Neerlandia. Jaargang 91

Taal

Alexander

Van P. de Kleijn verscheen een nieuw leerboek ter uitbreiding van de Nederlandse woordenschat van anderstaligen. Het boek kreeg de titel Alexander mee, wat staat voor ‘Augmentatie Lexicon Anderstaligen’. Uitgangspunt is dat de bestaande cursussen Nederlands voor anderstaligen een te kleine woordenschat meegeven om het de student mogelijk te maken zonder problemen over te schakelen op authentiek materiaal.

Alexander wil hier dus een tussenstap zijn en biedt ongeveer 1800 nieuwe woorden aan als vervolg op de 2000 woorden van het Basiswoordenboek Nederlands. Zoals bij het Basiswoordenboek, is het belangrijkste selectiecriterium de gebruiksfrequentie. Er zijn 22 hoofdstukken die elk een thema behandelen aan de hand van een tekst, voorbeeldzinnen en oefeningen.

‘Alexander’ werd uitgegeven in eigen beheer, telt 532 pp. en kost fl. 32,5 of 600,- BF. Bij het boekje hoort ook een ‘sleutel’, waarin de antwoorden op de oefeningen staan vermeld. Afzonderlijk te bestellen tegen fl. 5,- of 100,- BF.

Nederlands en Vlaams op veerboten

Op de veerboten van Townsend Thoresen die de verbinding tussen ons vasteland en Groot-Brittannië verzekeren, wordt de brochure ‘All Abroad’, wintereditie 1986-1987 aangeboden. De samenstelling van de uitgave gebeurde door B.M.I. Contract Publishing Ltd uit Londen, met als gevolg massa's slordigheden, taal- en zetfouten. Daar willen we het hier nochtans niet over hebben. Wel over een hoogst merkwaardig en ergerlijk verschijnsel, dat men in deze tijd van hoge scholing en overaanbod van informatie niet voor mogelijk houdt. Op pagina 30 van de brochure, onder de titel ‘Welkom aan Boord!’, vinden we vier kolommen tekst, onder vier verschillende na-

[p. 27]

tionale vlaggen (de Nederlandse, Belgische, Duitse en Franse). Onder de Nederlandse vlag staat een Nederlandse tekst; onder de Belgische vlag staat wat wellicht een ‘Vlaamse’ versie moet zijn.

In feite gaat het om precies dezelfde tekst, maar enigszins anders geformuleerd, met een andere woordkeuze (doorgaans synoniemen) en een andere woordvolgorde.

Het zal sommigen misschien verheugen dat België in de ogen van de buitenlandse samenstellers eentalig ‘Vlaams’ is (van een Franse, laat staan ‘Waalse’ versie is hier immers geen sprake), maar waarop men zich baseert om een onderscheid te maken tussen Nederlands en Vlaams, is ons een raadsel. Enkele voorbeelden:

Nederlandse tekst: ‘Wij zijn er zeker van, dat u van uw overtocht zult genieten, want bij Townsend Thoresen - Europa's Nummer 1 Car Ferry Company - maken we er zaak van alle passagiers te verzekeren van comfortabele en ontspannen overtochten. Gedurende 1986 hebben wij onze leidende positie voortgezet door uitbreiding van onze diensten en faciliteiten aan boord en door te investeren in grotere en comfortabeler schepen’.

Vlaamse/Belgische tekst: ‘Wij zijn er zeker van dat u zal genieten van uw overvaart omdat Townsend Thoresen, de eerste car ferry maatschappij in Europa, het ter harte neemt alle passagiers komfort en ontspanning te verzekeren. In 1986 hebben wij verder de toon aangegeven - door de diensten en faciliteiten aan boord te verbeteren en opnieuw te investeren in grotere en betere schepen’. Of nog:

Nederlandse tekst: ‘Zeebrugge kan trots zijn op haar vergrootte en haar opnieuw ingerichte schepen. Op de route van Zeebrugge naar Dover zijn twee van de Free Enterprise schepen gejumboiseerd om meer auto's te kunnen vervoeren’.

Vlaamse/Belgische tekst: ‘Zeebrugge kan bogen op vergrote en nieuw uitgeruste schepen. Twee Free Enterprise veerboten werden tot jumbo's omgebouwd om meer voertuigen te kunnen meenemen’.

Het Nederlandse ‘voor het eerst’ luidt in het Vlaams ‘voor de eerste keer’, ‘zullen wij voortgaan met’ wordt ‘gaan wij verder met’; ‘welkom heten aan boord’ wordt omgesmeed tot ‘kunnen welkom aan boord heten’; de Vlaamse vertaling van ‘veerschepen’ is ‘veerboten’. Zelfs het gebruik van voorkeurspelling of progressieve spelling is voor de auteurs een criterium om het Nederlands van het Vlaams te onderscheiden: ‘passagiersaccomodatie’ en ‘comfort’ zijn Nederlands; ‘passagiersakkomodatie’ en ‘komfort’ zijn Vlaams.

Zowel het ministerie van Externe Betrekkingen van de Vlaamse Gemeenschap, de Stichting Algemeen-Nederlands Congres, als het secretariaat van de Nederlandse Taalunie vroegen de firma hierover uitleg. De Taalunie stuurde zelfs een verbeterde tekst op. De publikatie blijkt enkel beschikbaar op de boten, niet in de kantoren te Oostende, Zeebrugge of Brussel. Toen wij met Townsend Thoresen belden, en vroegen naar de folder met de Nederlandse en de Vlaamse variant, antwoordde de Zeebrugse telefoniste ons verbaasd: ‘Nederlands en Vlaams? Maar dat is hetzelfde, meneer!’.

Wilfried VANDAELE

Samenwerking normalisatie-instituten

Op 24 september 1986 is in Brussel de eerste vergadering gehouden van het Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie (SaNT). Dit samenwerkingsverband staat onder de auspiciën van de Nederlandse Taalunie. Verder nemen het Belgisch Instituut voor Normalisatie en het Nederlands Normalisatie-instituut aan het overleg deel. De samenwerking beoogt te bevorderen dat in Nederland en Vlaanderen voor dezelfde begrippen dezelfde woorden worden gebruikt. Een van de eerste taken van het SaNT is de begeleiding van een inventarisatie van bestaande Nederlandstalige terminologieverzamelingen, hun status en waarden. In de vergadering is onder andere het woord gevoerd door de heer Oscar de Wandel, Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie, de heer ir. H.W. Huigen, directeur van het Nederlands Normalisatie-instituut, en de heer ir. P. Croon, uit naam van het Belgisch Instituut voor Normalisatie. De heer Huigen herinnerde eraan, dat normalisatie tot doel heeft de communicatie in technische en aanverwante vakrichtingen te bevorderen. Anderzijds moet, omdat normen gehanteerd worden in contracten en in de regelgeving van overheden, ondubbelzinnig vaststaan wat met een bepaalde term wordt bedoeld. De heer Croon ging in zijn toespraak in op de Europese normalisatieproblematiek. De nationale normalisatie-instituten hebben de verantwoordelijkheid op zich genomen om Europese normen (van het CEN = Europees Normalisatie-comité, en CENELEC = Europees Elektrotechnisch Normalisatie-comité) te publiceren in niet-officiële werktalen. Het is derhalve onontbeerlijk voor de Belgische en Nederlandse normalisatie-instituten om ervoor te zorgen dat zij in hun Nederlandstalige versies van eenzelfde internationale norm dezelfde terminologie hanteren. Bij het omzetten van Europese richtlijnen in nationale verordeningen is normalisatie van termen en begrippen van essentieel belang. Normalisatie van terminologie is onmisbare voorwaarde voor computervertalingen en voor de opslag van voorschriften, reglementen en normen in gegevensbanken. Om die gegevensbanken te kunnen raadplegen, zijn trefwoorden of descriptoren noodzakelijk. De trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt in een thesaurus. Het ligt voor de hand een Nederlandstalige versie te maken van de thesaurus van de ISO (International Standardization Organization). Dit wordt een van de taken van het SaNT.