Neerlandia. Jaargang 98

De West

Conversatielessen Nederlands

Door middel van het voeren van gesprekken met als voertaal het Nederlands moet op de Nederlandse Antillen deze taal extra onderwezen worden. Tot deze conclusie kwamen meer dan 50 MAVO-leraren tijdens een tweedaags seminarie dit voorjaar in Willemstad. Nieuwe wegen voor het aanleren van Nederlands moeten worden ingeslagen. Nieuwe leermethoden moeten worden ontworpen en ingevoerd nu op de basisscholen de voertaal het Papiamentu is geworden. De resoluties van het seminarie zijn aan de regering van de Antillen aangeboden.

[p. 112]

Gevolmachtigd minister

De Nederlandse Antillen hebben een nieuwe gevolmachtigd minister in Nederland. Drs Carel de Haseth (44), curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen te Willemstad en hoofd van de apotheekafdeling van het St.-Elisabethziekenhuis aldaar, studeerde van 1968 tot 1976 in Nederland. Het ligt in de bedoeling van de Antilliaanse regering de opzet van de vertegenwoordiging in Nederland te veranderen. In Den Haag zou een kleine staf de hoofdvestiging vormen, terwijl in het noorden en zuiden afzonderlijke kantoren zouden worden gevestigd om het contact met de Antillianen in Nederland beter te kunnen onderhouden.

De Antillen staatkundig

De laatste tijd zijn er nogal wat principiële staatkundige ontwikkelingen met betrekking tot de Nederlandse Antillen en Aruba te vermelden. Deze betreffen alle de staatkundige band van de Antillen onderling en de band met Nederland.

Op 19 november vorig jaar werd op Curaçao een referendum gehouden, waarbij de bevolking met 74% van de uitgebrachte stemmen zich uitsprak voor handhaving van de Antilliaanse eenheid: dus geen versnippering onderling en ten opzichte van de band met Nederland. Zelfs 8% van de uitgebrachte stemmen koos voor de mogelijkheid om Curaçao een provincie van Nederland te maken. Minder dan 1% koos voor volledige onafhankelijkheid.

De Antillen en Aruba kunnen thans volgens het statuut voor het Koninkrijk net zo lang als zijzelf willen deel blijven uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden. Een wijziging van het Statuut werd op 15 maart met algemene stemmen door de Eerste Kamer goedgekeurd, nadat de Tweede Kamer eerder akkoord ging.

Het ging onder meer om het schrappen van artikel 62 van het Statuut, dat bepaalde dat Aruba per 1 januari 1996 volkenrechtelijk onafhankelijk zou worden. In de jaren tachtig waren Nederland, de Antillen en Aruba overeengekomen dat Aruba onder die voorwaarde tien jaar lang - van 1985 tot 1995 - een status aparte (aparte positie) binnen het Koninkrijk zou krijgen.

Vier jaar geleden, toen het derde kabinet-Lubbers aantrad, maakte de regering een ommezwaai omdat het voor de ontwikkeling van Aruba beter is als het eiland de speciale band met Nederland en de Antillen behoudt.

De olieindustrie, één van de economische peilers van de Antilliaanse economie.

Antillen in trek

Van de vier voornaamste peilers van de Antilliaanse economie, het toerisme, de financiële dienstverlening, de olieraffinaderij en het grootste scheepsreparatiebedrijf in het Caraïbisch gebied (de Curaçaose Dokmaatschappij CDM), groeit de toeristensector gestaag. In 1986 bezochten een kwart miljoen toeristen de eilanden. Dit aantal is opgelopen tot 800.000 in 1992. Opmerkelijk is dat deze groei vooral veroorzaakt wordt door bezoek aan St.Maarten. Het gemakkelijk halen van een rijbewijs zal daar niet vreemd aan zijn. Het bezoek aan Curaçao is opgeklommen van ongeveer 180.000 in 1986 tot bijna 300.000 in 1992.

[p. 113]

Overzicht Antilliaanse literatuur

‘De Antilliaanse literatuur weerspiegelt eeuwenlange ervaring met het naast elkaar bestaan van vele culturen en talen. Elders is de ontwikkeling naar een multiculturele literatuur pas enkele jaren aan de gang.’ Dat zegt literatuurwetenschapper drs. Gerrit Rutgers. In zijn proefschrift ‘Schrijven is zilver, spreken is goud. Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba’ geeft hij voor het eerst een compleet historisch overzicht van de Antilliaanse literatuur.

‘Antilliaanse schrijvers zijn meertalig. Ook auteurs die in het Nederlands schrijven, zoals Frank Martinus Arion, Tip Marugg en Boeli van Leeuwen, spreken in hun dagelijks leven het Papiamentu. Niet alleen op Aruba en de Antillen, maar in bijna elk modern land is het multiculturele en multilinguale een normaal verschijnsel aan het worden. Aruba en de Antillen hebben daar al vier eeuwen ervaring mee!’

Dekolonisatie in het Caraïbisch gebied

Dr. G.J. Oostindië, benoemd tot hoogleraar te Utrecht in het vakgebied Antropologie en comperatieve sociologie van het Caraïbische gebied, heeft in zijn oratie ‘Caraïbische dilemma's in een stagnerend dekolonisatieproces’ aandacht besteed aan de merkwaardige verschillen binnen het dekolonisatieproces. De scheidslijn ligt tussen de volledig onafhankelijke landen en de gebieden die nog een of andere band met een Europees land hebben. Deze laatste categorie is er duidelijk beter aan toe.

De 85 procent van de Caraïbische bevolking die in onafhankelijke landen woont is economisch minder goed af dan de inwoners van nog niet ‘volledig gedekoloniseerde’ landen zoals de Nederlandse Antillen, Martinique of Puerto Rico. Bovendien is het functioneren van de democratie en de bescherming van burgerrechten in de niet volledig onafhankelijke landen beter. Geen wonder dat de Nederlandse Antillen en Aruba het voorbeeld van Suriname nooit hebben willen volgen. De hoog gespannen verwachtingen omtrent dekolonisatie zijn niet ingelost. Professor Gert Oostindië maakte in zijn oratie op 18 januari jl. de balans op van het dekolonisatieproces van de Caraïben en geeft de dilemma's aan, waarvoor de hedendaagse Caraïben zich gesteld zien.

De balans van het dekolonisatieproces sinds de negentiende eeuw stemt somber. Vandaag de dag vindt er een enorme emigratie plaats vanuit de Caraïben. Economische, politieke en emancipatoire ontwikkelingen stagneren. In de landen die geheel gedekoloniseerd zijn na de Tweede Wereldoorlog zoals Suriname, Jamaïca en Guyana heerst malaise. De levensstandaard gaat achteruit, een groot deel van de bevolking emigreert en het openbaar bestuur functioneert slecht, mede onder invloed van de drugshandel.

In dit verband is het begrijpelijk dat in Puerto Rico en Curaçao slechts een fractie van de bevolking voor onafhankelijkheid stemde. Ook onder Surinamers heersen er gevoelens van spijt. Steeds meer Surinamers denken over een hernieuwde staatkundige band met Nederland.