Neerlandia. Jaargang 92

Media

Flair krijgt Nederlandse prijs

Het Vlaamse weekblad Flair heeft de Lof-Prijs 1988 voor Nederlandstalige Tijdschriftjournalisten in de wacht gesleept. Dit is meegedeeld door de Nederlandse Stichting Lucas Ooms Fonds, die de prijs toekent.

Hoewel het volgens de jury om een weekblad gaat dat buiten de Nederlandse grenzen wordt geredigeerd en uitgegeven, blijkt het de Nederlandse vrouwen zo aan te spreken dat de helft van de totale verkoop van 400.000 exemplaren per week in Nederland wordt omgezet.

Flair is er volgens de jury in geslaagd een ‘begrip te worden in ons deel van Europa’. ‘Door zijn originele aanpak heeft Flair kans gezien in korte tijd door te dringen tot de harten van honderdduizenden vrouwen die door het blad als mondige mensen worden benaderd’, aldus de Nederlandse Stichting. Aan de prijs is een legpenning en een bedrag van 10.000 gulden verbonden.

8ste Pacificatielezing

Op zaterdag 5 november 1988 werd in de Pacificatiezaal van het Stadhuis te Gent de achtste Pacificatielezing georganiseerd. De Pacificatielezingen bieden aan vooraanstaande Nederlanders de mogelijkheid om hun visie op en aanpak van eigentijdse maatschappelijke vragen voor te stellen. Hierdoor wordt een beter inzicht in maatschappij en denken van het Noorden nagestreefd; niet alleen in de geest van de historische Pacificatie van 1576 maar ook als een stapje in de richting van de Europese integratie.

Dit jaar zette de bekende Nederlandse filmregisseur Fons Rademakers zijn visie uiteen over de Nederlandse film en dit in gesprek met de heer Roland Verhaevert, Vlaams filmcriticus en zelf ook regisseur, die als gastheer optrad. Zoals vorige jaren was ook een muzikale omlijsting voorzien.

TROS bang voor VTM

‘Neem maar van mij aan dat de Belgen niet zullen aarzelen met hun commerciële zender Nederlands reclamegeld bij de STER weg te halen,’ zegt algemeen directeur van de TROS, Cees Wolzak. Wolzak schat dat er zodra VTM in Nederland te zien zal zijn, voor ongeveer 40 miljoen gulden naar Vlaanderen zal vloeien. Dat bedrag zal volgens hem oplopen tot 70 miljoen gulden als de Vlaamse Televisie Maatschappij in heel Nederland zal te zien zijn. ‘En dan zijn we de klos,’ zegt de TROS-directeur die als enige wapen tegen de buitenlandse concurrentie het duaal bestel (met naast de publieke omroep in Nederland ook een commerciële zender) ziet.

De andere voorstanders van een Nederlandse commerciële omroep, AVRO en Veronica, zien VTM niet echt als een gevaar voor hun eigen financiële belangen en STER-directeur C.J. Smeekes zegt niet wakker te liggen van eventuele concurrentie uit het zuiden. Ondertussen ontkent VTM-baas Carlo Gepts niet dat hij het Nederlandse medialandschap wil bespelen. ‘Maar eerst Vlaanderen’, zegt hij.

Gepts zegt dat in de opstartfase (1988) VTM in Nederland niet te ontvangen zal zijn. De enige stroom van reclamegelden die dan mogelijk is, betreft die van adverteerders die zich vooral tot de Vlaamse markt richten, maar die bij gebrek aan reclamemogelijkheden in Vlaanderen zich tot nu toe tot de STER moeten wenden. Eens VTM in Vlaanderen van de grond is, wil Gepts onderhandelingen aanknopen met de Nederlandse kabelmaatschappijen. ‘Zodra we in Nederland op de kabel zitten, zal er inderdaad reclamegeld van Nederland naar Vlaanderen vloeien. Maar we mogen ook niet vergeten dat onze programmakosten - gezien het feit dat we dan uitzendrechten zullen moeten betalen voor Nederland - flink de hoogte in zullen gaan.’

Veronica-directeur Lex Harding zegt dat hij de komst van VTM toejuicht: ‘Het zal de commerciële televisie in Nederland bespoedigen’, zegt hij. ‘Als VTM in het begin bij ons geld inpikt, dan pikken wij het later wel terug. Dat is gezonde concurrentie en daar houden wij wel van’, aldus nog Harding.

[p. 238]

‘Sky en Super Channel brengen een slecht programma en bovendien hebben ze een taalbarrière. Hen hoeven we niet echt te vrezen,’ zegt Cees Wolzak van de TROS. ‘Maar VTM is Nederlandstalig. Dàt is pas echte concurrentie!’

Wolzak heeft het ook over het zgn. effect van de communicererende vaten. Hij vreest dat - gezien het feit dat er momenteel veel meer kandidaat-adverteerders zijn dan de STER kan plaatsen - diegenen die uit de boot vallen, noodgedwongen hun heil bij VTM zullen gaan zoeken. ‘Alleen een duaal bestel kan ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk geld in Nederland blijft’, zegt Wolzak. ‘Dat geld zullen we hard nodig hebben om op de drie netten goeie televisie te brengen.’

‘Ik heb een mateloze bewondering voor het gemak waarmee sommige mensen praten over een markt waarvan ze geen enkel verstand hebben,’ zegt STER-directeur Smeekes als reactie op de bezorgdheid van Wolzak. Smeekes zegt dat het eventuele verlies, veroorzaakt door VTM, erg beperkt zal zijn (als het überhaupt een verlies zal zijn,) en onmiddellijk zal gecompenseerd worden door adverteerders van de ‘wachtlijst’. Toch ontkent hij niet dat adverteerders op de STER de Vlaamse markt wel degelijk belangrijk vinden.

Buitenlandse correspondenten

Op 11 februari 1988 stelde J. Devolder de volgende parlementaire vraag aan cultuurminister Dewael: ‘De BRT-radionieuwsdienst doet een beroep op 36 buitenlandse correspondenten, onder wie 7 Vlamingen. De Minister gelieve mij mede te delen welk bedrag aan honoraria deze correspondenten in totaal ontvingen in 1985-1986 en 1987. In zijn antwoord op een vorige vraag gaf de Minister de landen op waar de 7 Vlaamse correspondenten werkzaam zijn. Graag bekwam ik de standplaatsen van de 29 overige correspondenten. Dat men niet overal in de wereld bekwame Vlaamse journalisten kan vinden, kan men wel aannemen. Dat hoge verblijfs- en werkingskosten een struikelblok kunnen zijn, ligt eveneens voor de hand. Dat men geen bekwame Vlaamse journalisten aantreft te Parijs of Amsterdam valt te betwijfelen. Bovendien zijn de verblijfskosten voor een Vlaming doorgaans niet groter dan voor een Nederlander’.

Het antwoord dat de minister op 28 maart gaf, luidde als volgt: Bedoelde correspondenten ontvingen in totaal voor 1985: 5.774.547 (ereloon) en 620.016 BF (kosten); voor 1986: 5.335.817 (ereloon) en 578.567 (kosten); voor 1987: 6.370.291 (ereloon) en 495.798 (kosten).

De standplaatsen zijn de volgende: Japan, Spanje, Griekenland, Frankrijk, Portugal, Zimbabwe, Thailand, USA, Zwitserland, Zuid-Afrika, West-Duitsland, India, Egypte, Oostenrijk, Israël, Kenia, Nederland, Australië, Oost-Duitsland, Sovjet-Unie, Filippijnen, Zweden, Tunesië, Turkije, Hongarije, Brazilië, Italië, Groot-Brittanië, Nicaragua, Ierland, Denemarken en Mexico.

De correspondenten zijn journalisten die hun hoofdopdracht vinden bij Nederlandse opdrachtgevers. Dergelijke mogelijkheden tot samenwerking bestaan er in Vlaanderen alsnog niet.

HUMO in NRC

Van Raymond van den Boogaerd lazen we in het zaterdags bijvoegsel van NRC (9 juli) een stuk over het Vlaamse weekblad Humo. Dit in een reeks over ‘opmerkelijke periodieken’. Het Nederlandse medialandschap, met zijn verzuiling en (daarmee samenhangend) zijn ruim aanbod aan televisiemagazines kennend, zal het niemand verbazen dat Humo, ‘onafhankelijk weekblad voor radio en televisie’ in Nederland geen voet aan de grond krijgt. De verspreiding in het Noorden beperkt zich tot ‘wat toevallige postabonnementen en de 125 losse nummers die bij een recalcitrante Amsterdamse boekhandelaar liggen’. Humo verwacht wel iets van de opengebroken Europese markt in 1992. Het verkrijgen van Nederlandse programmagegevens blijkt met de nieuwe mediawet bijzonder gecompliceerd. De NOS liet weten niet langer gerechtigd te zijn programmagegevens aan buitenlandse weekbladen te verstrekken, maar kwam hier onder druk van de Europese Commissie, die deze vorm van marktbescherming van Nederlandse omroepbladen toch te gortig vond, op terug. Van NRC vernemen we dat ‘Humo met de meeste van zijn lezers een constante warme belangstelling voor Nederland deelt, terwijl de aandacht voor de gebeurtenissen in Wallonië minimaal is’. ‘Waar de belangstelling voor Nederland een constante is bij Humo, en geen pendant van de “Belgenmode” in het noordelijk buurland, is het uit met de beate bewondering zoals die in de jaren zeventig bestond voor al wat Hollands was. “De gang naar Amsterdam was een soort bedevaart, en Vrij Nederland, de HP, Hollands Diep, de VPRO en NRC Handelsblad waren onze bewonderde voorbeelden”, herinnert redacteur Hendrickx zich. “In alle eerlijkheid kunnen we zeggen dat wij jullie voor een groot gedeelte hebben ingehaald, en dat bij jullie pas op de plaats is gemaakt”’.

SP-Brussel wil Nederland 3

De Socialistische Partij van de Brusselse agglomeratie wil dat Nederland 3 zo snel mogelijk op de kabel wordt gebracht in de Belgische hoofdstad. De betrokken distributiemaatschappijen nemen een afwachtende houding aan. In de rest van Vlaanderen is Nederland 3 wel op de kabel.

Veronica op vrije radio's

Gedurende de Firato, een groots opgezette beurs over audio-visuele media in Rotterdam, bood Veronica haar radioprogramma's gratis aan aan 63 Nederlandse lokale radio's. Daartegen kwam verzet van het Commissariaat voor de Media, die deze praktijk verbood omdat lokale omroepen speciaal op de regio's afgestemde uitzendingen moeten brengen. Ondertussen kwam vanuit Hilversum het nieuws dat een aantal Vlaamse vrije radio's Veronica-programma's wensen over te nemen.

NRC over Argus

In NRC van 11 oktober zwaait Henk van Gelder de lof over Argus, het BRT-programma over media-aangelegenheden. Van Gelder vindt dat Nederland veel van de ‘Belgen’ kan leren. ‘Zo behoort zo'n programma te zijn, men kan het goede voorbeeld wekelijks zien’. Bij de introductie van het derde net bij de NOS is er sprake geweest van een samenwerkingsverband met BRT, zodat Van Rompaeys programma voortaan gelijktijdig in Nederland en Vlaanderen te zien zou zijn. Dit coproduktieplan sneuvelde o.m. omdat Jan Geysen, die het initiatief tot Argus nam, zich als onafhankelijke producent vestigde (hij richtte samen met de Nederlander Han Peekel de maatschappij ‘Han en Jan’ op, maar is ondertussen terug bij BRT) en omdat de redacteuren weinig voelden voor compromissen onder Nederlandse supervisie. ‘Ze

[p. 239]

doen in de huidige situatie trouwens al genoeg aan Nederlandse onderwerpen - en hun Nederlandse gasten gedragen zich er vaak vrijer dan ze in eigen land zouden doen;’ aldus NRC.

Euregionale radiodag

Op 10 september vond in Bokrijk een ‘Euregionale radiodag’ plaats. Onverwachte gast was de enkele dagen eerder wegens de paspoortenaffaire afgetreden staatssecretaris Van der Linden. Het departement van Buitenlandse Zaken had de komst van Van der Linden afgezegd, maar deze was op eigen houtje en in eigen naam toch gekomen.

Carl Huybrechts op Nederland 3

Het komende seizoen wordt de Vlaamse sportredacteur Huybrechts het vaste gezicht van het vrijwel dagelijks op de buis komende ‘TV 3’ op Nederland 1.

Vorig seizoen is het programma vrij laat gestart en Huybrechts werd er pas half mei bij betrokken. Nu werd beslist dat hij het gezicht van het programma blijft. Elke dag is er een live-interview met twee studiogasten. ‘TV 3’ begint ook telkens met het merkwaardigste beeld of de merkwaardigste uitspraak van de vorige avond. Elke week mag iemand zijn gal komen uitspuwen en elke vrijdag interviewt Ischa Meijer een bekende gast. Op zaterdag is er een Nederland-België dialectenspel.

‘Als ik de uitgangspunten van deze Miljoenennota overzie, word ik getroffen door de opmerkelijke gelijklopendheid in Nederland en België. Ook al hebben we nu in België een ander soort kabinet, niet meer christendemocratisch/liberaal, maar rooms/rood met de Volksunie, er is opvallend veel gelijkenis met het beleid van een Nederlands kabinet van CDA- en VVD-ministers. Dat wijst erop dat de samenstelling van coalities steeds minder relevant is geworden’.
Marc Eyskens, gewezen minister van Financiën in vraaggesprek met NCR Handelsblad (20-9-88) n.a.v. de Nederlandse Rijksbegroting.