Neerlandia. Jaargang 83

[p. 92]

Timmeren aan de Noord-Zuid-Verbinding

Dr. Jos de Gruyter overleden

Onlangs overleed dr. Jos de Gruyter, een der meest vooraanstaande critici in Nederland op het terrein van de kunst. Hij was tevens een bekend schilder. Jos de Gruyter is 79 jaar geworden.

Een halve eeuw schreef hij in een respectabel aantal dag- en weekbladen, wetenschappelijke tijdschriften in binnen- en buitenland. Daarbij lag de nadruk op zijn functie van kunstredacteur van het Haagse dagblad ‘Het Vaderland’, waaraan hij onafgebroken 25 jaar was verbonden. Hij schreef monografieën over Cézanne, Renoir, Käthe Kollwitz, Vincent van Gogh, Hildo Krop, Lajos d'Ebneth, Goya, Dick Ket, Emily Bronté, architect Oud, Ouborg, Hokusai. Zijn grote werken waren ‘Wezen en ontwikkeling der Europese schilderkunst na 1850’ en het grote tweedelige werk ‘De Haagse School’. In het midden van de vijftiger jaren verwierf hij de essayprijs van de Jan Campertstichting voor zijn boek ‘Schouwend oog’, in 1961 viel hem de Pierre Bayleprijs ten deel voor het geheel van zijn schrifturen. Hem werd ook de Danteprijs toegekend voor zijn boek ‘Caravaggio in de Nederlanden’. Jos de Gruyter was bij dit alles nog enkele jaren directeur van het Groninger Museum en hoofdconservator kunst van het Haagse gemeentemuseum. Voor zijn vele verdiensten verleende de Rijksuniversiteit van Groningen hem een ere-doctoraat. Jos de Gruyter was officier in de orde van Oranje Nassau.

Hippoliet van Peene-Virginie Miryprijs

Door de Vlaamse Toeristenbond wordt, in samenwerking met de Vereniging van Vlaamse Toneelauteurs, een jaarlijkse prijs uitgeloofd ter bevordering van de Nederlandstalige toneelliteratuur. Het bedrag van die prijs bedraagt 50.000 fr.

Deze prijs kan toegekend worden aan de persoon, de vereniging, de instelling, het bedrijf, de onderneming of de toneelgroep (beroeps-, semi-professioneel, of amateurgezelschap) die zich in de loop van een speeljaar uitzonderlijk verdienstelijk heeft gemaakt wat het propageren van Nederlandstalig toneelwerk van nog levende auteurs betreft.

Het is wenselijk dat alle groepen of personen, die menen in aanmerking te komen voor deze prijs, een omstandig verslag van hun aktiviteiten overmaken vóór 15 september aan de V.T.B.-St.-Jakobsmarkt 45, 2000 Antwerpen. Vóór 1 november brengt de jury advies uit bij de voorzitter van de Vlaamse Toeristenbond.

Als blijk van hulde en erkentelijkheid tevens, wordt deze prijs genoemd naar een Vlaams echtpaar, dat in de eerste helft van de vorige eeuw in uiterst moeilijke omstandigheden onschatbare diensten heeft bewezen aan het Vlaamse kultuurleven in het algemeen en aan het Nederlandstalig toneel in het biezonder: ‘Prijs Hippoliet van Peene-Virginie Miry’.

Uitreiking Visser-Neerlandiaprijzen

Tot onze spijt is in het verslag van de uitreiking van de Visser-Neerlandiaprijzen op 21 april in het stadhuis van Maastricht bij de opsomming van de gasten de vermelding uitgevallen van de aanwezigheid van dr. J. Kremers, de commissaris van de Koningin in de provincie Limburg.

P.C. Hooftprijs 1976 voor Remco Campert

Op 16 juni, aan het slot van Poetry International, ontving Remco Campert, uit handen van minister van CRM, mevrouw M. Gardeniers, de P.C. Hooftprijs 1976. De prijs, groot f. 8000.-, werd in de Burgerzaal van het stadhuis van Rotterdam uitgereikt. Bij de plechtigheid was o.a. oud-premier drs. J. den Uyl aanwezig. Het programma werd opgeluisterd met het optreden van het televisie-duo Koot en Bie. In 1953 ontving hij de Reina Prinsen Geerligsprijs voor zijn bundel ‘Berchtesgaden’. In 1955 werd hem de Jan Campertprijs, genoemd naar zijn vader Jan Campert, geschonken. In het zelfde jaar kreeg hij de poëzieprijs van de stad Amsterdam. In 1957 ontving hij de Anne Frankprijs.

‘Zannekin’ belegt ontmoetingsdag in Bentheim

De voornaamste doelstelling van de Vereniging Zannekin is: in dié gebieden die in het verleden eens met de Nederlanden verbonden zijn geweest een proces van hernieuwde Nederlandse bewustwording op gang proberen te brengen. Uiteraard passen alle aktiviteiten die door deze vereniging op touw gezet worden in dit kader. Eén daarvan is de jaarlijks in de oktobermaand in te richten ONTMOETINGSDAG. Zijn deze de voorgaande jaren gehouden binnen de grenzen van de Benelux, deze keer is welbewust gekozen voor een plaats van samenkomst daarbuiten. Op zaterdag 14 oktober a.s. zal deze dag worden gehouden in de Graafschap Bentheim en wel in de onmiddellijke omgeving van de stad Nordhorn.

Het bijzondere van deze Ontmoetingsdag is, dat het programma is opgesteld in nauw overleg en met hulp van de Heimatverein van deze streek. Het hoogtepunt van deze dag is zonder meer de rondleiding door het Kloster Frenswegen. Dit indrukwekkende geheel van gebouwen, dat in de jaren rond 1870 dienst heeft gedaan als interneringskamp voor Franse krijgsgevangenen en in de jaren na de Tweede Wereldoorlog is ingericht geweest als opvang-centrum voor vluchtelingen uit het oosten, wordt nu gerestaureerd.

In feite is dit klooster een brok versteende geschiedenis, zowel politieke als kerkelijke, van de Graafschap Bentheim. En daardoor kan deze rondleiding dienst gaan doen als de verbindende schakel met de twee andere onderdelen van het programma. Tijdens de morgenbijeenkomst zal iemand uit de streek een uiteenzetting geven over de geschiedenis van dit gebied. En na de rondleiding staat er een dia-voordracht op het programma om zo de aanwezigen (als een voorbereiding op de studie-uitstap die op het programma staat van het voorjaar van 1980) te doen kennismaken met de rijkdom aan landschappelijk en cultuurhistorisch schoon die de Graafschap herbergt.

Voor belangstellenden laat ik nog het adres volgen van het secretariaat van de Vereniging Zannekin: Dr. J. Rutten, Oude

[p. 93]

Ophoverbaan 87, B-3680 Maaseik (België). Hier kunnen alle inlichtingen ingewonnen worden, zowel omtrent het programma als de aanmelding.

Verscheidene leden hebben deelgenomen aan de algemene jaarvergadering te Paderborn op 25 en 26 november.

Op 15 december wordt de 30e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens bedacht gedurende een middagmaal met tafelrede over de rechten op gebied van talen in Europa.

De Vlaamse afdeling gaf reeds een studie uit over een colloquium over de Esperanto-beweging in Vlaanderen. Ook werd zij door de internationale vereniging gelast met het inrichten van een reis naar Brazilië in april 1979 voor deelneming aan het symposium over de taalproblematiek in de wetenschappen.

Na het colloquium van 11 november 1978 werd aan de pers en aan de politieke partijen een resolutie gezonden waarin verzet werd aangetekend tegen de tendens het Nederlands als officiële taal af te schaffen in de Europese instanties, en waarin de partijen worden verzocht bij de Europese verkiezingen kandidaten naar voor te dragen, die bereid zijn de taalproblematiek in Europa aan te pakken.

De Vereniging neemt zich trouwens voor deze kandidaten aan het Vlaams publiek kenbaar te maken.

Tot de Vlaamse afdeling hoort eenieder in de Benelux-landen die zijn lidgeld betaalt aan de penningmeester van de Vlaamse afdeling. Indien in de loop van dit jaar afdelingen zouden opgericht worden in Nederland of elders dan zal een schikking getroffen worden voor de overdracht van de betrokken leden en van het overeenkomstig gedeelte van het lidgeld. De leden ontvangen gratis de Europakalender (waarde 140 fr, of 9,40 gulden) en de Europa-documenten (abonnement 240 fr. of 16,10 gulden) en kunnen deelnemen aan alle activiteiten. Het lidgeld bedraagt 500 fr. of 33,50 gulden te storten op bankrekening:

België: 404-7033451-33 van Europa-Klub, Putte-Grens.

Nederland: 14-05-24-525 van Europa-Klub,

Rabobank Ossendrecht gironummer 110-73-97.

Secretariaat:

Floralaan 21, B-1510 Buizingen.

Foei, Nederlandse PTT

Men zal de Nederlander doorgaans niet horen klagen over de PTT. Een goed geleid bedrijf, een uitstekende organisatie en een voortreffelijk dienstbetoon. Zo mag men het wel zeggen. Er wordt wel eens een foutje gemaakt, maar daar maakt men zich overal schuldig aan. De Postgiro en Rijkspostspaarbank geeft een tijdschriftje uit. Het draagt de titel ‘Reisboek’, met als nadere aanduiding ‘Ongewone informatie over reizen en vakanties voor jonge mensen’. Inderdaad, ‘ongewoon’! Want wat de Nederlandse jongerengeneratie wordt voorgespiegeld over Vlaanderen en hoe over de Vlamingen wordt geschreven, tart elke behoorlijke journalistiek. Van een objectieve weergave van de feiten schijnt de redactie geen kaas te hebben gegeten. Plomp verloren wordt alles over een kam geschoren. En aan iedereen toegedicht waar anderen een steekje laten vallen. Afgezien dat dit altijd verwerpelijk is, is het des te erger omdat hier een voorlichting aan jonge mensen in het geding is.

Onder het hoofdje ‘België’, lazen we het volgende. ‘Zoals je weet, spreekt de ene Belg een verbasterd soort Nederlands dat hij Vlaams noemt en de andere een plat soort Frans, het zgn. Walloons. Hoewel de Walloniërs ook officieel tweetalig zijn, houden ze zich doof voor Vlaams of Nederlands. Wil je in een Walloons café afrekenen dan heeft het geen enkele zin de ober in het Nederlands te ontbieden’. De onbehoorlijkheid om jonge mensen voor te houden dat men obers kan ‘ontbieden’, laat ik dan maar buiten beschouwing. Het is al erg genoeg dat er tal van volwassenen zijn die menen dat men obers, tramconducteurs, taxi-chauffeurs en kappers, zonder blikken of blozen alsof het vreemden zijn met ‘je’ en ‘jou’ kan aanspreken. Er wordt eenvoudig aan het feit voorbij gegaan, dat er duizenden Vlamingen zijn die heel wat beter Nederlands spreken dan in Nederland wordt gesproken. Waarom er met zoveel woorden gezegd moet worden, dat in Antwerpen alle horecawetten met voeten worden getreden, is mij volkomen duister. Of dergelijke frasen bevorderlijk zijn voor een goede nabuurschap, behoeven we niet eens op te merken. Het is in ieder geval een ernstige misser. Het wil mij voorkomen dat de hoofddirectie van de Postchèque en Girodienst met deze onbenullige journalistiek wel niet erg gelukkig zal zijn.

Onlangs ontving de hoofdredactie van de ‘Gazet van Antwerpen’ het verzoek een oproep te plaatsen om de lezers uit te nodigen de landbouwdagen in Liempt te be-zoeken. De oproep en de uitnodiging waren in het Frans gesteld. Een van onze lezers maakte de PTT in Den Haag daarop opmerkzaam. Het antwoord luidde, dat men begrip voor het commentaar kon opbrengen, nl. waarom geen gebruik werd gemaakt van de Nederlandse taal, maar dat ingevolge internationale afspraken door de postdienst bij internationaal verkeer naar alle landen de Franse taal wordt gehanteerd. ‘Een en ander komt tot uiting in de bij de verzending van poststukken geplaatste stempels’, aldus een toevoeging van de PTT. Dat men in het internationaal luchtverkeer en bij bovennationale militaire oefeningen dezelfde voertaal bezigt is nog te begrijpen. Maar voor een oproep de landbouwdagen in Liempt bij te wonen aan het adres van Vlamingen, had men geen doodzonde begaan het Nederlands te bezigen.

Hoewel ik de opmerking van de PTT, gelet op de internationale afspraken nog kan billijken, dat ‘het om technische redenen met mogelijk is voor Vlaanderen een andere dan de Franse taal te bezigen’. Want ook voor de Nederlandse PTT is Vlaanderen het buitenland. Maar vreemd is het wel.

(GG)

Erratum

De redactie verontschuldigt zich voor een paar storende verwisselingen van onder-schriften bij de illustraties van het artikel ‘De Sint-Andrieskerk te Antwerpen’ (Neerlandia nr. 2) en waarbij vooral het kostbare Petrusbeeld van Quellin de Oude niet de eer werd gegeven die het toekomt.