Neerlandia. Jaargang 82

[p. 27]

Kort genoteerd

41e Vlaams Nationaal Zangfeest

Het 41e Vlaams Nationaal Zangfeest, dat wordt georganiseerd door het ANZ (Algemeen Nederlands Zangverbond) i.s.m. VTB-VAB en m.m.v. het Noordstarfonds v.z.w. vindt plaats op zondag 23 april a.s. onder het motto ‘Vlaanderen één’.

Op 23 april is het dus opnieuw (samen) zingen geblazen in het Sportpaleis te Antwerpen, en dit zal gebeuren m.m.v. de volgende artiesten: het uitgebreid koperensemble Theo Mertens, de jeugdmuziek-kapellen van KSA-Cantincrode (St.-Stanislas, Xaverius en O.L.-Vrouw-Edegem), VVKS-St.-Joris-Izegem, Chiro-Antwerpen en het VNJ., de dirigenten Fernand Van Durme, Ernest Maes, Frans Cuypers, Theo Mertens, Lode Dieltiens en Juliaan Wilmots, Jan Joris - eerste bariton aan de KVO te Antwerpen, de componisten Peter Cabus en Jean Seghers, de bewegingsgroep Alkuone uit Aalst, de stadsbeiaardier van Antwerpen Jo Haazen, tekstschrijvers Louis Verbeeck en Jos Van der Veken, de nederlander Jules De Corte, de Brabantse volksmuziekgroep Jan Smed, Pol en Herwig van de Vaganten, de baskische zangeres Maite Idirin, Egmont en Hooft, presentators Marcel Hendrickx en Kris Yserbijt, de cabaretgroep Salu en de koren Lentestemmen (Lichtervelde), Woluwekoor (Woluwe), St. Gummaruskoor (Lier), Canteclaer (Kasterlee), Zing met ons (Essen), Kantiek (Berchem), Renaat Veremanskoor (Brugge), A. Verhoevenkoor (Brasschaat) en Dennengalm (Keerbergen).

De regie berust opnieuw bij Remi Van Duyn, geassisteerd door Jos Van der Veken, terwijl Theo Mertens zijn muzikale zegen geeft.

De kaartenverkoop wordt opengesteld op woensdag 1 maart a.s.

Kaarten kunnen bekomen worden op het ANZ-sekretariaat, Vrijheidstraat, 30-32 te Antwerpen iedere dag tussen 9.00 uur en 17.30 uur ('s zaterdags gesloten).

Reservatie is eveneens mogelijk op het nummer 031/37.93.92.

Toch een grens in Turnhout?

Er is méér nodig dan een gastvrij cultureel centrum, een gastvrije directeur en medewerkers, om een regionale werkdag over ‘De participatie van de basis aan het cultureel Noord-Zuid verkeer’ volledig te doen slagen.

Op 26 november 1977 werd in ‘De Warande’, het levendig cultureel centrum in Turnhout (provincie Antwerpen), door het Noord-Zuid Contactcentrum Volksontwikkeling de tweede regionale werkdag georganiseerd ten behoeve van deelnemers uit het sociaal-cultureel werk in de provincies Noord-Brabant en Antwerpen. De eerste regionale werkdag werd georganiseerd in Bemelen (Nederlands Limburg), de derde volgt in april 1978 in ‘De Sirkel’ te Drongen voor deelnemers uit de provincies Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen. Een ‘nationale werkdag’ wordt het sluitstuk.

Even iets over het programma. Zoals in Bemelen bestond het programma uit drie onderdelen, m.n. een informatief gedeelte bestaande uit inleidingen door de heren M. Faassen en J. Das, die een toelichting gaven over de wenselijkheid van dit Noord-Zuid verkeer en over die subsidieregelingen die ter zake van toepassing zijn; ten tweede een ‘beurs’, waarbij de verschillende aangesloten organisaties informatie konden geven over hun werking; tenslotte werden in de werkgroepen vier sociaal-culturele vraagstukken door de Noord-Zuid bril benaderd, m.n. de kadervorming, de participatie, de programmering en de grensoverschrijdende contacten.

Een negentigtal deelnemers van organisaties uit Noord-Brabant en Antwerpen waren 's ochtends present. Hoewel de ‘Antwerpenaars’ thuis speelden, behaalden de ‘Brabanders’ in aantal de absolute meerderheid. Verwacht werd dat de deelnemers dank zij de uitvoerige documentatiemap (samengesteld door J. Jansen en M. van Heijningen, respectievelijk stafmedewerker en lid van de Culturele Raad Noord-Brabant) zonder problemen alle voorgelegde onderwerpen ‘noord-zuidelijk’ en gezwind zouden bespreken. Dit was helemaal niet het geval. Men werd vrij hard geconfronteerd met het feit dat de grens gewoon een harde realiteit is. Bepaalde begrippen werden volkomen anders geïnterpreteerd; andere werden door de ene of andere groep niet begrepen. Zo duurde het wel even voor men tot de vaststelling kwam dat het lidmaatschap en de contributie wel eens hetzelfde kon betekenen (een gemakkelijk voorbeeld om niet over zeer fundamentele verschillen te moeten schrijven).

Uit deze kritische kanttekeningen mag men niet besluiten dat deze regionale werkdag de bekende mist in ging. Het was een bijzonder interessante en boeiende confrontatie waaruit duidelijk bleek dat de verantwoordelijken voor en de basis van deze culturele werksoort juist meer dan ooit en behoedzaam moeten verder werken. Persoonlijk gingen wij - ondanks alle opwerpingen, kanttekeningen, negatieve kritiek, e.d.m. - tevreden naar huis. Waarom? Het is een grandioze illusie te verwachten dat ‘de basis’ - d.i. de man en de vrouw die zich in zijn regio volledig engageert voor de vorming en ontwikkeling van zijn medemens - plotseling en probleemloos zijn of haar ‘collega’ van over de grens gaat ontdekken. Dit kan niet, dit is onzin. Vergeten wij niet dat de Noord-Zuid contacten - óók binnen het sociaal-cultureel werk - zich in het verleden bijna altijd beperkten tot topmensen.

Het Noord-Zuid Contactcentrum Volksontwikkeling heeft met de organisatie van de regionale werkdagen bewust gebroken met deze ‘traditie’. Dit centrum moet - ondanks de problemen die zich stellen - de ingeslagen weg bewust blijven volgen. De resultaten zullen niet uitblijven. Zei één van de inleiders niet: ‘Wanneer wij kijken naar de Noord-Zuid contacten op het vlak van het vormings- en ontwikkelingswerk, dan stellen wij vast dat deze eerder gering zijn, zélfs beschamend weinig. Beschamend voor een werkveld dat, zoals Fons Erens zegt, de openheid en de onderlinge solidariteit wil bevorderen. Laten wij hier vandaag én in de toekomst concreet iets aan doen’.

Het Noord-Zuid Contactcentrum heeft de grote verdienste om ‘iets’ op gang te hebben gebracht? Dit ‘iets’ - voor sommigen zeer weinig, voor anderen wat meer - moet het blijven vasthouden. Dit is zijn opdracht, zijn plicht. Het zou een goede zaak zijn indien de overheid met aandacht en belangstelling (!) even op de ‘schoolbanken’ ging zitten om enkele besluiten grondig te bekijken, b.v.:

-	de zgn. culturele integratie bleef nog te zeer beperkt tot de belangstellingssfeer van topmensen;
-	de basis (welke dan ook) heeft belangstelling - dit werd ten overvloede bewezen - maar werd haast nooit wezenlijk bij de integratie betrokken en staat er dus vreemd tegenaan te kijken;
-	dus: een basisgericht beleid want... het gaat ook om die basis.

Nog een laatste opmerking: Gevraagd: een ‘Interlimburgambtenaar’ voor de provincies Antwerpen en Noord-Brabant. Dit besluit van één van de werkgroepen, dit raadsel moet opgelost worden in Den Bosch of in Antwerpen.

Wie zet de eerste stap?

[p. 28]

Hippoliet van Peene-Virginie Miryprijs van de V.T.B.

Door de Vlaamse Toeristenbond wordt, in samenwerking met de Vereniging van Vlaamse Toneelauteurs, een jaarlijkse prijs uitgeloofd ter bevordering van de Nederlandstalige toneelliteratuur. Het bedrag van die prijs bedraagt 30.000 fr.

Deze prijs kan toegekend worden aan de persoon, de vereniging, de instelling, het bedrijf, de onderneming of de toneelgroep (beroeps-, semi-professioneel, of amateurgezelschap) die zich in de loop van een speeljaar uitzonderlijk verdienstelijk heeft gemaakt wat het propageren van Nederlandstalig toneelwerk van nog levende auteurs betreft.

Het is wenselijk dat alle groepen of personen, die menen in aanmerking te komen voor deze prijs, een omstandig verslag van hun aktiviteiten overmaken vóór 15 juni van elk jaar aan de V.T.B., St.-Jakobsmarkt 45, 2000 Antwerpen.

Vóór 1 oktober brengt de jury advies uit bij de voorzitter van de Vlaamse Toeristenbond.

Als blijk van hulde en erkentelijkheid tevens, wordt deze prijs genoemd naar een Vlaams echtpaar, dat in de eerste helft van de vorige eeuw in uiterst moeilijke omstandigheden onschatbare diensten heeft bewezen aan het Vlaamse kultuurleven in het algemeen en aan het Nederlandstalig toneel in het biezonder: ‘Prijs Hippoliet van Peene-Virginie Miry’.

Annie Romein-Verschoor overleden

Onlangs overleed op hoge leeftijd Annie Romein-Verschoor, de schrijfster van tal van publicaties die de Nederlandstalige cultuur hebben verrijkt. Zij was de echtgenote van de bekende historicus Jan Romein. Annie Romein Verschoor is 83 jaar geworden. In 1935 promoveerde zij bij Albert Verwey in Leiden op het proefschrift ‘De Nederlandse Romanschrijfster na 1880’. Voor haar dissertatie verkreeg zij in 1936 de Wijnand Franckenprijs. Het proefschrift werd later in een handelseditie uitgegeven onder de titel ‘Vrouwenspiegel’. Na de oorlog publiceerde ze een historische roman over Hugo de Groot onder de titel ‘Vaderland in de Verte’. Daarvoor ontving zij de Prozaprijs van de stad Amsterdam. In 1970 verscheen het eerste deel van haar memoires ‘Omzien in Verwondering’. Eveneens in 1970 ontving zij de Constantijn Huygensprijs voor haar gehele werk. Met haar echtgenoot samen schreef zij een reeks van biografieën over bekende Nederlanders onder de titel ‘Erflaters van onze Beschaving’. Tevens werkte zij mee aan het bekende boek van haar man ‘Breukvlak der Eeuwen’.

Mr. A.W. van Nes overleden

Op de eerste dag van het nieuwe jaar 1978 overleed na een ernstige ziekte mr. A.W. van Nes uit Den Haag, oud-penningmeester van het A.N.V. In 1968 volgde hij de heer C. van Leeuwen op. En in 1975 droeg mr. Van Nes het penningmeesterschap over aan drs. L.A.C.A.M. van Rijckevorsel. Met nauwgezetheid en kennis van zaken beheerde mr. Van Nes de gelden van het Verbond. Daarnaast had hij een groot aandeel in de bepaling van het beleid. Behalve door zijn kennis van zaken viel hij op door zijn karaktereigenschappen: een sterk medegevoel met anderen, oprecht en beginselvast, tolerant. ‘Een charmante man’, zoals de predikant dr. Rietveld de overledene schetste.

Velen woonden op donderdag 5 januari jl. de crematieplechtigheid in het crematorium ‘Ockenburgh’ in Den Haag bij. Onder de belangstellenden bevonden zich de oud-algemeen voorzitters van het A.N.V., de heren F. Koote en dr. W.H. van den Berge, alsmede de oud-secretaris de heer P. Korthuys. Voorts waren tal van oud-collega's van mr. Van Nes, van het departement van Financiën, aanwezig.

Namens het hoofdbestuur van het A.N.V. sprak de directeur, de heer G. Groothoff en uit naam van de Vereniging voor Christelijk Buitengewoon Onderwijs te 's-Gravenhage e.o. de voorzitter, de heer I. van Woerden. Dr. B. Rietvelt, gereformeerd predikant 's-Gravenhage-West hield een korte slotmeditatie en bad het Onze Vader.

Archivaris van Maastricht onderscheiden

Dr. mr. H. Wouters, sedert het begin van dit jaar gepensioneerd als archivaris van Maastricht is voor zijn vele verdiensten bevorderd tot officier in de orde van Oranje Nassau. Dr. Wouters studeerde geschiedenis en rechten. Hij promoveerde als historicus op een proefschrift ‘Het Limburgse Maasdal in de Tachtigjarige en Dertigjarige oorlog’. Dr. Wouters vervulde tal van andere functies en onderhoudt nog steeds een bijzondere band met het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap.

Colloquium Nederlandstalige Toneelschrijvers uit België en Nederland

Op het twaalfde Colloquium van de vereniging van Nederlandstalige toneelschrijvers uit België en Nederland, dat op 11 februari in Maastricht werd gehouden, is de volgende resolutie aangenomen:

-	gelet op de resolutie nr. 4 van de Europese Conferentie van de ministers van Cultuur, die in juni 1976 in Oslo heeft plaatsgehad;
-	gehoord een rapport over de werkzaamheden van het ‘Comité de l'Education Extra-scolaire en du Développement Culturel’ van de Raad van Europa in verband met de bevordering van de scheppende kunst op het gebied van muziek en drama;

[p. 29]

-

vaststellend enerzijds dat de componist en de toneelauteur het steeds moeilijker hebben om als kunstenaar te bestaan c.q. hun werken te laten uitgeven of te laten (uit-)opvoeren, anderzijds dat de fundamentele problemen die daarvan de oorzaak zijn, bv. de verschaling van het auteursrecht, alleen op internationaal niveau kunnen worden doorgelicht en opgelost;

verzoekt de ministers van Cultuur in België en Nederland hun daadwerkelijke medewerking te verlenen aan bovenvermelde werkzaamheden van de Raad van Europa.

Meer geld voor de ‘Hollandse molens’

De Vereniging ‘De Hollandse Molen’, gevestigd in Amsterdam, krijgt meer geld voor het in stand houden van de Hollandse molens. De subsidie wordt verleend door het provinciaal bestuur van Zuid-Holland. Een subsidieproef met zg. maalpremies is zodanig in de smaak gevallen, dat deze premies nu worden verhoogd, aldus een bericht in ‘Het Algemeen Dagblad’. Tevens is een zg. draaipremie ingesteld. Het naast elkaar bestaan van deze beide premies in één provincie is in Nederland uniek. Alleen de provincie Gelderland kent een afzonderlijke draaipremie. In 1972 werden, aldus de persmededeling, de maalpremies in Zuid-Holland bij wijze van proef ingesteld voor industrie- en poldermolens. Er werd vijf jaar lang door zes molenaars gebruik van gemaakt. De subsidie was f. 1000.- De regeling is nu van toepassing verklaard voor alle 37 door windkracht aangedreven molens die voor het malen van graan in gebruik zijn. Tegelijkertijd werd de premie verhoogd naar f. 1500.- per jaar. Er zijn echter ook minstens 100 molens die geen bedrijfsfunctie meer hebben, waarvan de eigenaren wel op gezette tijden de wieken laten rondgaan. De ‘draai-aanmoediging’ bedraagt f. 500.- Het behoud van de molens betekent tevens een verlevendiging van het landschap.

Onthaalgezinnen

Het Algemeen Nederlands Verbond zoekt onthaalgezinnen die, gedurende twee of drie weken een jongen of een meisje wensen op te nemen - minimum leeftijd zestien jaar. Deze jeugdigen zijn afkomstig uit Frans-Vlaanderen en Wallonië. Bedoeling: door dagelijkse omgang te komen tot een praktische kennis van het Nederlands voor het pleegkind. Belangstellenden kunnen zich wenden tot volgend adres: Armand Onghena, Gezondheidslei 131 - 2130 Brasschaat - Tel. [phone].

Edmond Hustinxprijs voor Alfons van Impe

De toneelauteur Alfons van Impe (schuilnaam: Luc Vilsen) is de Edmond Hustinxprijs voor toneel, voor zijn gehele werk toegekend. Daarbij deed zich een bijzonderheid voor. De moeilijkheid was dat Alfons van Impe voorzitter was van het Colloquium van Vlaamse en Nederlandse toneel-, radio- en televisieschrijvers, waarop deze prijs sinds de stichting werd uitgereikt. Men was reeds eerder van plan de prijs toe te kennen aan Alfons van Impe, maar men was beducht bij een eventuele bekroning de indruk te wekken dat de jury zich aan ‘inteelt’ zou bezondigen. De jaren verstreken, en de prijs ging al een paar maal aan Alfons van Impe voorbij, omdat

Alfons van Impe

hij voorzitter bleef van het Colloquium; op verzoek trouwens, want Alfons van Impe was erin geslaagd de jaarlijkse Colloquia van de traditionele klaagmuur weg te halen, om er een interessante gebeurtenis van te maken. De jury meende evenwel geen scrupules meer te mogen hebben, en nam een afwezigheid van Van Impe te baat, om als laureaat voor de Hustinxprijs 1977 eenparig hem - de toneelauteur Luc Vilsen - voor te stellen.

De prijs is toegekend, niet om de onvermoeibare en onvolprezen activiteiten van Alfons van Impe ter bevordering van het theater in het algemeen en van het Nederlandstalige toneel in het bijzonder, evenmin vanwege zijn critische en wetenschappelijke artikelen en essays over toneel- en theaterproblemen, maar om het geheel van zijn dramatisch werk. Zijn werken werden door alle grote Nederlandstalige beroepsgezelschappen in België gespeeld; toneelwerken rijk aan inhoud, gevarieerd van onderwerp, sterk aan dramatische spanning en altijd geladen met een maatschappelijk engagement.

Als romanauteur debuteerde Luc Vilsen in 1949 met ‘In het teken des Kruises’, in 1965 volgde ‘De Cité’, een sociale roman.

In 1950 werd zijn eerste toneelspel ‘De Inzet’ door het Reizend Volkstheater opgevoerd. In 1958 beleefde ‘Het eeuwige Sanhedrin’ een opvoering bij de Koninklijke Nederlandse Schouwburg-Nationaal Toneel in Antwerpen. In 1963 volgde de creatie van ‘De genaamde Creco’, dat reeds eerder als luisterspel door de BRT was uitgezonden. Dit stuk werd in 1965 in Parijs in het Frans opgevoerd. ‘Storm over Firenze (een stuk over Savonarola) werd in 1968 gespeeld in de Brusselse Koninklijke Schouwburg, ‘Dansen op Kristal’, geïnspireerd op de gebeurtenissen van de ‘Praagse Lente’ werd opgevoerd door het Brussels Kamertoneel en eveneens als televisiespel door de BRT uitgezonden. In 1971 werd ‘Liaison de raison’ opgevoerd. Daarna volgden ‘Een dagje verlof’ in 1972 en in 1976 ‘Joanna, of de triomf van de democratie’ (over Joanna van Kastilië). Het dramatische werk van Luc Vilsen werd herhaalde malen bekroond. In de jury hadden zitting: mr. Hans Keuls, Wim Spekking, Jos van Gorp, Michiel Desmijter, Miel Geysen, Theo Kersten en Jan Volleberg (secretaris) en Toon Brouwers (verslaggever).