Neerlandia. Jaargang 103

Taal

Nederlands op de Antillen

Het Nederlands is de officiële taal op Aruba en op de Nederlandse Antillen (Bonaire, Curagao, Saba, Sint-Eustatius, Sint-Maarten). Op de benedenwindse eilanden (Aruba, Bonaire, Curaçao) wordt onder de Antilliaanse bevolking overwegend Papiamento gesproken, op de bovenwindse Eilanden (Saba, Sint-Eustatius, Sint-Maarten) overwegend Creool-Engels, waardoor de Nederlandse taal soms in de verdrukking komt of beter kwam te staan.

Tijdens de jongste maanden is er op zowel de benedenwindse als de bovenwindse eilanden een hernieuwde belangstelling voor het Nederlands. De hoofdreden voor deze interesse wordt vooral ingegeven door de wens en het verlangen om voor bepaalde tijd in Europa, en bij voorkeur in Nederland of zelfs Vlaanderen, te leven.

In Nederland is reeds geruime tijd een discussie op gang om de overzeese koninkrijkdelen onder curatele te plaatsen. Weliswaar is het positief dat er opnieuw belangstelling wordt gekoesterd voor het Nederlands. Die taal is immers een springplank om zo mogelijk verder te studeren in Nederland en ook in Vlaanderen, doch het is de bedoeling dat de Antillianen die kennis vergaard hebben in beide koninkrijken aan de Noordzee die ook zouden benutten ten voordele van de Antilliaanse bevolking zelf, Zo kunnen de eilanden in de Caraïben mogelijk uit de voor het ogenblik wankele economische situatie gehaald worden. De komende jaren gaan de Nederlandse Antillen en Aruba dan ook meer aandacht besteden aan het Nederlands in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en als overheidstaal. Mede met de taal zal ook aandacht besteed worden aan de cultuur van het Nederlandse taalgebied over de hele wereld.

De Nederlandse Taalunie draagt haar steentje bij en kon ervoor zorgen dat jet Comité van Ministers van de Taalunie en de Minister van Onderwijs van de Nederlandse Antillen en Aruba een samenwerkingsakkoord sloten, dat tot 2002 loopt en daarna zo mogelijk verlengd kan worden. (LC)

Nederlands en Afrikaans op internet

Een tijdje zag het er naar uit dat het Engels de enige taal zou worden en ook blijven op internet. De evolutie verloopt anders. Het internet vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten, maar breidde zich sedert de negentiger jaren uit tot heel de wereld.

Het viel te verwachten dat bij de startperiode het aandeel van het Engels het hoogst zou zijn, maar de openheid naar de wijde wereld heeft ervoor gezorgd dat andere talen zich steeds meer manifesteren op deze informatiesnelweg.

In 1995 bediende 80% van de 50 miljoen internetgebruikers zich van het Engels. In 1998 waren het er 65% van de 111 miljoen en in 1999 gebruikt 57,5% van de bijna 200 miljoenen internetaangeslotenen het Engels. Een aantal talen zijn in opmars, waaronder het Nederlands en het Afrikaans. In Zuid-Afrika en Namibië, waar het Afrikaans van overheidswege verder afgescheept wordt, neemt daarenboven het gebruik van het Afrikaans in de privé-sfeer enorm toe. Internet oogst bij de Afrikaanssprekenden van alle etnische herkomst een ongekend succes, uitgerekend omdat dit in de privé-sfeer kan bloeien.

Ook in Vlaanderen, Nederland, Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba, waar internetpioniers aanvankelijk meenden enkel Engels te moeten gebruiken, groeit het Nederlandse taalgebruik gestaag. Steeds meer webstekken zijn in het Nederlands of gedeeltelijk in het Nederlands opgesteld. Jammer genoeg zijn er nog teveel die onnodig in het Engels op dit wereldwijde medium verschijnen. Maar de trend is positief voor het Nederlands. Ook voor het Neder-

[p. 33]

lands en het Afrikaans is internet een waardevol instrument. (LC)

Steeds meer Walen en Nederlanders op Vlaamse scholen

Steeds meer Walen steken dagelijks of wekelijks de taalgrens over om in Vlaanderen, Brussel inbegrepen, in het Nederlands te studeren.

De cijfers van het schooljaar 1997-1998, die door het departement Onderwijs werden gepubliceerd, verklappen dat er 7.995 jonge Walen richting Nederlandstalig onderwijs pendelen. Het betreft hier in de eerste plaats het basisonderwijs en vervolgens het secundair onderwijs. Hun aantal groeit elk jaar.

Er is in vergelijking met het schooljaar 1995-1996 een toename met 12,5 percent. De provincie die het hoogst scoort is Vlaams-Brabant, samen met het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest.

Daarna komen Oost- en West-Vlaanderen, waar langs de taalgrens veel scholen met een hoog percentage Walen bevolkt worden. Limburg scoort het minst, behalve in de Voerstreek, waar procentueel het aantal Walen in Nederlandstalige scholen hoog ligt. Ook in de Vlaamse school van de Henegouwse faciliteitengemeente Komen groeit het aantal niet-Nederlandstaligen.

Bij deze cijfers worden de overwegend Franstalige leerlingen uit Brussel, die in Nederlandstalige scholen studeren, niet meegerekend.

Voorts lopen in Vlaanderen 8.584 niet in België woonachtige Nederlandse jongeren school. Telt men de in België woonachtige Nederlandse schoolgaande jeugd mee, dan zitten ze met 17.884 op de schoolbanken. Hier scoren Antwerpen en Limburg het hoogst.

Ten slotte studeren nog steeds in het lager en secundair onderwijs een aantal Fransen (176) en Duitsers (116) uit de grensgebieden in Vlaanderen. Samen met de Walen en de niet in België woonachtige Nederlanders kosten deze leerlingen 2,5 miljard aan de Vlaamse Gemeenschap of ruim één procent van het onderwijsbudget. (LC)

Prijsuitreiking aan leerlingen Nederlands in Duitsland

Dit jaar vertegenwoordigde het ANV wederom het Nederlandse taalgebied bij de officiële prijsuitreiking aan scholieren, die jaarlijks plaatsvindt in het gebied Weser-Ems in Duitsland. De manifestatie vormde de afsluiting van een reeks wedstrijden in verschillende taalvakken onder middelbare scholen in dit gebied. Er namen maar liefst 122 leerlingen deel aan de wedstrijden in de vakken Engels, Frans, Nederlands, Russisch en Latijn.

En nu komt het: van de uiteindelijk 27 prijswinnaars die zich op 7 juli 1999 presenteerden, waren er 18 van het vak Nederlands!! Het contingent leerlingen dat voor Nederlands kiest, is verheugend groot en groeit nog steeds. Sommige leerlingen, zo bleek ons, willen onze taal leren omdat zij hun vakantie in Nederland of België doorbrengen, anderen zien er meer economisch belang in en hopen dat kennis van het Nederlands hun een baan zal bezorgen.

De medewerkers van het kantoor Den Haag hadden de prijsuitreiking grondig voorbereid: voor alle winnaars had men een mooie oorkonde laten maken en voor ieder van hen lag tevens een woordenboek Nederlands klaar. Els Ruijsendaal (HB) en Daniël Slaman (Verbondskantoor) togen naar Meppen, waar in de aula van het Windthorst-Gymnasium een bijeenkomst was georganiseerd, waarbij de vertegenwoordigers van verschillende overheden (stad, district en onderwijsinstanties) het woord voerden. De winnende deelnemers speelden een toneelstukje dat zij in de taal van hun keuze hadden gemaakt en zo kon men genieten van een scène in het Nederlands. De drie betrokken leraren konden trots zijn op wat zij bereikt hadden. Dat ze ook immens plezier hebben in hun vak, kwam naar voren in de gesprekken daarna. Een van hen heeft er inmiddels zelfs voor gezorgd dat het ANV beschikt over een goede Duitse versie van onze folder!

In het Nederlandse deel van de ANV-toespraak werd naast de grootte van het Nederlandse taalgebied nog het Europese aspect benadrukt:

‘Door de moderne communicatiemiddelen leven we in feite allemaal in een grensgebied en moeten we ervoor zorgen elkaar te verstaan. De taal van de buurman spréken is in het huidige Europa een belangrijke zaak, de taal van de buurman verstáán is een noodzaak. Jullie zijn de nieuwe generatie burgers, die dat begrijpt en er al aan werkt: jullie verstaan de taal van de buren en spreken hem ook! Daar wordt ons aller Europa alleen maar beter van. Gefeliciteerd met het winnen van de prijs.’

En deze Nederlandse woorden, langzaam uitgesproken, werden door alle aanwezigen begrepen! (ER)

Plakken tegen stickers (rechtzetting)

In het vorige nummer van Neerlandia verscheen een oproep van de ANV-werkgroep Taalgebruik om plakkers met de tekst ‘Dit kan ook in het Nederlands’ te gebruiken. In het adres waar men de plakkers kan bestellen, is een foutje geslopen. Het juiste adres luidt:

Werkgroep Taalgebruik van het ANV Secretariaat

Dunantstraat 164

2713 VC Zoetermeer

Tel. [phone].

Met onze verontschuldigingen voor de verkeerde postcode. (RN)