Neerlandia. Jaargang 93

Uitreiking Visser-Neerlandiaprijzen Zannekin en Combecher

Het bestuur van het Algemeen Nederlands Verbond had voor de uitreiking van de Visser-Neerlandiaprijzen op de middag van zaterdag 27 mei j.l. geen passender omgeving kunnen bedenken. ‘Immers’, aldus de heer Volle-

Uitreiking van de Visser-Neerlandia cultuurprijs aan de vereniging/vzw Zannekin in handen van de voorzitter W. Corsmit door voorzitter Vlaanderen van het ANV mr. E.J. Rakin, kasteel Hoensbroek, 27 mei 1989

[p. 179]

berg, voorzitter van de afdeling ‘De beide Limburgen’, in zijn toespraak waarmee hij deze feestelijke bijeenkomst opende, ‘in het Kasteel Hoensbroek worden niet alleen heden en verleden aan elkaar gekoppeld, het is ook zowel een bolwerk van promotie van de Nederlandse cultuur als een ontmoetingsplaats van drie culturen geworden’.

Sinds 1942 beheert het ANV het fonds waaruit de prijzen worden toegekend. In dat jaar liet mr. H.L.A. Visser bij testamentaire beschikking de helft van zijn vermogen na aan het Verbond. Daarbij had hij bepaald dat uit de opbrengst van dit kapitaal personen, groepen of instellingen moesten worden onderscheiden die zich verdienstelijk gemaakt hadden op het brede terrein van de Nederlandse cultuur. Gemeten naar deze opdracht beantwoordde deze prijsuitreiking ten volle aan de intenties van de erflater. De culturele prijs was door het hoofdbestuur toegekend aan de Vereniging Zannekin, en die voor persoonlijke verdiensten aan de heer Hans Combecher uit Kerkrade.

Waardevolle documentatie

Het was de heer Raskin, de Vlaamse voorzitter van het Verbond, die de eer te beurt viel de culturele prijs te mogen uitreiken. Vooraf gaf hij in kort bestek een overzicht van de activiteiten van de vereniging Zannekin. Met name onderstreepte hij de betekenis van de jaarboeken. Alleen al om wat hierin aan waardevolle documentatie is vastgelegd, had deze vereniging de Visser-Neerlandiaprijs ten volle verdiend.

Nadat de Zannekin-voorzitter, de heer Corsmit, de prijs in ontvangst genomen had, werd het woord gevoerd door dr. Wim van Heugten, eindredacteur van het jaarboek. Terugblikkend op 1789, het jaar van de Franse Revolutie, stelde hij dat alleen Frankrijk vrijwel ongeschonden uit de Franse tijd tevoorschijn is gekomen. Het zijn met name de Nederlanden die tot de zwaarst getroffen gebieden behoren. Grote delen moesten immers definitief afgestaan worden óf aan Frankrijk (Frans-Vlaanderen) óf aan Pruisen (Nederrijnland). Deze gebieden degradeerden tot randgebieden en de taal verviel tot een dialect dat in sociaal opzicht geen enkel aanzien had. ‘Bovendien’, aldus de heer Van Heugten, ‘doet zich het opmerkelijke feit voor dat vervolgens de geschiedenis van deze gebieden werd herschreven naar het Parijse of Berlijnse model’.

Het is de Vereniging Zannekin die het voor deze Nederlanden-extra-muros opneemt o.a. door ze te herinneren aan hun Nederlands verleden.

Uitreiking van de Visser-Neerlandiaprijs voor persoonlijke verdiensten aan de heer H. Combecher, leraar Nederlands in Duitsland, door dr. H.J.G. Waltmans, algemeen voorzitter van het ANV in het kasteel Hoensbroek op 27 mei 1989

Daaraan wil de uitgave van het Jaarboek dienstbaar zijn en wel door vast te leggen wat er aan documentair materiaal uit deze gebieden afkomstig is. Als eindredacteur prijst de heer Van Heugten zich gelukkig dat een groot aantal medewerkers uit deze voorheen op het Nederlandse cultuurgebied gerichte streken afkomstig zijn. Tot slot merkt hij nog op dat het in ontvangst mogen nemen van een Visser-Neerlandiaprijs niet alleen een grote eer is; deze prijs geeft ook de financiële armslag die het uitgeven van een register op het eerste tiental jaarboeken mogelijk maakt.

Volharding

Het uitreiken van de prijs voor persoonlijke verdiensten was de taak voor de heer Waltmans, de Nederlandse voorzitter van het ANV. Vooraf gaf hij een schets van de figuur van de laureaat. Als leraar Nederlands heeft de heer Combecher met zeer veel kennis van zaken en vooral met volharding het Nederlands als leervak op middelbare scholen in Duitsland weten te introduceren. Het is dit onafgebroken ijveren voor de erkenning van het Nederlands in Duitsland als een zelfstandige én volwaardige taal dat het ANV-hoofdbestuur heeft doen besluiten hem een Visser-Neerlandiaprijs toe te kennen.

In zijn dankwoord sprak de heer Combecher allereerst uit blij te zijn iets voor het Nederlands te hebben kunnen doen. Voor het overgrote deel van zijn taal- en landgenoten blijkt het Nederlands niets meer te zijn dan een afvalprodukt van het Duits. In dit verband verwijt hij Nederland onvoldoende propaganda te maken voor zijn rijke taal en komt hij tot de vaststelling dat Nederland het enige land ter wereld is dat het aanleren van zijn taal niet aanmoedigt en zich niet blij toont als buitenlanders die leren en er warm voor lopen. ‘Wil dit land evenwel in het Europa dat open gaat toekomst hebben, dan zal het wervingskracht moeten ontplooien’, aldus de heer Combecher. Afsluitend spreekt hij uit nooit te zullen vergeten dat het Algemeen Nederlands Verbond hem deze prijs heeft waardig gekeurd.

Marten HEIDA