Neerlandia. Jaargang 95

[p. 102]

Cultuur

Tien miljoen Franstalige Belgen?

In een onderwijsbrochure van de stad-staat Hamburg staat te lezen dat ‘zes miljoen Zwitsers en tien miljoen Belgen en Luxemburgers frans spreken.’

Dit bericht is een concrete illustratie van de steeds meer opduikende onderwaardering van het Nederlands bij onze oosterburen. Hebben de Nederlandse en de Belgische ambassade in Bonn hierop gereageerd?

De getoonde vertekening van de werkelijkheid is nadelig voor de Lage Landen. Het geeft tevens aan hoe noodzakelijk het is dat Nederland en Vlaanderen samen themaland zijn op de Frankfurter Buchmesse. Daar zal de eenheid van het Nederlandse taalgebied met 21 miljoen inwoners worden tentoongesteld, zodat bekend wordt dat men ten westen van Duitsland niet met twee te verwaarlozen mini-talen, Holländisch und Flämisch, te maken heeft en ook niet met een soort dialect van het Duits.

Hier ligt een terrein braak voor een weloverwogen buitenlands cultuurbeleid of een algemeen Nederlands promotiebeleid als onderdeel van het buitenlands beleid als zodanig.

Autonoom cultuurbeleid

Europese wet- en regelgeving mag niet bepalend zijn voor de subsidiëring van het eigen - nationale - cultuurbeleid, aldus de minister van WVC H. d'Ancona begin april bij de opening van de bijeenkomst van de Europese omroeporganisatie EBU in het Vredespaleis in Den Haag. Mevrouw d'Ancona acht het van groot belang ruimte te laten voor een eigen nationaal en regionaal cultuurbeleid. Die ruimte moet worden geregeld met een aanvulling op het EG-verdrag. Zij zal daarvoor dit najaar, wanneer Nederland het voorzitterschap van de EG vervult, haar collega's ministers van cultuur een voorstel doen.

Volgens de minister staat de voortschrijdende Europese eenwording steeds meer in het teken van economisch handelen. Steeds vaker wordt steun van de nationale overheid voor cultuur-doeleinden in strijd geacht met het EG-verdrag. Zo zijn produktiefondsen voor film in Denemarken en Griekenland door de Europese Commissie beticht van discriminatie. Ook in Nederland kan een situatie ontstaan dat ingezetenen uit andere EG-landen die een beroep doen op gelden bestemd voor film in Nederland, in het gelijk gesteld worden. Dit kan alleen worden aanvaard, indien het produkt in het Nederlands wordt gebracht.

Het stilleven in Nederland en Vlaanderen

In de prachtige kerkzaal van het Drents Museum te Assen (Drenthe) zal gedurende de zomermaanden een collectie stillevens getoond worden, die een representatief beeld geeft van de stand van zaken van het stilleven in Nederland en Vlaanderen.

Titel: zichtbare stilte. Hoe gedetailleerd en ‘naar de natuur’ getoonde stillevens ook mogen zijn, toch blijkt elke schilder op zijn eigen karakteristieke manier de werkelijkheid naar zijn hand te zetten. In een subtiel spel van licht en schaduw, vorm en tegenvorm, gaat de zichtbare werkelijkheid over in een roerloos spanningsveld, waarin de stilte - voor de mens een eerste levensbehoefte - zich via het oog aan de toeschouwer openbaart.

Zodoende: zichtbare stilte, van 30 juni tot 26 augustus 1991 met stillevens van Hendrick Brandtsoen, Anneke van Brussel, Freddy van Cotthem, René Mikovié, Olav Cleofas van Overbeek, Ben Snijders, Alex de Vrede.

Museumdorp

Het unieke Drentse museumdorp Orvelte ontving de eerste prijs van ruim 2000 gulden in een internationale wedstrijd om levende monumenten van historisch landelijke bouwkunst toegankelijk te maken voor gehandicapten. Aan de wedstrijd namen Nederland, Denemarken, Ierland, Italië, Engeland en Zweden deel.

RTL-4 op kabel in Vlaanderen

Tijdens het debat in de Vlaamse Raad op 20 maart jl. vroeg de Gemeenschapsminister voor Cultuur P. Dewael zich t.a.v. toelating van RTL-4 op de kabel in Vlaanderen af:

‘Hoe kan een Nederlandse zender een bedreiging zijn voor onze Vlaamse cultuur? Dit is onzin. De bepaling “uit het land van herkomst” moet worden gewijzigd. Dergelijke bepaling is niet verdedigbaar in het Europese kader.

RTL-4 zal zich aan onze regels inzake reclame-voering moeten onderwerpen. Ook dat past in de Europese logica. Anders zal de Vlaamse kabel niet langer openstaan. Ook de culturele verplichtingen zullen moeten worden nageleefd. RTL zal ook in zijn huidige vorm moeten uitzenden. Zij kan geen afzonderlijke programma's maken voor Vlaanderen en Nederland.’

(Zie ook Neerlandia 1991-2, blz. 69).

BRT wordt BRTN

Het is wachten op de publikatie van het decreet Chevalier-Van Rompuy alvorens de openbare omroep werk gaat maken van de naamswijziging die dat decreet voorschrijft. Dit decreet, door de Vlaamse Raad goedgekeurd op 19 maart treedt pas in werking vanaf de publikatie in het Belgisch Staatsblad.

[p. 103]

Nederlands denken

In de discussie over de VTM en RTL-4 samen op een tweede, commercieel net in Vlaanderen sprak minister P. Dewael (cultuur) als zijn mening uit: ‘Ik vind dat we binnen de Europese kontekst verder moeten gaan denken dan onze neus lang is en het hebben over de Nederlandse identiteit in het algemeen. Het is via samenwerking, akkoorden, overeenkomsten met de Nederlandstalige netten onderling dat we ook op Europees vlak iets kunnen gaan betekenen. Die entiteit, de Nederlandse en niet enkel de Vlaamse of enkel de ‘Hollandse’ kan ons weerbaar maken in Europa. Dat is het standpunt dat ik momenteel wens te verdedigen.’

Steun voor Benelux

Vooral Nederland en België moeten hun economisch beleid beter op elkaar afstemmen, als het even kan in Benelux-verband, aldus minister Willy Claes van Economische Zaken tijdens een spreekbeurt in Rotterdam op 30 mei georganiseerd door de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel en de Nederland-Belgisch-Luxemburgse Vereniging. De Benelux bestaat, de infrastructuur is er en we moeten er tot eigen voordeel gebruik van maken, aldus Minister Claes.

Grensvervaging

Na de Benelux-overeenkomst grensoverschrijdende samenwerking tussen lagere overheden die per 1 april jl. in werking is getreden (zie Neerlandia 1991-2) is nu ook de publiekrechtelijke grensoverschrijdende samenwerking op lokaal en regionaal niveau met de Bondsrepubliek geregeld. Op 23 mei ondertekenden de Ministers van Buitenlandse en Binnenlandse Zaken van Nederland en Duitsland de desbetreffende overeenkomst.

Zonder tussenkomst van de nationale hoofdsteden kunnen gemeenten en provincies nu ook met Duitse overeenkomstige bestuurlijke eenheden rechtstreeks samenwerkingsverbanden aangaan, gemeenschappelijke regelingen treffen en zelfs gemeenschappelijke organen oprichten.

Nederland loopt hiermede voorop wat betreft de uitwerking van de kaderovereenkomst van de Raad van Europa: zowel naar België/Luxemburg als naar Duitsland kunnen nu soepel in elkaar overlopende grensgebieden ontstaan, mits... lokaal en regionaal bestuur de kansen grijpen!

VOC-schip ‘Amsterdam’

Op 26 april 1991 is het VOC-schip ‘Amsterdam’ (zie Neerlandia 1990-4) dat ligt afgemeerd aan de steiger bij het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam, officieel in gebruik genomen. De Heeren XVII, de aloude bestuurders van de Verenigde Oostindische Compagnie, hebben hiervoor letterlijk het startschot gegeven met het lossen van kanonschoten.

Vanaf 1985 is er onder leiding van bouwmeester Cees van der Meer door velen hard aan de Oostindiëvaarder gewerkt. De ‘Amsterdam’ is het eerste ingerichte VOC-schip in Nederland.

De kombuis, schippershut, zeemanshoek en kajuit zijn ingericht met replica's en geven een levendige indruk van het zeemansleven in vroeger tijden. Een ‘achttiendeeeuwse’ bemanning zal regelmatig het schip bevolken.

Het verwerven van de Oostindiëvaarder markeert het beginpunt van de nieuwe koers van het Nederlands Scheepvaartmuseum. De collectie van het museum zal in de toekomst geconcentreerd worden rond een aantal kernthema's. Een expositie over de geschiedenis van de VOC zal in 1992 gerealiseerd worden.