Roegiers ook naar Frygië. Dat paste bij humanisten. Het boek was een herwerking van de kosmografie van de Beier Petrus Apianus (zie afb.). Heruitgaven volgden tot in 1602. In 1530 publiceerde hij een inleiding tot de sterrenkunde; nadien kwamen zijn aardglobes. Via de gezant van de Poolse koning bij keizer Karel leerde hij de visie van Copernicus kennen en waarderen. Het getuigt van zijn openheid voor nieuwe ideeën. In het Tresoar, het Friese Historisch en Letterkundig Centrum in Leeuwarden, wordt het door Gemma geannoteerde exemplaar van Copernicus' hoofdwerk De revolutionibus orbium coelestium uit 1543 bewaard. Ondertussen had Jemme wiskunde en astronomie onder de knie en was hij in 1541 gepromoveerd in de geneeskunde. Sinds 1535 behoorde hij tot de universiteitsraad.

De tengere wetenschapper was toen al een hele poos gehuwd met Barbara, de buitenechtelijke dochter van een geestelijke. Tot zijn beroemdste studenten behoorden John Dee (Ioannis Dee), Rembert Dodoens (Rembertus Dodonaeus), Gerard de Cremer (Gerardus Mercator) en Andries van Wesele (Andreas Vesalius). Laatstgenoemde vertelt hoe Gemma hem in 1536 hielp om het stoffelijk overschot van een gehangene van de galg te halen voor proefondervindelijk onderzoek. In 1542 hielp hij de aanval op Leuven afslaan, die uitging van Gelderse benden onder leiding van Maarten van Rossum.

In 1555 overleed deze grondlegger van de Leuvense school voor cartografie en voor de bouw van wetenschappelijke precisie-instrumenten. Hij was een van de eersten geweest om een echte wereldkaart te maken. Vijfhonderd jaar na zijn geboorte stonden zijn werken gelukkig weer in de vitrine, naar aanleiding van het Gemma Frisiusjaar, dat inspeelt op 2008, Jaar van de Planeet Aarde van de Unesco. (MC)

1 Pedagogie: tehuis voor studenten in een universiteitsstad, veelal onder toezicht van geestelijken, studentenhuis.

[p. 20]

Historiese Taalraad vir Afrikaans in Wellington gestig

'n Historiese oomblik vir Afrikaans het Saterdag [29 mei] waar geword met die stigting van die Afrikaanse Taalraad (ATR) op Wellington in die historiese Goodnowsaal. Die Wellingtonner dr Michael le Cordeur, is gekies as ondervoorsitter van dié raad.

Volgens hom het die raad ten doel om versoening en bemagting deur kundigheid by verskillende Afrikaans sprekendes daar te stel. ‘Deur die Taalraad wil ons versoening tussen verskillende Afrikaanssprekendes bewerkstellig. Die raad se doel is ook om die Afrikaanssprekende gemeenskap te help om hul waardigheid in die nuwe Suid-Afrika in te neem,’ aldus Le Cordeur.

Na 'n lang proses wat op 13 September 2003 begin het, het die breë Afrikaanse taalgemeenskap die voorgestelde Grondwet eenparig aanvaar. Die stigting is met groot toejuiging begroet. Die byeenkoms is deur meer as 40 organisasies bygewoon - die grotes, die kleineres, van die Noorde tot die Suide. Die organisasies is verteenwoordig deur ongeveer 100 beraadgangers wat meer as 500.000 mense verteenwoordig.

Hierdie liggaam het ten doel om 'n koördinerende, netwerkskeppende en inklusiewe liggaam vir Afrikaans te wees. Die eerste bestuur van die ATR is verkies, met as voorsitter prof Wannie Carstens (NWU en lid van die NTLA) en as ondervoorsitter, Le Cordeur (voorsitter Wes-Kaapse Taalkomitee).

Die nuwe bestuur het hulle daartoe verbind om subkomitees te stig met die oog op bepaalde fokusareas, byvoorbeeld die Afrikaanse jeug; tweede- en derdetaalsprekers van Afrikaans; onderwys in Afrikaans; en bemagtigingsprojekte in Afrikaans.

Die Afrikaanse Taalraad nooi alle Afrikaanssprekendes om aktief aan die verdere diskoers oor Afrikaans deel te neem.

Vir navrae, kontak Le Cordeur by [e-mail]. [bron: Paarl Post, 29 mei 2008]

Ga luisteren naar het verhaal van onze steden

Wie deze vakantie geen belangrijke reisplannen heeft, vindt hier een bescheiden toeristisch advies.

Ga eens naar Brugge, Gent of Mechelen. Ken je die steden niet? Geen nood. Ken je ze wel? Ga je ter plaatse overtuigen. Contacteer eerst hun toeristische dienst, hun VVV-kantoor. Reserveer er gratis een of meer stadsvertellers. Elk van deze steden heeft vijf stadsvertellers. Misschien heet het bij hen anders (GPS?). Toch zijn deze combinatieplakjes van een zakcomputer en een GPS-toestel stadsvertellers: ze vertellen je gaandeweg, te voet dus, de geschiedenis van deze kunststeden. Heeft de satelliet je ontdekt, dan verschuiven de pijltjes over het aangegeven routeplan. Je weet, met enig geduld, steeds waar je staat. Ondertussen krijg je inlichtingen over je weg, zeker als je ervan afwijkt. Een verschijnend uilenkopje stip je met je vingers op het scherm aan en dan krijg je een deskundige te zien en te horen, die over je huidige locatie ondergrondse of bovengrondse geheimen ontsluiert, die je meeneemt in de geschiedenis of in de folklore van vroeger en nu, die je inleidt in plaatselijke taalvarianten van verhalen en liedjes... De hoofdvertellers zijn televisievedetten die zich achter dit project gezet hebben. Je onderbreekt de weg wanneer en waar je wil. Daar zijn toetsen voor. Je koptelefoon heeft een volumeregeling, dat heb je dus ook in eigen beheer. Het hele traject afleggen duurt enkele uren.

Tot 1 september zijn deze toestelletjes in een testfase. Je hoeft er niet voor betalen. Wel zal men je iets als waarborg vragen (ik gaf mijn identiteitsbewijs). En je antwoord op een evaluatieformulier.

Vanwaar komen deze toestelletjes? Het Limburgse softwarebedrijf Navitell (Navigatie via Storytelling) heeft verleden jaar iets dergelijks gemaakt voor de Beringenmijn. Daar kost het nu wel wat. Samen met minister Bourgeois, de VRT-dienst en de drie vermelde kunststeden werd het project met het bedrijf opgezet om dergelijke technologische stadsgidsen te realiseren voor de kunststeden. Nu reeds in drie Vlaamse steden, straks in alle steden, grensoverschrijdend. Een mooi plan voor de Lage Landen om te beginnen.

Een eerste evaluatie: deze elektronische stadsvertellers laten je de stad meer beleven dan een boek vermag. Ze zijn gebruiksvriendelijk: enkele toetsen, je handen, het scherm en je koptelefoon. Ook voor onhandigen als ik.

Een kapje behoedt een hinderlijk sterke lichtinval op het scherm. Het toestelletje staat open voor een sterke uitbreiding van mogelijkheden. Een nadeel? Wie zoekt zal er wel vinden. Bijvoorbeeld dat je ook naar de stad moet kijken, niet enkel naar je scherm. Ze wegen vast niet op tegen de voordelen. Vervangen ze boeken en persoonlijke gidsen? Het is gewoon anders, niet ondermaats, en het zal invloed hebben op wie in de toekomst gidst of gidsen schrijft. Ook op softwareuitbreiding voor belangstellende toeristen. Een nieuw goudmijntje? (MC)

[p. 21]

Onze televisieomroepen

Nu Oranje jammer genoeg niet tot in de finale doorgestroomd is, ondanks heel puik voetbal tot aan de kwartfinale, kunnen we terugblikken op kijkcijfers. Sinds de ontplooiing van een netwerk van commerciële zenders in Vlaanderen was de belangstelling voor Nederlandse zenders in het zuiden sterk teruggelopen. Parallel daarmee waren ook de kennis en de betrokkenheid van het Zuiden op het Noorden verminderd. Koning Voetbal heeft die cijfers een andere draai gegeven. Beduidend meer zuiderlingen hebben nu naar Nederland gezapt. Jammer, jammer dat het maar van korte duur was. Dat VPRO en Canvas dan toch geen gezamenlijk boekenprogramma maken, vergroot ons kijkersverdriet. Tot de verdrietige kijkers rekenen we ook minister Bourgeois. Hij heeft eens te meer aangegeven hoezeer het wederzijds ondertitelen van elkaars programma's enkel nadelen heeft: Nergens in de wereld zijn er ondertitels in landen met dezelfde taal. De Amerikanen ondertitelen geen Britse programma's, ondanks de taalverschillen. Spaanse en veel Zuid-Amerikaanse tv-programma's worden ook zo bij elkaar uitgezonden. Straks verstaan we elkaar niet meer. De minister hoopt dat de Taalunie bevoegd wordt om regelend op te treden. (MC)

Meesters van de Lage Landen in Brussel

Uit de koninklijke collecties van de Britse vorsten is een vijftigtal schilderijen van Breugel tot Rubens in het Brusselse Museum voor Schone Kunsten te bewonderen. Ze komen uit verschillende Britse paleizen, waren voorheen te zien in Edingburgh en verhuizen na 21 september naar Buckingham Palace. Een buitenkans dus!

Het geheel wordt zeer sfeervol voorgesteld. Elisabeth II van Engeland lijkt niet veraf. De tentoonstelling is aangevuld met stukken uit de eigen museumverzameling, die voor de kunst uit onze gebieden ook zonder deze bijzondere expositie een bezoek meer dan waard is. Wie nog meer kleur aankan, koppelt beide misschien. Het meest spectaculaire schilderij uit de collectie van Hare Majesteit is ongetwijfeld de Kindermoord in Betlehem. Dat doek kennen we alleen dankzij een kopie van Pieter Bruegel de Jonge. Het oorspronkelijke tafereel van Pieter Bruegel de Oude werd later in opdracht grondig veranderd: de herkenbare Spaanse troepen en Herodes alias Alva doden na de overschildering geen kindjes, maar mishandelen dieren en voorwerpen. In plaats van een Kinderdoodinghe werd het een Dorpsplundering in een Brabants landschap.

Wie bij topwerken uit de Nederlanden wil verpozen en de sfeer van toen wil inademen, kan aan deze tentoonstelling moeilijk voorbij. De catalogus is smaakvol uitgegeven en Brussel biedt in die buurt nog vele andere dingen: de kunstige verpakking van het nieuwe Magrittemuseum, dat zijn deuren volgend jaar op het Koningsplein opent, herinneringen aan de wereldtentoonstelling Expo '58, zoals het Oor van Calder bovenaan de Kunstberg, die toen heraangelegd werd! Tussen de tuin van het Egmontpaleis, de Zavel, de Warande en de Grote Markt valt zoveel te beleven. Het is pure winst voor de afreis naar Brussel een programma uit te stippelen dat de keuze enigszins beperkt. (MC)

Op het maatschappelijk front

Drugsbeleid in Noord en Zuid

In België wordt jaarlijks gemiddeld € 30,00 besteed aan drugsbeleid. € 1,00 daarvan gaat naar preventie, € 11,31 naar opvang en behandeling, € 16,07 naar veiligheid en € 0,10 naar andere activiteiten. In Nederland zat men in 2003 reeds aan 134 euro per inwoner. Ondertussen suddert de moeilijkheid rond het gedoogbeleid en de gedwongen verhuizing van coffeeshops uit Maastricht naar de grens rustig verder en heeft de burgemeester van Terneuzen de coffeeshop Checkpoint gesloten. Het was de grootste gespecialiseerde winkel van Nederland ‘en dus van de wereld’. (De Volkskrant, 29 mei)

Komitee van Frans-Vlaanderen in vereffening

Bij gebrek aan middelen, onder meer door het wegvallen van overheidssteun, heeft het bekende komitee zichzelf opgedoekt. De hele werking wordt evenwel overgenomen door de vzw KFV-Mededelingen, die het tijdschrift bekostigde. Dat tijdschrift wordt nu een jaarboek. Steun zal niet meer fiscaal aftrekbaar zijn. Toch hoopt de vzw in staat te zijn haar werking voort te zetten in samenwerking met het Huis van het Nederlands in Belle (Bailleul).

De Franse grondwet en de regionale talen in Frankrijk

Op 18 juni heeft de Franse senaat het regeringsvoorstel verworpen om aan de regionale talen een grondwettelijke erkenning te geven.

De ecotaks voor vertrekkend vliegtuigpassagiers in Nederland

Deze prijsverhoging, die op 1 juli in Nederland van kracht geworden is, zou ertoe leiden dat Nederlandse reizigers elders inschepen. België en Duitsland zijn de verwachte alternatieven. In de lente werd reeds gedacht aan speciaal busvervoer tussen Nederlandse steden en Belgische luchthavens. In Charleroi (Ryanair) dacht men toen aan een buslijn naar Breda.

[p. 22]

Noorderburen naar ziekenhuizen in het zuiden

Cijfers van Nederlandse zorgverzekeraars zijn duidelijk. De ziekenhuizen in het zuiden vangen achtmaal meer Nederlandse patiënten op dan een jaar eerder. De voorziening in personeel en infrastructuur is in Vlaanderen groot genoeg om deze toename op te vangen. Of het voor alle ingrepen soelaas bieden kan, gegeven de regelgeving, is niet meteen duidelijk. Toch is het goed nieuws dat deskundige hulp meestal wel mogelijk zal zijn. Daarmee is de kwestie van de volksgezondheid in Nederland en van de wachtlijsten daar uiteraard niet van de baan. Zo heeft elk deelgebied zijn kwesties.

Brussel-Maastricht met de trein

De Belgische Spoorwegen hebben ingezet op Maastricht. Zowel de reistijd als het reisbedrag is bekeken om reizigers te lokken tijdens de werkdagen. Gehoopt wordt op een reizigerstotaal van 1100 passagiers per trein om uit de rode cijfers te komen. Ook Nederlands Limburg en Maastricht steunen het project financieel.

Utrecht en Oudenaarde

In 2013 viert Utrecht 300 jaar Vrede van Utrecht. Wat diplomaten toen vermochten om aan de oorlogen in Europa te ontsnappen, moet de stedelijke diplomatie thans bewerken om de bevolkingsdiversiteit leefbaar te maken, van conflictfase naar ontmoetingsfase. Wie weet lukt het dan de culturele hoofdstad van Europa te worden in 2018. Alvast wordt hoopvol aan die weg getimmerd.

Oudenaarde viert deze dagen dat het door de Engels hertog Marlborough bevrijd werd van de Franse Zonnekoning. In 1708 stonden in deze prachtige stad in Zuid-Oost-Vlaanderen 175.000 soldaten van beide legers tegenover elkaar. Op 11 juli werd de strijd in het nadeel van Lodewijk XIV beslecht. Daarmee begon zijn macht te tanen. Wie deze maand in Oudenaarde woont of komt, krijgt het moeilijk om te weten te komen wat 11 juli in Vlaanderen oproept. Voor alle duidelijkheid: de Guldensporenslag viel op 11 juli 1302 - een getraind en goed uitgerust Frans leger werd toen voor Kortrijk in de pan gehakt door een mindere troep onder leiding van de leenman van de Franse vorst. De Brabanders hadden op de verliezende partij gegokt. Op 11 juli herdenkt Vlaanderen met enige trots dat de feodaliteit en de gehoorzaamheid aan Franse heersers teruggedrongen werd. Na 1830 had dit uiteraard een bijzondere kleur! Je kan de Guldensporenslag dit jaar dus ook in Oudenaarde vieren. Natuurlijk gaat de vergelijking niet echt op (de verfransing behoort grotendeels tot de Belgische be-stuursperiode, niet tot de Franse). De buitenkant alvast wel. Tot 26 oktober loopt in het stadhuis van Oudenaarde een tentoonstelling over 1708.

Cultureel nieuws

Theaterfestival

Vanaf 22 augustus gaat het Theaterfestival in Antwerpen van start. Drie Nederlandse en acht Vlaamse producties werden geselecteerd. De jury's van de Nederlandse en de Vlaamse editie hebben na de scheiding opnieuw toenadering gezocht. Festivalvoorzitter J. Aerts zei aan de pers dat indien het Nederlandse pendant zou sneuvelen, vanuit Vlaanderen een geste overwogen kon worden. Bij de oprichting van het festival was het andersom. Toen heeft Nederland Vlaanderen jaren op sleeptouw genomen. Een mooie intentie van de voorzitter.

Vlaams communicatiehuis aan de Brusselse Munt

De ministers Anciaux en Smet hebben de plannen bekendgemaakt voor een nieuw Vlaams communicatiehuis in het hartje van Brussel, waar nu de hoofdstedelijke bibliotheek staat, op het Muntplein. Drie gebouwen zullen met elkaar versmolten worden. Op de begane grond komt een agora met een centraal loket. Op de eerste verdieping komt een uitleencentrum, op de derde een stadsstudiezaal en op de vijfde een auditorium. De hoofdstedelijke openbare bibliotheek en de dienst voor onthaal en voor promtie van Brussel komen beide in het geheel. Dit nieuwe complex grenst aan vier straten en zal vanuit deze vier toegankelijk zijn. De overheid rekent op minstens driehonderd bezoekers per uur. Tijdens de werken zullen er wel wat moeilijkheden zijn, in het bijzonder voor het bibliotheekpubliek. Door die zure appel heeft de overheid nog niet heen gebeten. Wissel-oplossingen hangen nog wat in de lucht. Een prettig project, blijkbaar voor 2010, dat vandaag wel veel zorgen baart.

Nieuwe directeur voor het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam

Vanaf 1 december wordt Jan Raes artistiek directeur van het KCO. Hij vervulde dat ambt voorheen bij het Rotterdamse Philharmonisch Orkest. Hij begon zijn loopbaan in Antwerpen als fluitist en als docent en artistiek directeur aan het conservatorium van Antwerpen. Hij reorganiseerde het Antwerps filharmonisch orkest. Aan de pers lichtte hij toe dat hij het Concertgebouworkest reeds als kind kende: hij was erbij toen het in de Gentse Sint-Baafskathedraal musiceerde. De cirkel lijkt wel rond.

Een kunstenfestival in de Eurometropool Rijsel-Kortrijk-Doornik

Vijf organisaties, uit Kortrijk, Valenciennes, Villeneuve d'Ascq en Doornik, zetten het festival Next op. Het komt in het najaar met muziek, podiumkunst, beeldende kunst, nieuwe media en film. Het budget is begroot op 590.000 euro, zowat de helft ervan is Europees. De Eurometropool telt bij de twee miljoen inwoners.

[p. 23]

In de prijzen gevallen...

Orde van de Vlaamse Leeuw

Na een academische zitting over de uitdagingen van het middelbaar onderwijs in Vlaanderen werd in Kortrijk op 28 juni de Orde van de Vlaamse Leeuw uitgereikt. Deze onderscheiding vanuit het college van schepenen van de Stad Kortrijk, de Beweging Vlaanderen-Europa en de Orde van de Vlaamse Leeuw wordt sinds 1971 toegekend aan mensen die zich consequent en kordaat hebben opgesteld voor de sociale en culturele ontvoogding van de Vlaamse gemeenschap, en die bijgedragen hebben aan de integratie van de Nederlanden en de uitstraling van de Nederlandse taal en cultuur. In 2000 ging de prijs naar Kees Middelhoff, verleden jaar naar Herman Suykerbuyk. Nu werd Frans-Jos Verdoodt onderscheiden. Deze historicus heeft het ADVN (Archief en Documentatiecentrum van het Vlaams-nationalisme) uitgebouwd tot een instelling die een onmisbare bijdrage levert aan het collectieve geheugen; hij heeft een loopbaan van gedegen historisch onderzoek over de Vlaamse emancipatie achter zich en heeft daarbij stelling genomen tegen ideologische vertekeningen van welke zijde ook. Hij behoort tot de zogeheten Gravensteengroep, die in naam van de progressieve zijde opkomt voor een voortgezette autonomie van de deelstaten in België.

Independent Foreign Fiction Prize 2008

Deze prijs is in het Verenigd



Koninkrijk de belangrijkste literaire prijs voor vertaalde romans. Hij ging naar Omega Minor van Paul Verhaeghen. De auteur is ook de vertaler! Hij werkt en woont in de Verenigde Staten en doceert aan het Georgia Institute of Technology in Atlanta. Omega Minor deed het goed in het literaire jaaroverzicht van 2004. De Duitse vertaling is uit, een Franse en een Italiaanse worden verwacht.

Ferdinand Snellaertprijs

Cyriel Moeyaert en ‘onze’ Frans Debrabandere hebben de dr. Ferdinand Snellaertprijs in ontvangst genomen. Die prijs werd hun toegekend voor respectievelijk het Woordenboek van het Frans-Vlaams en voor het West-Vlaams Etymologisch Woordenboek en het Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams Etymologisch Woordenboek.

De Gouden kabouter - Cabaretprijs

De Antwerpenaar én taxichauffeur Jeroen Leenders heeft het Cabaretfestival in Eindhoven gewonnen. De winnaar zei dat hij intelligente humor wenst en die op de podia vaak mist. De jury prees hem om zijn eigenheid en omdat hij het publiek een unieke kijk in zijn brein gunde.

ABN Amro Prijs voor non-fictie

Met zijn boek Het leven, niets dan het leven won Joris Van Parys de ABN Amro Prijs voor het beste non-fictieboek. Het boek handelt over Cyriel Buysse, lang een ondergewaardeerd auteur, en zijn tijd. Dankzij die prijs krijgt het betere non-fictieboek meer aandacht van een breder publiek.

Gouden Strop

De prijs voor het spannendste boek werd begin juni gewonnen door thrillerauteur Charles den Tex, met zijn boek Cel. Hij ontving deze prijs Ivoor de derde keer.

De Gouden Zoen

Slecht is de titel van het mooiste jeugdboek. Het volgt een zestienjarige. Auteur is de Vlaming Jan Simoen. De jury bestond uit volwassenen. Deze prijs wordt uitgereikt door de Stichting CPNB (Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek). De Gouden Zoen is in 1997 afgesplitst van de Gouden Griffel en is bestemd voor jongeren vanaf twaalf jaar.

De Nederpopprijs

In Zwolle werd de Nederpopprijs uitgereikt aan de Brusselse groep De Fanfaar. De prijs bracht hun een geldbedragje op en een podiumplek op het festival Van Eigen Bodem op 5 juli jl. Vier van de vijf finalisten kwamen uit het Zuiden. Nederpopprijs ‘Van Eigen Bodem’ is de enige prijs voor muzikanten die zingen in de Nederlandse taal of een afgeleide daarvan. (MC)