Neerlandia. Jaargang 98

[p. 108]

Algemeen-Nederlandse Kroniek

Taalgedragscode

De Interparlementaire commissie van de Nederlandse Taalunie die op 25 april jl. in Brussel bijeen was, heeft het ministercomité van de Taalunie gevraagd na te gaan of er geen ‘taalgedragscode’ kan worden uitgedokterd voor Nederlandstalige ambtenaren en politici die in het kader van de Europese Unie optreden. De Nederlandse en Vlaamse parlementsleden denken dat daarmee kan worden voorkomen dat die ambtenaren en politici op het Europese forum het Nederlands achterwege laten en Engels of Frans gaan praten en schrijven. Ook voor Europese initiatieven, zoals het Erasmus-uitwisselingsproject voor studenten kan, binnen het Nederlandse taalgebied, aan een taalgedragscode gedacht worden. In de praktijk krijgt daar meestal het Engels voorrang.

De voorstellen voor een taalgedragscode zijn verwoord in een unaniem door de elf aanwezige commissieleden goedgekeurde motie.

De voorzitter van het ministercomité, de Nederlandse cultuurminister Hedy d'Ancona nam nota van de motie, maar bleek niet overtuigd van het nut van invoering van dergelijk gedragscodes. ‘Er zou eens moeten onderzocht worden hoe dikwijls men in de praktijk van gedragscodes afwijkt’ stelde zij.

In de motie wordt er voorts op aangedrongen dat Vlaanderen en Nederland, meer dan nu al het geval is, gezamenlijke standpunten zouden innemen naar het buitenland of de Europese Unie toe in zaken die betrekking hebben op de positie van het Nederlands.

Davidsfonds op de bres voor het Nederlands

Het Davidsfonds, een van de drie grote Vlaamse cultuurorganisaties, heeft in een verklaring medio april de aandacht gevraagd voor een voor het Nederlands gevaarlijke Franse taalpolitiek in Europa.

Volgens het Davidsfonds pleitte de Franse minister van Buitenlandse Zaken op de recente Hoge Raad van de Francofonie in Parijs voor een ‘globaal plan over de talen in Europa’. Dit zou een belangrijke doelstelling zijn voor het komende Franse voorzitterschap van de Unie tijdens de eerste helft van 1995.

Tweederangstaal

‘Nu al wordt de omstreden taalregeling in het Merkenbureau door de Fransen aangegrepen als voorbeeld om in de Europese instellingen een algemeen systeem van 5 werktalen in te voeren (Frans, Engels, Duits, Spaans en Italiaans). Als dat werkelijkheid wordt, zal onder andere het Nederlands in Europa in de praktijk degraderen tot een tweederangstaal.’

Het Davidsfonds roept de Vlaamse regering op om onmiddellijk scherp protest aan te tekenen tegen deze plannen en geen enkele stap onverlet te laten om te beletten dat het Franse voornemen realiteit zou worden. Het cultuurfonds verwacht ook van de Vlaamse kandidaten voor de Europese verkiezingen onverwijld een publieke stellingname tegen deze ‘dreigende discriminatie van het Nederlands binnen de Europese instellingen’.

Het fonds eist tenslotte van de Belgische regering en ‘van de kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie Jean-Luc Dehaene’ dat zij alle nodige stappen aanwenden om de taalregeling voor het Europese Merkenbureau ongedaan te maken. ‘Eender welk globaal plan over de talen in Europa dat gegrondvest wordt op een flagrante discriminatie van het Nederlands en andere talen, moet bovendien



door België als lidstaat van de Unie ondubbelzinnig worden afgewezen. Een Belgische instemming met een Europa waarin de Vlamingen op taalvlak tweederangsburgers zouden worden, is immers absoluut onaanvaardbaar.’

Nederlands als tweede taal

Op 23 maart jl. heeft de minister van Onderwijs Ritzen een notitie ‘Nederlands als tweede taal’, afgekort NT2, aan de Tweede Kamer gezonden. Hierin staan plannen om de geldelijke middelen die beschikbaar zijn om aan allochtonen Nederlands te leren te bundelen en aldus doeltreffender te gebruiken. Bovendien wordt 30 miljoen gulden extra ter beschikking gesteld voor een nieuwe faciliteitenregeling voor de inrichting van voorzieningen voor de eerste opvang van leerplichtige nieuwkomers en voor verbetering van het Nederlands onderricht later in de schoolloopbaan in het basis- en voortgezet onderwijs aan alle leerlingen die een andere moedertaal hebben dan het Nederlands. Het geld wordt ter beschikking gesteld via de gemeenten. Er zullen zgn.

[p. 109]

concentratiegemeenten worden aangewezen, 40 in getal. Vanaf 1995 zal éénmalig nog extra geld beschikbaar zijn om te beginnen met de opzet van een post-hbocursus (hoger beroepsonderwijs) voor leraren in het basis-, voortgezet- en beroepsonderwijs en volwasseneneducatie.

Fries in rechtsverkeer

Volledige erkenning van het Fries ook als taal in het rechtsverkeer is een stap dichterbij gekomen. Op 22 april jl. ging de Nederlandse ministerraad akkoord met een wetsvoorstel dat tolken mogelijk maakt, ook buiten Friesland.

Wat bij de procesgang in het Fries wordt gezegd, wordt ook in het proces-verbaal in het Fries vastgelegd.

Dit wetsvoorstel is een belangrijke stap op weg naar invulling van een van de kernvoorwaarden voor het behoud van een taal, het volwaardig gebruik in het rechtsverkeer. De andere sectoren naast de rechtspraak waar een taal volwaardig aanwezig dient te zijn worden gevormd door het onderwijs en het bestuur. Op deze gebieden is voor het Fries reeds het nodige bereikt.