Met gemengde gevoelens
Ingezonden brieven aan Neerlandia
Zwingelkot
Mieke Holvoet uit Mechelen, ‘een eerder toevallige lezer’, stuurde de volgende deskundige uitleg over het woord ‘zwingelkot’. Daar vroegen we naar in het vorige nummer in het artikel over EUVO.
‘Zwingelen is een term uit de vlasnijverheid. Na het repelen (ontdoen van lijnzaad en breken van harde vlasstengel) wordt het vlas geroot (door middel van water wordt een rottingsproces op gang gebracht om de harde vezel van de vlasstengel los te weken). Vervolgens wordt het vlas gedroogd in de typische kapelletjes op de weide. Dit gedroogde vlas wordt daarna gezwingeld in het zwingelkot. Machinaal (vroeger met de hand) wordt de vlasvezel ontdaan van de resten van de bast. Resultaat daarvan is enerzijds “leem” waarmee men leemplaten (of vlasvezelplaten) maakt en anderzijds “kroten” of het mooie, zachte materiaal dat naar de spinnerij gaat en dat uiteindelijk tot linnen wordt geweven.
Mijn vader was zo'n “vlasnijveraar” uit het Kortrijkse. Mijn verhaal schreef ik uit mijn kindergeheugen op, dus kan er hier en daar wel een foutje inzitten. Maar thuis hadden (hebben) we ook een zwingelkot. Dat is de ruimte waar het mooiste werk werd geleverd, waar de vlasvezel te voorschijn kwam en uiteindelijk ook werd verkocht aan de “krotenmarchand”... Ik kan me nog steeds de typische, warme geur ervan herinneren... Ik verwijs voor verdere details graag naar het Vlasmuseum in Kortrijk.’
W. Lemahieu uit De Panne verwijst in zijn brief naar Van Dale en naar het West-Vlaams Idioticon van Debo. En ook naar het Vlasmuseum, E. Sabbelaan 4, 8500 Kortrijk.
‘Met gemengde gevoelens’ is bedoeld voor korte reacties op artikelen die in Neerlandia verschijnen. De maximale lengte is vijfentwintig regels van zestig aanslagen per regel. Uitzonderingen bevestigen de algemene regel. De redactie behoudt zich het recht voor brieven te weigeren, te bekorten of te redigeren. Aan brieven zonder de naam en het adres van de afzender wordt geen aandacht besteed.
Auteursrechtelijk beschermd