Neerlandia. Jaargang 99

Project Nederland-Duitsland
‘De relatie tussen Duitsers en Nederlanders’
Gymnasium Bernrode, Heeswijk Dinther
Bas Wijnen en Femke IJsseldijk

In navolging van de Duitse en Nederlandse pers zijn wij (het Nederlandse deel van de International School Magazine-redactie van Gymnasium Bernrode) een onderzoek begonnen naar de betrekkingen tussen deze twee landen. Want wij wilden weleens weten wat er waar was van de niet altijd even positieve berichten. Onze eerste stap was een reisje naar onze Oosterburen. Vanuit Goch vertrokken we per trein Duitsland in. We hielden straatinterviews in Duisburg, Essen en Dortmund. Na een overnachting in een jeugdherberg in Hamm vertrokken we naar Münster voor een interview met de heer Lademacher van het Centrum voor Nederlandstudies. Nadat we nog wat gewinkeld hadden (Münster is een leuke stad) vertrokken we met de trein weer naar Goch. Hierbij stuitten we op een verschil tussen de Nederlandse en Duitse spoorwegen: intercitytoeslag! Dat was een wat minder prettige verrassing. Maar gelukkig kwamen we toch nog heelhuids thuis aan.

Voor ons project Nederland-Duitsland hebben we in Duisburg, Essen en Dortmund voorbijgangers geïnterviewd, op straat, in winkelpassages en in een metrostation (waar we helaas werden weggestuurd). We merkten, dat vooral wat oudere mensen op onze vraag of ze wat vragen wilden beantwoorden snel nee zeiden. Sommigen zeiden zelfs helemaal niets. De wat jongere mensen (tot ongeveer 40 jaar) waren over het algemeen wat sneller bereid mee te werken en als ze dat niet wilden, zeiden ze dat op een fatsoenlijke manier. We merkten ook op, dat de mensen in een leuke overdekte winkelpassage een stuk aardiger reageerden dan buiten in de regen.

Straatinterviews in Duitsland: Entschuldigung...

Door onze interviews wilden we onderzoeken hoe de Duitsers tegenover Nederland en de Ne-

[p. 7]

derlanders stonden en of er na vijf jaar hereniging voor de gewone Duitsers veel veranderd was. Het bleek dat het clichébeeld over Nederland nog steeds bestaat. Bij het woord Nederland dacht men aan kaas, water, strand, tulpen, molens en bloemen maar ook aan het liberale drugsbeleid, koffieshops en aan Amsterdam. Ondanks het feit dat bijna alle ondervraagden wel eens in Nederland geweest waren om vakantie te houden, familie te bezoeken of te winkelen, blijven deze beelden blijkbaar bestaan. Wat erg opviel was dat de ondervraagden geen enkel vooroordeel over de Nederlanders konden (of durfden) te noemen, maar dat ze wel wat vooroordelen van de Nederlanders over Duitsers wisten. De Duitsers staan meestal positief tegenover de Nederlanders, die over het algemeen aardig gevonden worden. Op de vraag waar ze, rekening houdend met criminaliteit, sociale voorzieningen, staatsinrichting enzovoort het beste zouden kunnen wonen, in Duitsland of in Nederland, antwoordden de meeste mensen Nederland. Er waren ook mensen die Duitsland antwoorden, maar meestal met de toevoeging dat men het liefst in zijn eigen land woont of dat iedereen het beste in zijn eigen land kan blijven wonen. De meeste mensen stonden positief tegenover het idee om het einde van de Tweede Wereldoorlog samen met de Nederlanders te vieren.

Het Nederlandse deel van de ISM-Redactie. Van links naar rechts: Femke IJsseldijk, Bas Wijnen, Willemijn van Dommelen. Op de voorgrond: Dennis van de Avoort. Foto: Theo Groot

Positieve reacties

De ondervraagde Duitsers waren erg te spreken over Nederland. Dit hadden wij niet verwacht, want in Nederland is niet iedereen even positief over de Duitsers. Nog steeds denken veel Nederlanders bij Duitsland direct aan de Tweede Wereldoorlog, nazisme en fascisme. Dit komt voor een deel doordat vooral negatieve gebeurtenissen de pers halen. Wij hebben niets gemerkt van al deze dingen. Bij de aanslagen op het asielzoekerscentrum zijn er veel spontane vredesacties geweest. Daar is in de pers nauwelijks aandacht aan besteed. De Nederlandse actie ‘Ik ben woedend’ is in Duitsland als een belediging opgevat: de Duitsers voelden zich beschuldigd, alsof ze allemaal hadden meegedaan. Wij hoorden van professor Lademacher dat de mening van de Duitsers over de Nederlanders de laatste tijd negatiever is geworden, doordat zij van de media hoorden over de ‘Ik ben woedend’-actie en over de uitslag van de Clingendael-enquête, waaruit bleek dat vooral Nederlandse jongeren erg negatief tegenover de Duitsers staan. Wij denken dat daarom een aantal mensen met een negatieve mening bij het horen van ons niet helemaal perfecte Duits en het woord Nederland, al bij voorbaat ‘Nein’ zeiden. We kunnen dus niet zeggen dat de uitslag van deze enquête representatief is, maar we hopen dat we een redelijk beeld hebben kunnen geven van hoe de Duitsers over ons denken.

Interview met professor Lademacher

Het belangrijkste doel van onze tweedaagse reis naar Duitsland was het interview met professor Lademacher van het Zentrum für Niederlandestudien in Münster. Om 10.00 uur hebben we na wat gezoek het ‘Zentrum’ gevonden. Het ligt midden in een winkelstraat, boven een winkel. Het is veel kleiner dan we ons voorgesteld hadden en het lijkt helemaal niet op een deel van de universiteit. Na aangebeld te hebben maken we kennis met meneer Lademacher en als we even gepraat hebben, blijkt dat hij nu geen tijd heeft. Hij heeft namelijk voor vandaag twee af-

[p. 8]

spraken gemaakt op dezelfde tijd en hij vraagt of we om 11.45 uur terug willen komen. Nadat we wat gewinkeld hebben, lopen we om 11.45 uur precies het kantoor van meneer Lademacher in. Het gesprek kan beginnen.

Zou u iets willen vertellen over het Zentrum für Niederlandestudien?

Jazeker. Dit is geen taalopleiding. Wij onderwijzen hier namelijk niet alleen Nederlands. Wij bestuderen het Nederlands recht, de economie, de geschiedenis en de cultuur van Nederland. Dit is trouwens uniek in Duitsland. Je hebt in Duitsland nog wel een Nederlands seminarie en daar leren ze vooral de Nederlandse taal en leiden ze op tot leraar Nederlands.

In Nederland heb je trouwens ook zoiets, je kunt namelijk de opleiding leraar Duits volgen maar er is ook een Centrum voor Duitslandstudies in Nijmegen. Daar hebben wij een hecht samenwerkingsverband mee.

Waarom bent u Nederlands gaan studeren?

Ik had veel belangstelling voor de taal, net zoals je veel belangstelling kunt hebben voor Frans of Engels. En toen ik ging studeren waren er maar 5 of 6 studenten Nederlands. Nu studeren er ± 350 studenten aan het seminarie.

Wat vindt u het leukst aan Nederland?

De vrije sfeer, de liberaliteit. De laatste tijd heb ik me echter alleen maar geërgerd. Want de betrekkingen tussen Nederland en Duitsland zijn vaak in het nieuws geweest, ook door het plan om de herdenking van de Tweede Wereldoorlog samen te vieren, en Duitsland werd dan vaak negatief afgeschilderd. Net als bij de actie ‘Ik ben woedend’. De mensen hadden toen weer een reden om te zeggen: ‘Zie je wel, weer de Duitsers.’ Daar was ik heel kwaad om.

In Nederland hebben ze nu wat problemen met het drugsbeleid. Wat vindt u van softdrugs?

Eerlijk gezegd kan ik daar niet zoveel van zeggen, want ik ken de medische kant er niet van. Ik kan echter wel zeggen, dat er in Duitsland zo'n idee heerst, dat je in Nederland in ieder café drugs kunt kopen en dat is niet zo positief.