Neerlandia. Jaargang 86

[p. 63]

Van zuid en noord

Mathias-Kempprijs voor Jef Bonten

Onlangs is de Mathias-Kempprijs van de gelijknamige stichting toegekend aan Jef Bonten voor zijn essay over de auteur Anton Koolhaas. De prijs wordt gegeven aan een bekroond werk van letterkundigen uit Nederland en Belgisch-Limburg. In totaal werden acht werkstukken ingezonden.

Dr. Vermaseren lid Belgische akademie

De emeritus hoogleraar dr. M.J. Vermaseren van de rijksuniversiteit van Utrecht is gekozen als ‘buitenlands lid’ van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Dr. Vermaseren doceerde de godsdienstgeschiedenis van het hellenisme. Over dit thema verschenen talloze studies van zijn hand.

Bij een 600ste verjaring

Toen ‘De Wijze Man’ Jacob van Artevelde aan de Gentse Paddenhoek werd vermoord, was zijn jongste zoon Filips slechts vijf jaar oud. Na een tijdlang in Engeland te hebben verbleven en onder voogdij van oudere broers te hebben gestaan, is hij later met Lente Van den Broucke van de Sint-Pieterswijk gehuwd, en woonde op de Blandinusheuvel aan de Schelde. Filips blijkt zich weinig met politiek te hebben ingelaten, doch toen Gent in opstand was gekomen tegen de verdrukking en uitzuiging door graaf Lodewijk van Male, aanvaardde hij de leiding en werd Ruwaert zoals zijn vader; hij trachtte diens beleid voort te zetten, in verbond met Engeland dat de wol voor Vlaanderen's laken-industrie moest leveren; de graaf integendeel was volkomen op Frankrijk afgestemd. Op 3 mei 1382 behaalde Artevelde nog een overwinning op het Beverhoutsveld; ‘hij bleek een krachtig en stoutmoedig bevelhebber te zijn’ zegt de historicus Hans Van Werveke; Lodewijk ontsnapte slechts op het nippertje, en haastte zich de hulp van de franse koning Karel VI te gaan inroepen; daardoor was het lot van Vlaanderen's oude hoofdstad wel bezegeld: het uitgeputte en uitgehongerde Gent verloor zijn gemeenteleger te Westrozebeke, op 27 november 1382; onder de twintigduizend gesneuvelden was Filips, wiens lijk nadien werd rondgesleept en aan een boom opgehangen. Daarop repten de franse troepen zich naar Kortrijk dat ze plunderden en verbrandden als wraak voor hun smadelijke nederlaag van 1302.

Zes eeuwen na dit tragische gebeuren wil men nu ter plaatse er een sober gedenkteken voor oprichten. Een ‘Comité 1382-1982’ zamelt er de middelen toe in op rekeningnummer 468-4109611-78 (Davidsfonds-afdeling, St.-Elooistraat 13B-8699 Westrozebeke-Staden).

Het monument zal op een zondag in de maand September worden ingewijd tijdens een aangepast programma (waaronder openluchtmis en academische zitting).

Prof. Dr. A. EVRARD

(Gents vertegenwoordiger in het Comité)

Actie voor het Van Dishoeckhuis

In het begin van de 18de eeuw liet Mr. Anthonie Pieter van Dishoeck aan de haven van Vlissingen een particulier woonhuis bouwen door de architect J.P. van Baurscheit de Jonge. Over dit thans leegstaande woonhuis, dat anderhalve eeuw als stadhuis fungeerde, wordt in een rapport van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg o.m. het volgende gezegd: ‘...Was het Vlissingse Van Dishoeckhuis in de 18de eeuw reeds een van de allerbelangrijkste huizen van ons land, door de grote vernielingen die er in later tijd alom hebben plaatsgevonden, is het van wat ons rest een van de meest monumentale, zo niet het àllermonumentaalste woonhuis uit de 18de eeuw... een der meest waardevolle monumenten van ons land.

Het feit, dat bouwjaar, opdrachtgever en architect van dit pand bekend zijn, iets wat zelden voorkomt, maakt het bovendien tot een mijlpaal in de Nederlandse kunstgeschiedenis...’

Onlangs ontving de gemeente Vlissingen echter een verrassende brief van Staatssecretaris H.A. de Boer, die de zorg voor onze monumenten onder zijn hoede heeft, zo deelt het tijdschrift ‘Heemschut’ van maart 1982 mede. Daarin geeft deze vergunning het huis te slopen! Maar de gemeente had in het geheel geen sloopvergunning aangevraagd, zij was juist bezig in samenwerking met de provincie Zeeland en het Ministerie van V.R.O. een verplaatsingsplan voor het huis uit te werken, aangezien de Houtkade waaraan het huis ligt een andere bestemming moet krijgen. Gezien de kosten van verplaatsing en restauratie en het huidige geldgebrek is de Staatssecretaris blijkbaar tot de conclusie gekomen, dat sloop van dit waardevolle pand de enige oplossing is.

Uiteraard is tegen dit plan onmiddellijk verzet gekomen. De ‘Stichting Stadsherstel Vlissingen’ en de ‘Bond Heemschut’ hebben een kroonberoep ingesteld tegen de beschikking van de Staatssecretaris. ‘Stadsherstel Vlissingen’ wil - in afwachting van een nieuwe beschikking - een landelijke inzameling organiseren. Reeds in 1975 werden duizenden handtekeningen verzameld naar aanleiding van een oproep tot adhaesiebetuiging voor het behoud van het Van Dishoeckhuis. Het artikel in ‘Heemschut’ besluit met deze regels: ‘Wij mogen dit unieke gebouw toch niet definitief verloren laten gaan, omdat we nu niet direct weten waar het nog resterende benodigde geld vandaan moet komen’. Het is een conclusie die wij van harte steunen. Voor nadere inlichtingen kan men zich wenden tot de Stichting Stadsherstel Vlissingen of de Bond Heemschut, Nieuwezijds Kolk 28, 1012 PV Amsterdam.

P. KRUG

Het Van Dishoeck-huis in 1965 vóór het verlaten werd.