Neerlandia. Jaargang 90

Varia

BRT en NOS tegen ontwerprichtlijn

Op het BRT-NOS overleg van september j.l. hebben de beide raden van beheer een gezamenlijk standpunt ingenomen inzake de EG-ontwerprichtlijn voor de media. Beide publiekrechtelijke omroepen kantten zich tegen het opleggen van vaste percentages voor het zgn. Europees produkt en voor reclame (max. 15%). Ze zijn ook niet gewonnen voor de verplichting om na drie jaar 10% van het programmabudget aan privé-bedrijven uit te besteden. Tot slot zijn ze van oordeel dat de richtlijn een inbreuk betekent op de programmatorische autonomie van de nationale omroepen.

Vrijzinnige fakkeltocht

Op 12 december 1985 hielden ongeveer 300 vrijzinnigen uit Vlaanderen en Nederland een Stille Fakkeltocht door de straten van het oude Antwerpen. Met deze gebeurtenis werd een lange reeks manifestaties afgesloten, die alle in het teken stonden van de 400-jarige herdenking van de Val van de stad.

Het jaar 1985 was voor de vrijzinnigen, humanisten en onkerkelijken in Vlaanderen een speciaal herdenkingsjaar. Niet alleen herdachten zij met de Val van Antwerpen de scheiding van de Nederlanden, maar evenzeer de zegepraal van de contra-reformatie in het Zuiden.

Het jaar 1985 was bovendien het jaar van het pauselijk bezoek aan de Nederlanden. Bij tal van vrijzinnigen in Vlaanderen en onkerkelijken in Nederland groeide gaandeweg het besef, dat de paus niet toevallig dit herdenkingsjaar had uitgekozen voor zijn bezoek. Men ging zich beraden over een soort tegenmanifestatie. In elk geval wilde men de buitenwereld tonen dat het Zuiden niet uit zo'n monolitisch klerikaal bolwerk bestaat, als het in boeken, publikaties en uitzendingen wel eens wordt voorgesteld.

In de schoot van de Unie van Vrijzinnige Verenigingen besloot men geen massa-bijeenkomst te houden, maar een waardige demonstratie van de principiële standpunten.

Uiteindelijk werd gekozen voor een Stille Fakkeltocht, naar het oorspronkelijk voorstel van Ger Schmook jr., de een jaar tevoren al te vroeg gestorven vrijzinnige Vlaming en Groot-Nederlander. Er zouden aldus geen toespraken worden gehouden, geen leuzen worden meegedragen, geen slagzinnen geroepen of gescandeerd. Er zou slechts één spandoek worden getoond, met de tekst ‘De asse van Claes klopt op onze borst’, naar de woorden die Tijl Uilenspiegel sprak bij de gedachtenis aan zijn vrijheidslievende vader, die door de Inquisitie als ketter werd verbrand.

Voorop in de optocht werden de Geuzenvlaggen gedragen van de Oud-Studentenbond van de Vrije Universiteit van Brussel en van het Taalminnend Studentengenootschap 't Zal Wel Gaan van de Gentse Rijksuniversiteit, de oranje-blanje-bleu vlaggen die ook gevoerd worden door de Vrijmetselaarsloges Marnix van Sint-Aldegonde uit Antwerpen en de Watergeuzen uit Den Haag.

Vanaf het betreden van de Grote Markt kende de Fakkeltocht zijn meest epische momenten, toen het gezelschap ‘Cantus Firmus’ het hele gebeuren een muzikale omlijsting gaf. De sobere tonen van verwelkoming mondden uit in De Tiende Penning, in een bijzonder arrangement van Florimond van Duyse, gekoppeld aan het Wilhelmus, het edelste van de geuzenliederen.

De manifestatie was hiermede afgelopen, de Val en de Scheiding ook in vrijzinnige harten herdacht. Uit de beiaard van de Onze-Lieve-Vrouwetoren weerklonk de melodie van Valerius’ Merck toch hoe Sterck.

G.H.

Zuidnederlandse ontmoetingen

De Stichting Zuidnederlandse Ontmoetingen bracht de jongste maanden opnieuw heel wat Vlamingen en Nederlanders samen. Er waren o.m. bezoeken aan Lier (24 mei) en Aalst (25 oktober); op 4 april vond te Oirschot de Filmdag plaats; op 12 juli was er de Zomerse Ontmoeting te

[p. 207]

Luyksgestel en op 31 augustus de Brabantse Dag met een Zuidnederlandse Vrienden Reunie. De stichting woonde een concert bij van het Brabantse Orkest in De Singel te Antwerpen (3 november). Verder werden het Strijps Kamerkoor (Eindhoven) en het Zangkoor Sarinande (Hasselt) benaderd voor een gezamenlijk optreden.

Vorig jaar voerde de Vlaamse toneelgroep BENT het stuk ‘De Vrije Madam’ op. Voor dit jaar werd gedacht aan ‘Waar de sterre bleef stille staan’ van Felix Timmermans. Op 14 december vond te Oirschot het Festival van Amateurfilmers plaats (vorig jaar in Turnhout).

30 jaar V.V.B.

Op 11 oktober vierde de Vlaamse Volksbeweging haar dertigste verjaardag met een academische zitting in de aula van de UFSAL te Koekelberg. Aan het woord kwamen o.m. Paul Daels, gewezen voorzitter, Jaak van Waeg, voorzitter, en Michiel Vandekerckhove, gastspreker.

Filmdagen

Op de Nederlandse Filmdagen (de Nederlandse evenknie van de Amerikaanse Oscars), die in september plaatsvonden te Utrecht, heeft de jury, onder voorzitterschap van de voormalige Leuvense hoogleraar J.M. Peters, twee Vlamingen bekroond: Geert de Jong voor haar rol in de film ‘Mama is boos’ van Ruud Van Hemert en Johan Leijsen voor zijn vertolking in de film ‘Requiem’ van Zoltan Fabri.

Grote winnaar van de Filmdagen is echter Alex van Warmerdam met zijn film ‘Abel’. ‘Max Havelaar’ van Fons Rademakers werd aangegeven als de beste Nederlandse speelfilm ooit gemaakt.

In het kader van de Nederlandse Filmdagen werd er ook een Vlaamse dag gehouden.

80 jaar Nederlandse Vereniging

Tussen 12 september en 29 november vierde de Nederlandse Vereniging te Brussel haar 80ste verjaardag. De vereniging werd op 6 november 1906 opgericht door een aantal Nederlanders die in Brussel verbleven en vervult sindsdien de functie van ontmoetingsplaats voor Nederlanders in Europa's hoofdstad. De club beschikt over een secretariaat en een lokaal aan de Galliërslaan 30 te 1040 Brussel. Tel. [phone].

Vlaanderen leeft

Cultuurminister Dewael heeft een promotiecampagne opgezet voor de ‘Vlaamse’ cultuur. Hij besteedt daarbij ook aandacht aan minder voor de hand liggende cultuuruitingen zoals mode en design. In eerste instantie wordt gewerkt met paginagrote advertenties in de schrijvende pers, later zullen ook radio en televisie worden ingeschakeld.

Volgens Dewael moet er meer geld komen voor cultuur. Hij verwacht hierbij echter (te?) veel van particuliere sponsors, voor wie hij tax-shelter (aftrekbaarheid van investeringen in b.v. film) en fiscale aftrekbaarheid van giften wil beklemtonen. ‘Vlaanderen leeft’ duurt 3 jaar en wil de Vlamingen meer zelfvertrouwen geven op het culturele vlak.

Jozef van Overstraeten overleden

Op 90-jarige leeftijd overleed Jozef van Overstraeten, erevoorzitter van de Vlaamse Toeristenbond - Vlaamse Automobilistenbond. Toerisme was voor hem op de eerste plaats een middel tot culturele verheffing en ontvoogding van het Vlaamse volk. In de Vlaamse Beweging was hij een levende legende. Een paar maanden geleden schreef hij ons nog het volgende:

‘Van harte gefeliciteerd voor de negentigste jaargang van uw tweemaandelijks tijdschrift. Ik ben hoogst erkentelijk voor de onschatbare diensten die het bewezen heeft aan de toenadering op elk gebied tussen Noord-Nederland en Zuid-Nederland (Vlaanderen)’.

Nederlandse gevoelens voor Vlamingen en Walen in cijfers uitgedrukt

Het NIPO, de afkorting voor Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie en het marktonderzoek, vroeg onlangs aan 1943 Nederlanders van 18 jaar en ouder, welke gevoelens zij koesterden voor de Duitsers, de Engelsen, de Fransen, de Spanjaarden, de Italianen, de Amerikanen, de Russen, de Vlamingen en de Walen. In percentages uitgedrukt: de mate van zeer vriendelijk, tamelijk vriendelijk, tamelijk onvriendelijk, zeer onvriendelijk en de bekende groep die geen oordeel heeft.

Voor zeer en tamelijk vriendelijk noteerden de Vlamingen bij hun Nederlandse buren 92% en de Walen 78% en voor zeer onvriendelijk en tamelijk onvriendelijk resp. 3% en 15%. Het oordeel over de Vlamingen, aldus de toelichting op het NIPO-bericht ‘is veel positiever dan over het Waalse deel van de Belgische bevolking’. Voorts bleek, dat 24% van de ondervraagden vriendelijker over de Vlamingen dan over de Walen oordeelde, 1% vriendelijker over de Walen dan over de Vlamingen, terwijl bij 75% het oordeel gelijk bleek te zijn.

De meeste gevoelens van vriendschap werden van Nederlandse zijde voor de Vlamingen en de Engelsen gekoesterd, volgens het onderzoek.

Joost de Wit

Joost de Wit, directeur van de Stichting tot bevordering van de vertaling van Nederlands letterkundig werk in Amsterdam, is onlangs benoemd tot Ridder in de Orde van Leopold II. De onderscheiding is toegekend voor zijn verdiensten voor culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland.

‘Grensoverschrijdend werken is geen toverformule, maar moet de aanzet zijn om via creatief denken en vooral positieve inzet van beide gemeenschappen langs weerszijden van de grens de negatieve gevolgen van de bij uitstek kunstmatige begrenzing vreemd aan de fysische en menselijke natuur weg te werken en om te zetten in een positieve impuls’.

J. VANDEMEULEBROUCKE, lid van het Europees Parlement, voor de Frans-Vlaamse Cultuurdag (Waregem, 28-9-1986).