Neerlandia. Jaargang 82

[p. 98]

Het basisonderwijs in Nederland en Vlaanderen

In Nederland

Kleuters worden vanaf 4 jaar toegelaten tot de kleuterschool, doorgaans voor een periode van twee jaar. Nagenoeg alle kleuters volgen vanaf die leeftijd dit onderwijs hoewel het niet verplicht is.

De lagere school omvat 6 leerjaren. Kinderen die vóór 1 oktober 6 jaar worden, zijn wettelijk verplicht in dat kalenderjaar, mits schoolrijp, vanaf 1 augustus lager onderwijs te volgen. Met speciale toestemming van de overheid, mogen ook kinderen die vóór 15 oktober 6 jaar worden, ingeschreven worden.

De leerplicht duurt in Nederland tot en met het zestiende levensjaar waarna een tweejarige ‘partiële leerplicht’ volgt. Wettelijk is reeds sedert 1 januari 1978 voorzien in de samenvoeging van de afzonderlijke inspecties voor het lager- en kleuteronderwijs.

Naast het gewone lager onderwijs bestaat ook het buitengewoon lager onderwijs o.a. voor slechtzienden, hardhorenden, lichamelijk- en/of geestelijk gehandicapten, voor moeilijk en zeer moeilijk opvoedbaren, voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden en voor zwak begaafden.

Struktuur

In Nederland onderscheidt men:
openbare lagere- en kleuterscholen, die onder het bestuur vallen van de overheid (neutraal) en bijzondere scholen, die onder het bestuur staan van stichtingen; b.v. Katholieke - of Christelijke - (beiden confessioneel); ‘Maatschappij tot nut van het algemeen’ - (neutraal).

De twee genoemde scholen zijn financieel volkomen gelijkgesteld met als consequentie dat de inrichting van het onderwijs moet voldoen aan de wettelijk voorgeschreven normen waarop wordt toegezien door een van rijkswege aangestelde inspecteur of inspectrice.

Opleiding

Momenteel bestaat er een opleiding voor kleuterleidster of kleuterleider waarvan de opleidingsduur na de lagere school 7 jaar dagonderwijs omvat, bestaande uit 4 jaar Middelbaar algemeen vormend onderwijs gevolgd door een 3-jarige beroepsgerichte opleiding.

Hierna kan men in een 1-jarige avondcursus de bevoegdheid voor hoofdleidster of hoofdleider behalen.

De opleiding voor onderwijzeres of onderwijzer duurt na de lagere school 8 jaar, waarvan 5 jaar Hoger algemeen vormend onderwijs eveneens gevolgd door een 3-jarige beroepsgerichte opleiding. Deze opleiding geeft tevens de bevoegdheid om t.z.t. minimaal na 3 jaar tot hoofd benoemd te worden.

Van overheidswege wordt er i.v.m. de toekomstige integratie van het kleuter- en lager onderwijs naar gestreefd een ongedeelde opleiding in het leven te roepen voor leerkrachten voor de nieuwe basisschool.

In Vlaanderen

De leerplicht geldt voor acht jaar:

-	Ze gaat in na de zomervakantie van het kalenderjaar waarin het kind de leeftijd van zes jaar bereikt;
-	Ze eindigt wanneer het kind acht jaar onderricht ontvangen heeft;
-	Het schooljaar begint op 1 september.

De meeste kinderen bezoeken voor deze periode reeds 3 jaar de kleuterschool. (vanaf 2,5 jaar).

Vanaf het schooljaar 1976-1977 telt het lager onderwijs slechts drie graden, ieder van twee leerjaren. Het beoogt een basisvorming voor het voortgezet onderwijs. De ‘vierde’ graad behoort definitief tot het verleden.

Gehandicapte kinderen kunnen een aangepast onderwijs genieten in scholen voor buitengewoon onderwijs. In de ruimste betekenis omvat het lager onderwijs:

-	de kleuterscholen voor normale kinderen;
-	de lagere scholen voor leerplichtige normale kinderen;
-	de kleuter- en lagere scholen voor buitengewoon onderwijs.

In de beperkte betekenis duidt men met lager onderwijs alleen het basisonderwijs aan voor 6 tot 12-jarigen.

[p. 99]

Inspectie

De rijksbasisscholen worden geïnspecteerd door eigen inspecteurs.

De gesubsidieerde basisscholen worden geïnspecteerd door ‘rijksinspecteurs voor het gesubsidieerd basisonderwijs’, de zgn. kantonnale inspecteurs. In Vlaanderen zijn er 13 hoofdgebieden met een hoofdinspecteur en telkens 6 à 9 kantonnale inspecteurs.

In de grote steden (Brussel, Antwerpen, Gent) hebben de kleuterscholen een afzonderlijk inspecteur. Grote steden en gemeenten hebben daarenboven een eigen inspectiecorps. Ook het Vrij Onderwijs stelt meestal nog een eigen inspectiecorps aan.

Struktuur

Officiële scholen zijn ingericht door de staat, provincie of gemeente.

Vrije scholen zijn niet officieel maar privé.

Alleen in de scholen van de staat wordt het onderwijs op rijkskosten gegeven. In alle andere scholen vallen de kosten ten laste van de inrichtende macht. Mits zij echter voldoen aan bepaalde voorwaarden, verleent de staat toelagen of subsidies. Dan zijn het gesubsidieerde scholen.

Rijks- of staatsscholen, provinciale, gemeentelijke en intercommunale scholen zijn dus officiële scholen. Gesubsidieerde vrije scholen zijn private scholen, die rijkstoelagen genieten.

Vrije scholen zijn zonder meer private scholen die niet in de toelagenregeling zijn opgenomen.

Opleiding

De opleiding van onderwijzeres of onderwijzer en kleuterleidster duurt twee jaar: ‘Pedagogisch hoger onderwijs van het korte type’.

Meestal is aan dergelijke normaalschool een afdeling verbonden waar Menswetenschappen, Wetenschappelijke A en B, Economische, Latijnse... als voorbereiding gelden.

Toch worden kandidaten uit het Technisch onderwijs aanvaard.

Avondcursussen als de Hogere Instituten voor Opvoedkunde, Remedial Teaching, B.O.-leerkracht worden druk gevolgd.

Samenstelling van de werkgroep basisonderwijs van het A.N.V.

Voorzitter:

Ludo Knaepkens (onderwijzer)
Monnikenhofstraat 262
2040 Antwerpen - tel. [phone]

Leden:

D. Strelitski (inspecteur)
St.-Martinusstraat 17a
Venlo-NL - tel. [phone]

J.H. Van Geet (inspecteur)
Tommeltlaan 67
2510 Mortsel - tel. [phone]

P.C.C. De Bont (schoolhoofd)
Texellaan 17
Son (Eindhoven) NL - tel. [phone]

J. De Caluwé (schoolhoofd)
Hulstsestraat 97
8720 Kuurne - tel. [phone]

G. Verstringe (onderwijzeres)
Nieuwstraat 42
2540 Hove - tel. [phone]

J. Mortelmans (onderwijzer)
J. Govaersstraat 64
2210 Borsbeek - tel. [phone]

H. Teesink (onderwijzer)
Stoutheuvel 24
Eindhoven NL - tel. [phone]