Neerlandia. Jaargang 89

[p. 133]

Taalunie-begroting 1986

In een brief aan de heer Brinkman, voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie, gaf het Algemeen-Nederlands Congres zijn afkeuring te kennen inzake de beslissing van het Ministercomité om de begroting van de Taalunie voor 1986 te bevriezen op het niveau van 1985. In werkelijkheid betekent deze bevriezing immers een vermindering van de middelen, aangezien de Taalunie in 1985 nog kan putten uit enkele reserves van vorig jaar.

‘Bezuinigen in crisistijd’ zal ook hier wel het argument zijn dat door de ministers wordt aangevoerd om hun beslissing te rechtvaardigen. Nochtans hebben tal van studies, o.a. door het A.-N.C-secretariaat en door de A.-N.C.-werkgroepen uitgevoerd, overduidelijk aangetoond dat de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen op tal van terreinen, juist aanzienlijke besparingen kan meebrengen. Gelden die aan het bevorderen van die samenwerking worden besteed, zijn volgens het Algemeen-Nederlands Congres bijgevolg uitstekend geïnvesteerd.

Brief aan de heer Brinkman

Mijnheer de Voorzitter,

Uit de pers verneemt het Algemeen-Nederlands Congres dat het Comité van Ministers tijdens het overleg over de Taalunie-begroting voor 1986 gekozen heeft voor een ‘zuinige aanpak’. Besloten zou zijn het totale begrotingsbedrag op het zeer bescheiden niveau van de begroting van 1985 te houden. Dit zou als concreet gevolg hebben dat de bedoeling van het Verdrag van 1980 niet wordt waargemaakt en dat het echte Taaluniewerk met projecten op het gebied van spelling, spraakkunst, onderwijs-onderzoek en taaladvies niet kan beginnen. Het komt ons voor dat hier het spreekwoord van toepassing is: ‘De gierigheid bedriegt de wijsheid’.

Indien dit bericht juist is, moet de vraag worden gesteld of het het Comité van Ministers ontbreekt aan de politieke wil om het Taalunieverdrag uit te voeren en of dit Comité er wel toe bereid is de consequenties te trekken uit de plechtige verbintenissen die de regeringen van België en Nederland door het ondertekenen van dit verdrag hebben aangegaan. Het verdrag creëert, voor het eerst in de geschiedenis van de Lage Landen, een instrument voor het gezamenlijk beleid op het gebied van de Nederlandse taal, en bij de ondertekening in 1980 waren de verwachtingen hoog.

Door de beslissing van Dordrecht worden deze verwachtingen de bodem ingeslagen. De klap komt des te harder aan omdat zowel de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren in het stuk Beleidsindicaties 1986, als de Interparlementaire Commissie in de motie Niessen, aangenomen ter vergadering van 25 maart 1985, er overtuigend voor hebben gepleit de Taalunie uit te bouwen en de door het Verdrag gecreëerde verwachtingen waar te maken.

Kan het zijn dat het Comité van Ministers de argumentatie en de wensen van representatieve politici uit beide landen en van door het Comité zelf benoemde eminente deskundigen wegwuift? Dit is des te meer onbegrijpelijk omdat de door de Interparlementaire Commissie en de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren gesuggereerde cijfers in het totaal van de Nederlandse rijksbegroting en de begroting van de Vlaamse Gemeenschap ontegensprekelijk een geringe uitgave (maximaal 3.300.000 gulden) voorstellen.

Wij behoren niet tot diegenen die, wegens aanloopmoeilijkheden, de Nederlandse Taalunie als een mislukking willen afschrijven. Integendeel. Wij blijven dit initiatief onvoorwaardelijk steunen en zullen het tevens kritisch en stuwend blijven begeleiden tot de volledige verwezenlijking van alles wat in het verdrag is overeengekomen.

Het Algemeen-Nederlands Congres acht derhalve deze gang van zaken onbegrijpelijk en onaanvaardbaar en bezweert u vooralsnog op de beslissing van Dordrecht terug te komen.

Van deze brief zal kennis worden gegeven aan de Interparlementaire Commissie, aan de Raad van de Nederlandse Taal en Letteren en aan de pers.

Met gevoelens van hoogachting,

Algemeen-Nederlands Congres

Vergadering interparlementaire commissie

Op 17 juni, om 14.00 uur, vergaderde de Interparlementaire Commissie van de Taalunie (IPC) in de parlementsgebouwen te Brussel.

Het Comité van Ministers werd vertegenwoordigd door de Nederlandse minister Brinkman en de Vlaamse ministers Lenssens en Poma. Onder het publiek bevonden zich o.m. de heren Willemsen en Fleerackers (respectievelijk gewezen en huidige voorzitter van de Raad van de Nederlandse Taal en Letteren) en mevrouw Verstraeten, Commissaris-Generaal voor de Internationale Culturele Samenwerking.

[p. 134]

In de voormiddag had de IPC een afzonderlijke werkvergadering gehad waarin vooroverleg werd gepleegd over de ontwerpbegroting voor 1986.

Het Comité van Ministers had de heer De Wandel, algemeen secretaris van de Taalunie, belet op deze vergadering aanwezig te zijn. Dit voorval was er de oorzaak van dat de namiddagzitting geopend werd met een krachtig protest van de IPC, die er bij monde van voorzitter Pede op wees dat artikel 14, lid 1 van het Taalunieverdrag uitdrukkelijk bepaalt dat de algemene secretaris als raadgever aanwezig moet zijn op de vergaderingen van de IPC, als de IPC dat wenst.

Alleen door toelichting van de algemene secretaris kan de Commissie immers wegwijs geraken in de soms vrij technische dossiers, zoals de begroting er een is. Het is niet aan de ministers, aldus het IPC, om de secretaris te beletten aanwezig te zijn op de vergaderingen van de Commissie. Het Comité van Ministers is zonder meer zijn boekje te buiten gegaan.

Vervolgens is het concept van begroting voor 1986 aan de orde. Wat dat betreft, geeft de IPC zijn ongenoegen te kennen over de minimalistische opstelling en over het feit dat geen rekening werd gehouden met de motie Niessen, die pleitte voor een meerjarenperspectief.

De heer Brinkman antwoordde dat het hier slechts om een ontwerp-begroting gaat, die nog kan gewijzigd worden op 30 september a.s. Momenteel zijn

Vergadering van 17 juni 1985. Links: de ministers Lenssens en Brinkman en secretaris De Wandel; rechts: de heren Van Ooijen, Pede en Dedeurwaerder.

immers noch in Nederland, noch in Vlaanderen de begrotingen van de respectieve ministeries vastgesteld. Meerjarenplannen, zoals bedoeld in de motie Niessen, kunnen volgens de minister bovendien nooit bindend zijn.

De heer De Beul uitte scherpe kritiek op het antwoord van het Comité van Ministers en lanceerde de voor de Noordnederlanders blijkbaar grappige uitroep: ‘Wie houdt ge nu voor de zot?’ De Taalunie-aangelegenheden moeten volgens De Beul prioriteit krijgen boven de interne cultuurproblemen van Nederland en Vlaanderen, want de Taalunie is het enige instrument om ons af te zetten tegen buitenlandse uitdagingen.

De heer Niessen trok de conclusie dat er in feite een crisis dreigt, waarvoor de enige verantwoordelijke het Ministercomité is, dat niet echt geïnteresseerd blijkt.

Minister Lenssens waarschuwde tegen voortvarendheid en noemde de Taalunie een ‘kind dat groot moet worden’. Hierop repliceerde de heer Beinema dat een boreling niet alleen gevoed maar ook bijgevoed moet worden. ‘Dit geldt enkel voor zwakke borelingen’ klonk het achter de ministertafel. ‘Laten we niet in discussies van vaders en niet-vaders onder mekaar vervallen’, suste de heer Beinema, waarna de heer Niessen de diagnose stelde dat er bij de ministers blijkbaar sprake is van een postnatale depressie...

De ontwerpbegroting 1986 voorziet fl. 2.400.000 of 43.200.000 BF voor de organen en de werkvelden. Daarbij komen nog de overhevelingen ten belope van fl. 1.319.000 of 23.000.000 BF.

Bij het overlopen van de verschillende posten, achtte de heer Beinema het voorziene bedrag voor de gemeenschappelijke spraakkunst te hoog.

De heer De Beul vroeg bijzondere aandacht voor het onderwijs Nederlands aan Vreemdelingen in Nederland en Vlaanderen. In België, vooral in Brussel, is er een zeer grote aanwezigheid van migranten die doorgans het Frans als tweede taal hebben geleerd. De heer Verhaegen had enig commentaar bij de lectoraten Nederlands in het buitenland.

Alvorens de vergadering te beëindigen, werd het voorstel van de heer Laridon aangenomen om het reglement van orde te wijzigen. Voortaan is de voorzitter van de Raad van de Nederlandse Taal en Letteren of zijn plaatsvervanger gemachtigd aan de vergaderingen van de Interparlementaire Commissie van de Taalunie deel te nemen met raadgevende stem.