Neerlandia. Jaargang 98

[p. 9]

Het Europese legerkorps en het taalgebruik

Gedeelte van de persconferentie van Leo Delcroix, minister van Landsverdediging.

Toen Frankrijk en Duitsland in La Rochelle het initiatief namen tot het oprichten van een Eurokorps was het vanzelfsprekend dat hun beide talen ‘de talen’ van dit korps waren.

Toen in juni laatstleden de Belgische regering besliste tot de toetreding van ons drietalige België tot het Eurokorps was het voor mij even vanzelfsprekend dat het Nederlands toegevoegd werd aan deze beide talen. Ik heb dan ook reeds in juli, in een brief aan stafchef Charlier gevraagd, bij de technische besprekingen over het verloop van de Belgische toetreding, deze zaak duidelijk te stellen bij de bondgenoten. De vraag naar erkenning van het Nederlands in het Eurokorps is dus geen ‘politiek opportunistische opwelling van de minister van Landsverdediging in het vooruitzicht van de officiële openingsplechtigheid van begin november in Straatsburg’ zoals sommigen het proberen voor te stellen.

Van bij het prille begin zijn de bondgenoten, via de Belgische chef-staf, op de hoogte gesteld van het Belgisch standpunt.

Tijdens de oprichtingsplechtigheid van het Eurokorps in Straatsburg op 5 november 1993, was het dan ook niet meer dan normaal dat ik mijn toespraak voor het grootste gedeelte in het Nederlands hield. Toen ik tijdens deze plechtigheid vaststelde dat de officiële instanties van het Eurokorps enkel het Duits en het Frans gebruikten, ben ik bewust van mijn tekst afgeweken. Ik heb, in het openbaar, en in aanwezigheid van tal van internationonale prominenten, gevraagd dat in de toekomst tijdens officiële plechtigheden het Nederlands naast het Duits en het Frans zou gebruikt worden.

Op de aansluitende persconferentie heb ik een tweede Belgische eis in verband met het gebruik van de talen naar voor gebracht. De vragen van de journalisten heb ik bijna allemaal in het Nederlands beantwoord. Dit was mogelijk doordat ik voorafgaandelijk gevraagd had dat, bij de simultaanvertaling die voor deze persconferentie voorzien was, ook van en naar het Nederlands zou vertaald worden.

Ik heb tenslotte in Straatsburg de derde Belgische vraag in verband met het taalgebruik in de praktijk gebracht door, als enige minister, de officiële versie van mijn toespraak in de drie landstalen ter beschikking van de media te stellen.

Wat ik in Straatsburg aanschouwelijk heb aangetoond, heeft bij een zeker publiek voor de nodige deining gezorgd.

Aan de basis van deze deining ligt vooral het niet-begrijpen van wat ik in feite vraag. Zowel generaal Willman, de commandant van het Eurokorps, als zijn Franse stafchef hebben door hun publieke reacties verwarring gezaaid. Ze deden het namelijk voorkomen dat Franse of Duitse militairen Nederlands zouden moeten leren. Dit heb ik uiteraard nooit gevraagd! Als er Franse of Duitse officieren zouden zijn die Nederlands willen leren, dan kan ik ze daar alleen maar mee feliciteren. Er is echter nooit sprake geweest ze te verplichten Nederlands te leren! In Straatsburg zal men daarentegen wel ervaren dat het voor onze Belgische officieren geen onoverkomelijk probleem is drie of vier talen te spreken.

Ik heb kort na de openingsplechtigheid in Straatsburg een persmededeling verspreid om klaar te stellen wat ik precies wil met betrekking tot het gebruik van de talen in het Eurokorps.

Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat er een onderscheid moet gemaakt worden tussen wat ik de ‘militair-operationele taal’ noem



en wat ik de ‘officiële talen’ van het Eurokorps noem. Vooraleer het onderscheid te maken, wens ik het volgende te benadrukken. De soldaat van om het even welke nationaliteit wordt uiteraard bevolen in zijn eigen moedertaal. Dit is een individueel grondrecht waarover geen discussie mogelijk is. Voor ons land is dit recht vastgelegd in de wet op het gebruik van de talen in het leger. Wanneer echter op een hoger echelon officieren, die verschillende talen spreken, samen moeten werken, dienen er overeenkomsten gesloten te worden. Het is vanzelfsprekend dat het aantal talen bij het voeren van internationale militaire operaties beperkt moet worden. Bij de NAVO bijvoorbeeld is het Engels de werktaal. In de internationale NAVO-staten wordt tussen Denen, Duitsers, Amerikanen en Belgen Engels gesproken. Dat dit in het tegengestelde geval problemen schept heeft luitenant-generaal Briquemont enkele weken geleden nog beklemtoond. Ook in het Eurokorps dringt een overeenkomst zich op. Als, in een hope-

[p. 10]

lijk nabije toekomst, het Eurokorps uitgebreid wordt met nog een aantal landen, en bijgevolg ook met een aantal talen, zal de keuze van een militaire werktaal zich zeker stellen.

In mijn persmededeling van 13 november laatstleden heb ik de zaken duidelijk gesteld: het Nederlands, en voor mij ook alle andere talen die door uitbreiding van het Eurokorps er bij komen, hebben bepaalde rechten.

Deze rechten zijn de volgende:

1. het Nederlands is een officiële taal

2. het Nederlands wordt gehanteerd op officiële plechtigheden

3. alle officiële documenten worden ook in het Nederlands opgesteld en deze Nederlandse versies hebben officiële waarde

4. wanneer simultaanvertaling wordt voorzien, geldt dit eveneens van en naar het Nederlands. Deze ‘regels’ heb ik schriftelijk aan mijn Duitse en Franse collega's medegedeeld. Ik heb van hen positieve reacties ontvangen. Beiden hebben geantwoord geen graten te zien in wat ik voor het Nederlands vraag. Het probleem is voor mij dan ook van de baan. Dit heb ik verleden week dan ook onmiddellijk duidelijk gemaakt. Veertien dagen geleden had ik mijn kabinet de opdracht gegeven een dossier over een Belgische financiële bijdrage voor het Eurokorps in te houden. Dit dossier had door de ministerraad op 19 november 1993 behandeld moeten worden. Onmiddellijk nadat ik verleden week echter de positieve antwoorden van mijn Franse en Duitse collega's ontving, heb ik het dossier aan de Regering voorgelegd die er een positief gevolg aan gaf.

De discussie over het gebruik van het Nederlands in het Eurokorps is hierbij voor mij afgesloten. De regeling die voor het Nederlands uitgewerkt is, zal in de toekomst een voorbeeld en misschien een argument worden in discussies die in andere, ook niet-militaire domeinen zullen gevoerd worden.

Hulde aan minister Delcroix

Dankzij volhardend optreden van de Belgische minister van Landsverdediging, L. Delcroix, is het Nederlands erkend als officiële taal bij het Eurokorps. Dit oorspronkelijk Frans-Duitse legerkorps, waar Frans en Duits als gelijkwaardige talen gebruikt worden, krijgt versterking van het Belgische leger dat in meerderheid uit Nederlandstalige militairen bestaat. Na aanvankelijke weigering van de Franse commandant het Nederlands toe te laten, moest deze door de politiek gedwongen bakzeil halen. Delcroix dreigde de Belgische inbreng terug te trekken. Dit voorval en de dreiging van Spanje om de vestiging van Europol in Den Haag alsnog te blokkeren wanneer Nederland (en België) het zouden wagen om de beperking tot vijf officiële talen bij het Europese Merkenbureau (zie elders in dit nummer) opnieuw aan de orde te stellen, illustreren hoe belangrijk de positie van de taal in de besluitvorming rondom de Europese integratie geworden is.

Algemeen-Nederlands Verbond
's-Gravenhage, 15 november 1993

Jan van Nassaustraat 109

2596 BS 's-Gravenhage NL

Telefoon (070) 3 24 55 14

Telefax (070) 3 24 61 86

Bankrekening:

ABN♦AMRO 51.91.10.455

Postbankrekening: 38825

Voor contr./abonn.

Postbankrekening: 446050

Aan de minister van Landsverdediging de heer L. Delcroix

ons kenmerk: 1562/93/JKN/JS

onderwerp: Eurokorps

Hiermede betuigt het bestuur van het Algemeen-Nederlands Verbond ANV zijn steun aan uw opvatting dat het Nederlands een der officiële talen van het Eurokorps behoort te zijn. Het ANV, dat in 1995 zijn 100-jarig bestaan viert, is de Nederlands-Vlaamse vereniging ter bevordering van de Nederlandse taal en cultuur en als zodanig het maatschappelijk draagvlak van de Nederlandse Taalunie.

De praktijk bij de bestaande en de nieuw op te richten Europese gemeenschapsorganen bewijst dat steeds opnieuw een redelijke positie voor het Nederlands moet worden afgedwongen. Het Nederlands is bijvoorbeeld ook reeds weggevallen bij het Europese Merkenbureau dat in Madrid zal worden gevestigd of al eerder bij de regelgeving ten aanzien van het gebruik van de landstaal op verpakkingen en bijsluiters. Het Nederlands met 21 miljoen moedertaalsprekers is geen kleine, maar een middelgrote Europese taal.

Wil het Nederlands op de lange duur niet tot een huis-, tuin- en keukentaal afzakken, dan zal ook op het Europese niveau, overal waar dat voor de hand ligt, het Nederlands een officiële gebruikstaal moeten zijn. In het gezamenlijke Nederlands-Duitse legerkorps bijvoorbeeld hebben beide talen gelijke rechten. Op Europees vlak, dat in feite de vierde bestuurslaag is boven gemeenten, provincies en de nationale staat, zal het Nederlands door gezamenlijk Nederlands-Belgisch/Vlaams optreden zijn positie moeten innemen en behouden.

Namens het bestuur van het ANV

J.L.M. Kits Nieuwenkamp algemeen secretaris