Felix Timmermans en Neerlandia
In november 1905 werd te Lier een plaatselijke afdeling van het A.N.V. gesticht en de negentienjarige Timmermans werd aanstonds lid. Tijdens een van de eerste vergaderingen leest hij voor het eerst in het openbaar voor uit eigen werk. Samen met Anton Thiry had hij net een eerste ‘Begijnhofsprookje’ klaar: ‘Ecce homo en het bange portiereske’. In zijn Kroniek van Felix Timmermans situeert José de Ceulaer Timmermans' eerste voordracht in april 1910 te Antwerpen. Dat kan rustig zo blijven staan omdat in november 1905 het toehoorders-publiek nog beperkt bleef tot de plaatselijke A.N.V.-leden. Maar in februari 1906 telde het Verbond te Lier volgens Timmermans toch reeds 65 leden (L. Vercammen in ‘Eerste Pennevruchten’, Jaarboek 1977, F.T. Genootschap). Op 8 november 1915 tijdens de vergadering van de Lierse tak van het A.N.V., waarvan Timmermans nu bestuurslid is, wordt een brief opgesteld, gericht tot René De Clercq en Antoon Jacobs, waarin beiden worden gelukgewenst voor de vastberadenheid waarmee ze het hoofd hebben geboden aan ‘de despotische eisen van de Belgische Staat’ en waarin de tak Lier zich solidair verklaart met hen en de wens uitspreekt ‘dat België nooit meer worde hersteld zoals het vroeger was, maar dat ons Volk na deze oorlog voortaan leven en gedijen moge naar eigen aard en op eigen krachten, in een Vlaanderen: vrij en zelfstandig’. De brief wordt gepubliceerd op 15 november 1915 in De Vlaamsche Post.
Uit J. de Ceulaers Kroniek valt op te maken dat Felix Timmermans voor plaatselijke afdelingen van het A.N.V. gesproken heeft: o.a. te Brussel (4-11-1922), Den Haag (21-2-1923), Dordrecht (16-3-1925), Arnhem (20-3-1925, in ‘Maison de Bruyn’ voor veel volk), Antwerpen (7-12-1926), Ieper (21-3-1930), Leeuwarden (9-3-1932), Schiedam (18-1-1934).
Einde januari 1938 ontving Felix Timmermans een brief van de redactie van Neerlandia met de vraag, n.a.v. het 40-jaar-jubileum van het A.N.V., in een korte uitspraak zijn mening over het A.N.V. weer te geven. Op de overgebleven ruimte van die brief heeft hij dat gedaan en naar alle waarschijnlijkheid die brief aan zijn privé-secretaris Miel Lambrechts overhandigd met de vraag deze uitspraak in een keurige brief aan de redactie van Neerlandia toe te sturen. Zodoende is de Neerlandia-brief met handgeschreven reactie van Felix Timmermans in het Timmermans-archief van Miel Lambrechts terecht gekomen (nu te Hasselt in het provinciaal Archief). Lambrechts heeft die tekst van Timmermans nog eens overgeschreven zodat de onduidelijkheden (Timmermans' handschrift en een inktvlek) leesbaar worden. Hieronder de bewuste nota: ‘Het A.N.V. is werkelijk de band geweest die de Vlamingen, Hollanders en Zuid-Afrikaners geestelijk bijeen heeft gebracht. Het was de horen die alle Dietschers verzameld heeft en daardoor reeds als een der grootste en historische daden in de cultuur van onze landen aangetekend staat.’
Ignaas DOM
Auteursrechtelijk beschermd