Neerlandia. Jaargang 87

Leefmilieu

Folder over maatregelen bij kernongeval Doel

De Nederlandse grensgemeente Hulst zal haar bewoners binnenkort een folder verstrekken met informatie over hoe te handelen bij een ongeval met de kerncentrales te Doel. In de folder worden tien raadgevingen gedaan aan de bewoners. Evacuatie zal slechts in uitzonderlijke gevallen gebeuren.

Het initiatief van de folder komt uit België. In overleg tussen de burgemeesters van Beveren en Hulst is besloten tot verspreiding van de folder over de landsgrens. De financiering van de folder voor Hulst is afkomstig van het Nederlandse ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu.

Daarnaast krijgen de inwoners van 22 Zeeuwse en Westbrabantse gemeenten (waarschijnlijk) nog dit jaar informatie in de bus over ongelukken met de kerncentrales in Doel.

Het informatiepakket wordt samengesteld door een werkgroep, bestaand uit rijks- en provinciale ambtenaren en de Roosendaalse gemeentevoorlichter Jan Kan. De Zeeuwse gemeenten die voor verspreiding van het materiaal in aanmerking komen, zijn Tholen, Reimerswaal, Kapelle, Borsele, Goes, Terneuzen, Hulst, Hontenisse, Axel en Sas van Gent.

Nog de waterverdragen

Twee punten uit de brief van minister Schiltz spreken mij als vice-voorzitter van het overleg tussen Stichting Natuur en Milieu, Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen en de provinciale milieufederaties ter weerszijden van de Belgisch-Nederlandse grens, aan.

-	De erkenning dat de verslapping van de wereld-conjunctuur het Baalhoekkanaal minder urgent heeft gemaakt.
-	De stellingname dat mensen altijd belangrijker zijn dan dingen.

Uit de brief van de gemeenschapsminister krijg ik echter sterk de indruk dat hij dingen als het Baalhoekkanaal en de bochtafsnijding bij Bath toch wel erg belangrijk vindt. Helaas vinden wij ook in de ingezonden brief geen duidelijk motief en dat benadrukt nog eens de noodzaak van een ander onderzoek naar voor- en nadelen van de in de ontwerp-waterverdragen voorgestelde projecten. Dat is nu precies waar de milieu-organisaties ruim één jaar geleden om hebben gevraagd.

Zo zou onderzocht moeten worden of het niet beter is om Zeebrugge toegankelijk te maken voor grotere zeeschepen i.p.v. Antwerpen en of de claim van Nederland t.a.v. een gegarandeerde hoeveelheid Maaswater echt reëel is. Daarnaast moet, meer dan tot nog toe is gebeurd, in kaart worden gebracht wat dat allemaal gaat kosten én welke schade de beoogde projecten aan natuur, milieu en landschap veroorzaken opdat binnen de politieke organen een goede afweging van alle erbij betrokken belangen kan plaatsvinden.

Het verbaast me dat de heer Schiltz - toch een erkend voorstander van de Groot-Nederlandse gedachte - in zijn reactie de indruk wekt niet mee te willen denken over een redelijke taakverdeling tussen de havens van Antwerpen, Zeebrugge en Rotterdam.

Overigens wil ik hier terzijde benadrukken dat de milieu-organisaties in Nederland bepaald niet staan te juichen bij alles wat er in de Rotterdamse haven aan baggerwerken plaatsvindt, zeker niet waar het gaat om dumping en opslag van sterk vervuilde baggerspecie.

Ook zijn de milieu-organisaties geen voorstander van een onbeperkte economische vooruitgang, omdat zij zich zeer bewust zijn van de grenzen aan de groei.

Het is juist zoals de heer Vleugels aantoont, dat de capaciteit van de haven inmiddels verder is vergroot.

Mijn getal van een bovengrens van 65.000 ton was gebaseerd op verouderde gegevens van het symposium de Gouden Delta uit 1976.

Men kan zich echter afvragen of de hiervoor benodigde krachttoer gerechtvaardigd is. Het kost handen vol geld om de Schelde op diepte te houden en ook nog eens veel goede landbouwgrond voor specieberging. Concluderend hebben wij de sterke indruk dat het menselijk vernuft op basis van de huidige gegevens tot een betere verzoening tussen milieu en economische vooruitgang kan komen dan de ‘oplossing’ zoals vastgelegd in de ontwerp-verdragen uit 1975.

Max Kruijtzer

Co-voorzitter ‘Vlaams-Nederlandse werkgroep Leefmilieu’ van het Algemeen-Nederlands Congres.

Medewerker Stichting Natuur en Milieu, Nederland.

Stichting Natuurmonumenten: ‘Ingrepen in België bedreigen Nederlandse natuur’

Het landgoed Smeltshof, 169 ha groot en gelegen in Bocholt aan de Nederlandse grens, werd in het bij KB goedgekeurde gewestplan bestemd tot natuurgebied.

[p. 129]

Echter, zo stelt de Stichting Natuurmonumenten, heeft men moeten vaststellen dat, ondanks deze bestemming, sinds de jaren zeventig diverse ontginnings- en ontbossingswerken het landgoed sterk hebben gedevalueerd. Volgens Natuurmonumenten dreigt door deze ingrepen op Belgisch grondgebied een waardevol broekbos, het natuurgebied ‘Wijffelterbroek’, aan Nederlandse zijde verloren te gaan.

RIWA: rapport over vervuiling Maas

De Rijncommissie waterleidingsbedrijven (RIWA) heeft onlangs een rapport opgesteld over de vervuiling van de Maas. Door uitgebreide metingen (op 38 plaatsen werden 1500 monsters genomen) kwam aan het licht dat vooral in België een groot aantal bedrijven het Maaswater verontreinigen.

In tegenstelling tot wat altijd werd aangenomen, blijkt de Maas al bij de bron verontreinigd te zijn door organische stoffen. Bij Luik daalt het zuurstofgehalte van de Maas aanzienlijk. Oorzaak hiervan dient gezocht bij het lozen van ongezuiverd afvalwater van de steden Luik en Hoei, het industrieel afvalwater in de streek van Seraing en door koelwaterlozingen van electriciteitscentrales. Bij de kerncentrales in Chooz (Fr.) en Tihange loopt de tritrium-activiteit van het Maaswater behoorlijk op. Bij Charette is het Maaswater nagenoeg zuurstofloos. Verder is er sprake van overdadige belasting van het Maaswater met stoffen als ammonium, fosfaat, nitraat; het zoutgehalte van de Maas wordt na de uitmonding van de Sambre verzevenvoudigd. Ook bij Maastricht dat gedeeltelijk nog ongezuiverd afvalwater loost, daalt het zuurstofgehalte aanzienlijk.

Bovenstaand rapport zal zeker niet met gerust hart onthaald worden door de vele gemeenten in Nederland en België die, met een gezamenlijk inwonersaantal van 5 miljoen, hun drinkwater uit de Maas betrekken. Om aandacht te trekken op deze situatie lanceerden verscheidene milieuorganisaties (collectief Rampenplan, Milieufederatie Limburg en Rijnwater) in samenwerking met regionale groepen in België en Nederland de ‘Maastocht '83’. Met dit initiatief (van 26 mei tot en met 19 juni) werd in een aantal steden in België en Nederland aandacht gevraagd voor de vervuiling van de Maas.

Alternatief voor Baalhoekkanaal?

Op een persconferentie (24 mei ll.) verklaarde de Antwerpse havenschepen, dhr. J. Huyghebaert dat Antwerpen nog steeds blijft aandringen op het graven van het Baalhoekkanaal en het bouwen van de Baalhoeksluis op Nederlands grondgebied voor de ontsluiting van de haven op Linkeroever.

Maar, indien deze bochtafsnijding van Bath niet kan verwezenlijkt worden (vanwege politieke of budgettaire problemen) houdt men in Antwerpen enkele alternatieven achter de hand: een sluis en kanaal stroomopwaarts naar Doel of ter hoogte van het Verdronken Land van Saaftinge. De schepen bestempelde deze alternatieven wel als noodoplossing, omdat de inplanting van (voornamelijk) het alternatief-Saaftinge verkeersproblemen zou kunnen veroorzaken. De voorgestelde alternatieven zullen in elk geval goedkoper uitvallen dan het oorspronkelijke Baalhoekkanaalplan omdat het kanaal aanmerkelijk korter is (in beide alternatieven) en er geen onteigeningen meer moeten gebeuren.

De schepen liet tevens weten dat een en ander ook verband houdt met de ontwikkeling van de Linkeroever zelf en dat in de huidige stand van zaken het graven van het Baalhoekkanaal economisch zelfs niet verantwoord zou zijn. (De oorspronkelijke optie van de uitbouw van een industriële haven op Linkeroever verliest in de diverse havenmilieus meer veld).

Tevens dient vermeld dat heel de problematiek van het Baalhoekkanaal vervat zit in de waterverdragen tussen Nederland en België. Een van de door Nederland gestelde voorwaarden is de zuivering van het Scheldewater. Dit vergt echter een investering van 19 miljard van het Vlaamse gewest, 9,5 miljard van het Brusselse gewest en de bijdrage van het Waalse gewest wordt geraamd op 6,5 miljard. Gezien de communautaire spanningen in België kan het nog lang aanslepen vooraleer de gewesten het eens zijn over deze regeling. Wat betreft de planning is de schepen van mening dat men tegen 1985 Nederland laat weten of het Baalhoekkanaal al dan niet nodig is voor de ontsluiting van de Linkeroever. De bouw van de Doel- of Saaftingesluis zou dan uiterlijk tegen 1987 moeten beslist worden.