Neerlandia. Jaargang 90

[p. 86]

39ste Algemeen-Nederlands Congres
Een open dialoog

Onder bijzonder grote belangstelling vond op zaterdag 19 april in het Vlaams Cultureel Centrum ‘De Brakke Grond’ in Amsterdam het 39e Algemeen-Nederlands Congres plaats.

Ruim 400 deelnemers meldden zich aan, waarvan - en dit is uitzonderlijk - bijna evenveel Nederlanders als Vlamingen.

Wel kwam voor het eerst geen enkele Nederlandse of Belgische/Vlaamse minister in functie opdagen. In de wandelgangen werd dit algemeen aangevoeld als een grove belediging aan het adres van het ANC, en meteen ook van de hele particuliere culturele sector, die met weinig middelen maar met enorme inzet probeert bij te springen waar de overheid faalt.

Terloops: uit doorgaans goed ingelichte bron vernamen we dat de ministers afwezig-toteven na onderlinge afspraak.

Drs. M.J.A.R. Dittrich, voorzitter Nederland van het Algemeen-Nederlands Congres sprak de aanwezigen toe namens het Congresbestuur. Hij drukte er zijn tevredenheid over uit dat het 39ste Congres, ondanks ‘de mangel aan geldmiddelen’, toch het hoogtepunt kon worden van vijf jaar hard werken. Tevens bracht hij hulde aan Remi Piryns, ‘die door een totale wegcijfering van zijn persoon en van zijn individuele belangen, de realisering van dit 39ste Congres, ondanks de onmogelijke hindernissen, toch heeft mogelijk gemaakt. Niet het gebrek aan medewerking alléén heeft hij overwonnen, maar vooral de bekrompen tegenwerking van dichtbij huis, heeft hem niet belet stug door te gaan, anderen met succes aansporend om mee te gaan. Dr. Remi Piryns verdient de hulde en de dank van ons allen; de hulde en de dank van allen die de culturele integratie van Noord en Zuid als ideaal nastreven’.

Mr. K. Kooiker, gemeentesecretaris van Amsterdam, verwelkomde het congrespubliek namens het stadsbestuur. Hij verving burgemeester Van Thijn, die naar verluidt volledig in beslag genomen was door de installatie van de nieuwe gemeenteraad en de Olympische Spelen van 1992, waarvoor Amsterdam graag als gaststad zou fungeren...

Dan werd het startsein gegeven voor wat een zware en lange werkdag zou worden.

De vijftien werkgroepen van het Congres, ingedeeld in zeven secties, kregen elk één uur ter beschikking om met het publiek van gedachten te wisselen. De basis voor deze discussie werd gelegd in de vijftien werkgroepdocumenten die ruim voor het congres op grote schaal werden verspreid.

Op het einde van de namiddag, tijdens de plenaire vergadering, brachten hoofdbestuursleden Ingrid Desmet en Fred van Leeuwen een synthese van de aanbevelingen en vaststellingen op het terrein van het boekbeleid, de overheidsinstellingen (Taalunie, Cultureel Akkoord), het toerisme (Nabuurtoerisme), de economie (Benelux-relance), het grensverkeer, het onderwijs en de permanente vorming, het internationaal cultuurbeleid, de positie van het Nederlands in Frans-Vlaanderen, de (Open) Universiteit en het wetenschapsbeleid, de vrouwenbeweging (positie van de vrouw op de arbeidsmarkt), de sport, het leefmilieu (grensoverschrijdende natuurgebieden), de evoluties op mediagebied... Ook de twee nieuwe werkgroepen Vredesproblematiek en Migrantenproblematiek, onderwerpen die de gemoederen nochtans gemakkelijk kunnen ophitsen, kwamen hier uitstekend uit de verf.

Dat op dit Congres, meer dan op het vorige in 1981,

[p. 87]

nagels met koppen werden geslagen, werd door het publiek gunstig onthaald.

Vervolgens wees D.A.Th, van Ooijen, mede-voorzitter van de Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie, en voorzitter van de Nederlandse delegatie van de Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, op de grote rol van Benelux en Taalunie. Hij pleitte ervoor alle mogelijkheden die deze verdragen bieden, ten volle te benutten. ‘Ik ben er ten diepste van overtuigd dat het Benelux-unieverdrag voor de samenwerking tussen de Nederlandssprekenden in onze regio ten zeerste wordt onderschat’, zei hij. Corrcreet vroeg hij zich af of het b.v. niet interessant zou zijn één Beneluxminister te sturen naar bepaalde internationale vergaderingen.

Wat de Taalunie betreft, vroeg hij meer financiële middelen en een vlottere overdracht van taken. Het optreden van Van Ooijen was meteen een van zijn laatste publieke verschijningen als politicus, want hij besloot niet meer te kandideren bij de Nederlandse parlementsverkiezingen.

De meest opgemerkte toespraak - gehonoreerd met een verlengd applaus - was die van Remi Piryns, afgevaardigd-bestuurder van het Algemeen-Nederlands Congres. Nooit, zei Piryns, zijn de objectieve voorwaarden voor samenwerking zo gunstig geweest als vandaag. De subjectieve elementen en de vooroorde len vormen de enige hinderpaal. De ministers denken enkel aan de crisis en hebben geen visie, stelde Piryns na afloop in een radio-interview voor BRT-3.

Het lijken wel konijnen die in een lichtbak staren en daardoor totaal verlamd worden. Het Congres zal vechten tegen deze verdwazing en zal er blijven op wijzen dat Nederland en Vlaanderen samen goedkoper kunnen werken zonder verlies van kwaliteit en creativiteit. Piryns wees op het belang van de werkstukken die door het secretariaat en door de werkgroepen werden opgesteld. Zij bewijzen dat er talloze kleine en grote samenwerkingsinitiatieven bestaan, en dat de algemeen-Nederlandse samenwerkingsidee geen ijdel tijdverdrijf is van romantische dromers, maar een bij uitstek praktische onderneming. Geen theoretische constructie van de geest, maar een als vanzelfsprekend inspelen op behoeften die aan de basis leven. Zij bewijzen ook dat er nood is aan een vast steunpunt voor de Nederlands-Vlaamse contacten.

Het ANC wil die rol blijven spelen, maar vraagt dat de overheden eindelijk hun beloften zouden nakomen en voldoende middelen ter beschikking zouden stellen om het secretariaat te bestendigen.

Hendrik Fayat, algemeen voorzitter van het ANC, prees ‘de onbaatzuchtige toewijding en het organisatorische talent’ van Piryns, ‘de ziel, de genius’ van het Congres. Door het grote aantal aanwezige jongeren en studenten, moest de droefheid om het ontbreken van een heel-Nederlandse studentenbeweging van enige betekenis, bij Fayat plaats maken voor nieuwe hoop.

‘Moge meer en meer de nood aangevoeld worden om in een groeiend aantal gebieden van het maatschappelijke leven zich niet te beraden of min of meer op te sluiten onder Vlamingen enerzijds, onder Nederlanders anderzijds, maar rechtstreeks de zaken die aan de orde zijn aan te pakken in een heel-Nederlands verband. Hoe meer deze strekking veld zal winnen, hoe dichter wij ons doel zullen benaderen: het ontstaan en de bloei van een bewust beleefd Nederlands gemenebest.’

Met deze wens - tevens een oproep - besloot algemeen voorzitter Fayat het 39ste Algemeen-Nederlands Congres, dat als bijzonder geslaagd kan worden bestempeld. Het is nu aan het bestuur en aan de werkgroepen van het ANC om een en ander te evalueren en zo nodig de bakens te verzetten.

Wilfried VANDAELE