Neerlandia. Jaargang 93

Taal

Van Dale op CD-ROM

Van Dale Lexicografie, dochter van de groep Kluwer, heeft op 13 april het groot woordenboek Nederlands op CD-ROM uitgebracht. ROM staat voor Read Only Memory, wat inhoudt dat het CD-woordenboek, dat met een randapparaat via de personal computer geraadpleegd moet worden, enkel uitleesbaar is, en dus niet wis- of aanvulbaar. Lexitron, zo werd het nieuwe produkt gedoopt, bevat naast het woordenboek gegevens over gebruik van Nederlandse woorden, grammatica, schrijfwijze, afbreekmogelijkheden, betekenis, namen en synoniemen, alsmede een beknopte encyclopedie. Lexitron kost in standaarduitvoering 1750 gulden.

Vlaams en Nederlands in België

De vervanging van Nederlands door Vlaams in de benaming van allerlei instellingen en, onlangs, de overgang van ‘Nederlandse Commissie voor de Cultuur’ in ‘Vlaamse Gemeenschapscommissie’, getuigt van de volharding in een strekking die in juli 1980 haar aanvang nam met de nieuwe formulering van artikel 3ter van de Grondwet waar de evenwichtige opsomming Nederlands, Frans, Duits, de plaats moest ruimen voor de kreupele drievuldigheid: Frans, Vlaams en Duitstalig. Opdat iedereen zou beseffen dat er aan de ‘vervlaamsing’ duidelijke perken zijn, meer in het bijzonder wat de benaming van onze taal betreft, is het wellicht niet overbodig aan vier fundamentele beschikkingen te herinneren:

Artikel 140 van de Belgische Grondwet verklaart: ‘De tekst van de Grondwet is in het Nederlands en in het Frans gesteld’.

Het decreet van 10 december 1973 verklaart in zijn artikel 1: ‘De officiële benaming van de taal gebruikt door de Nederlandse cultuurgemeenschap van België is ‘het Nederlands’ of ‘de Nederlandse taal’.

Door artikel 1 van het verdrag van 9 september 1980 werd de Nederlandse Taalunie opgericht. Artikel 2 van dit verdrag bepaalt dat de Taalunie tot doel heeft de integratie van Nederland en de Nederlandse gemeenschap in België op het gebied van de Nederlandse taal en letteren in de ruimste zin.

Door het decreet van 30 juni 1981 wordt op grond van artikel 59bis van de Grondwet en tot aanvulling van de artikelen 12 en 33 van de gecoördineerde wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken aan de particulieren en bedrijven, gevestigd in een gemeente zonder speciale taalregeling uit het Nederlands taalgebied, opgelegd uitsluitend het Nederlands te gebruiken met de plaatselijke en gewestelijke diensten van het Nederlands taalgebied met uitzondering voor de gemeenten met speciale taairegeling.

H. FAYAT

ere voorzitter ANC

[p. 86]

12de talenbeurs

Toen het Animatiecentrum voor Talen en zijn Franstalige zusterorganisatie, het Centre d'Animation en Langues, de deuren van de 12de Internationale Talenbeurs sloten, telden zij circa 10.000 bezoekers méér dan vorig jaar.

Meer dan 30.000 geïnteresseerden wandelden gedurende drie dagen langs de ongeveer 150 stands in het Brusselse Anspachcenter.

Met deze stijging met 150% eist de Internationale Talenbeurs te Brussel een plaats op bij de grote Europese talenbeurzen.

Nederlands in Franstalig onderwijs

De voorzitters van de PSC-fracties in de Kamer en de Franse Gemeenschapsraad, Michel Lebrun en André Antoine, hebben samen met de Franstalige kristendemocraat Detremmerie een voorstel van decreet ingediend dat het onderwijs van het Nederlands in het vijfde en zesde jaar van de basisschool verplicht. Zij willen dat de Franstalige kinderen in deze studiejaren wekelijks twee uur Nederlands krijgen.

Zij vermelden dat de Franstalige kinderen in de basisschool momenteel niet verplicht zijn een tweede taal aan te leren en dat enkel zij die school lopen in het Brusselse en in de gemeenten met faciliteiten verplicht zijn Nederlands te volgen.

Nederlands na 1992

Op 15 februari 1989, enige weken voor zijn overlijden, hield Johan Fleerackers op uitnodiging van de Nederlands-Belgisch-Luxemburgse Vereniging op het Landgoed De Wittenburg te Wassenaar een voordracht onder de titel ‘Blijft Nederlands overeind na 1992? Enkele openhartige confidenties tot de bewoner van de Randstad’.

Nederlands voor migranten

Op een persconferentie in januari 1989 zei VOCOM (Vlaams Overlegcomité Migratie) dat de Vlaamse bewindslieden wel grote verklaringen afleggen over het belang van het onderwijs Nederlands aan migranten, maar er in werkelijkheid niets voor doen. In Antwerpen, Oost-Vlaanderen en voor de nationale coördinatie wordt telkens een halftijds personeelslid ter beschikking gesteld. De schaarse lessen worden gegeven door vrijwilligers, die niet steeds opgeleid en voorbereid zijn om lessen Nederlands aan anderstaligen te geven.

Spelling

De werkgroep Spelling van de Nederlandse Taalunie heeft eind februari een aantal spellingsvoorstellen bekendgemaakt. De werkgroep baseerde zich daarbij op een enquête over de spellingsproblemen van de taalgebruikers in Nederland en Vlaanderen. De dubbele spellingsmogelijkheid van bastaardwoorden zou, op een paar uitzonderingen na, worden opgeheven. Ook wordt gepleit voor een gematigde vernederlandsing, wat zou neerkomen op het aanhouden van de toegelaten moderne spelling (b.v. kultuur, aksent). Verder wordt een vereenvoudiging voorgesteld van de spellingsregels inzake verbindingsletters, en een beperkte aanpassing wat het gebruik betreft van de tekens apostrof, trema en liggend streepje. Ten slotte heeft de werkgroep zich ook gewaagd aan de werkwoordvormen, maar zonder het daarover eens te worden. Het voorstel komt dan ook neer op het aanreiken van twee alternatieven: ofwel wordt de huidige regel gehandhaafd, ofwel worden die wijzigingen ingevoerd die al 20 jaar geleden werden voorgesteld door de commissie Pée-Wesselings (b.v. jij-hij vind, zonder -t). Naar verluidt zou de op stapel staande nieuwe uitgave van het Groene Boekje een uitbreiding inhouden - naast de al in het bestaande Groene Boekje voorkomende woorden, met dubbelspelling - met 30.000 nieuwe, frequent gebruikte woorden, gevormd naar de nieuwe spellingsvoorstellen. De uiteindelijke beslissing m.b.t. die spellingsvoorstellen ligt bij het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie. Vervolgens moet een, nog door die ministers op te richten, spellingscommissie die voorstellen verder afwegen en uitwerken. Neemt het ministercomité een beslissing tot spellingswijziging, dan moet de wetgeving nog worden aangepast. In België volstaat een KB dat dan bekrachtigd moet worden door een decreet van de Vlaamse Gemeenschap. In Nederland moet de spellingswet worden aangepast. Een nieuwe spelling is dus nog niet voor morgen. Bovendien is het gevaar niet denkbeeldig dat, zoals in de jaren '60, de verdere bespreking van de spellingsvoorstellen in een wellesnietes discussie en maatschappelijke opschudding ontaardt.

Neerlandistiek in Nederland en België

Onlangs verscheen de 9de uitgave (december 1988) van ‘Wie en wat in de neerlandistiek in Nederland en België’. Het boekje bevat allerlei informatie en contactadressen over intramurale organisaties i.v.m. neerlandistiek (vaktijdschriften, talenscholen, documentatiecentra, instituten voor fonetiek,...). De uitgave is te bestellen door storting van fl. 6,-op girorekening 3314917, ten name van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek, Den Haag. Meer informatie: IVN, Van Dorthstraat 6, 2481 XV Woubrugge, tel. [phone].