Neerlandia. Jaargang 82

[p. 1]

[Nummer 1]

Een nieuwe voorzitter

Prof. dr. Hendrik Fayat algemeen voorzitter van het Algemeen Nederlands Verbond

Prof. dr. Hendrik Fayat, hoogleraar aan de VUB te Brussel, oud-minister, ere-advocaat en erelid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, heeft met ingang van 1 januari jl. het algemeen voorzitterschap van het Algemeen Nederlands Verbond aanvaard.

Prof. dr. Fayat werd in 1908 in Sint-Jans-Molenbeek geboren. Na zijn studies aan het Koninklijk Atheneum en de Vrije Universiteit in Brussel werd hij in 1933 doctor in de rechten. Tot 1935 was hij aspirant van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. In hetzelfde jaar vestigde hij zich als advocaat in Brussel. Hij legde de advocateneed in het Nederlands af en was één der eerste jonge advocaten die zijn stageverslag in het Nederlands bij de Brusselse balie indiende. In de jaren voor Wereldoorlog II was hij privé-secretaris van verscheidene ministers en gedurende de oorlog vrijwilliger van de Belgische strijdkrachten in Engeland en rechtskundig attaché bij het ministerie van buitenlandse zaken in Londen en kabinetschef van de minister van binnenlandse zaken.

In 1946 werd hij voor de Belgische Socialistische Partij (BSP) lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, welk lidmaatschap hij in 1971 beëindigde. Zijn maidenspeech in 1946 was een protest tegen de vernieling van de IJzertoren. Van 1957 tot 1958 was hij minister van buitenlandse handel, evenals in de jaren 1968-1972. Van 1961-1966 was hij tevens adjunct, als minister, voor buitenlandse zaken en belast met de Europese onderhandelingen. In de jaren 1949-1950 was hij lid van de Consultatieve Vergadering van de Raad van Europa en van 1954-1957 lid van de Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, alsmede bij toerbeurt herhaaldelijk voorzitter van het Benelux-Ministerscomité en van de Raad van Ministers van de Europese Economische Gemeenschap. In 1963 was hij voorzitter van de onderhandelingsconferentie over het eerste toetredingsverzoek van Engeland tot de Europese Gemeenschap ten tijde van het veto van generaal De Gaulle. Herhaalde malen trad hij, als minister of als volksvertegenwoordiger, op als afgevaardigde op internationale vergaderingen (UNO, UNESCO, OEES, OESO, GATT). In de periode 1959-1961 was hij ere-penningmeester van de parlementaire NAVO-vergadering.

Door zijn toedoen kwam in 1965 het verdrag over de Schelde-Rijnverbinding tot stand.

Flamingant

Prof. Fayat heeft van jongsaf voor de Vlaamse zaak gestreden. Hij raakte vertrouwd met de situatie van de Vlaamse arbeiders in Brussel. Bekend is zijn uitspraak: ‘Ik ben flamingant geworden, omdat ik socialist was’. Gedurende zijn parlementaire loopbaan en als bewindsman bezigde hij op internationale congressen de Nederlandse of de Engelse taal, hetgeen hem in de Franstalige pers niet altijd in dank werd afgenomen. Vandaar ook dat hij het als een plicht beschouwde op het ministerie van buitenlandse zaken de achterstelling van de Vlamingen in te halen. Het gevolg was dat jonge Vlaamse academici werden aangetrokken en door zijn toedoen in 1962 een wet tot stand kwam, waardoor het gebruik van de Nederlandse taal in de buitenlandse dienst werd gewaarborgd, voortspruitende uit de algemene taalwetgeving.

[p. 2]

In het kader van de Vlaamse Beweging was hij medeoprichter van het Vlaams Verbond voor Brussel (1932), het Vlaams Comité voor Brussel (1946), de Economische Raad voor Vlaanderen (1952) en van het Contact- en Cultuurcentrum Brussel (1966). Van het laatste instituut trad hij tot 1973 als voorzitter op. Hij was voorzitter van het Vlaams Pleitgenootschap Brussel (1952-1954) en de stichter en de voorzitter in 1954 van de August Vermeylenkring te Brussel, streed met Stijn Streuvels en Herman Teirlinck voor de gaafheid van het taalgebied en was met Lode Craeybeckx promotor van het Vlaamse Onderwijscentrum in Brussel in 1967.

Socialistisch voorman

Behalve als parlementslid heeft prof. Fayat in de socialistische beweging in Brussel, maar ook in Belgisch en internationaal verband, een grote rol gespeeld. In 1937 was hij verslaggever op het Eerste Vlaams Socialistisch Congres. Bekend werden zijn artikelen in het socialistische dagblad ‘Vooruit’, later uitgegeven als boekwerk onder de titel ‘De Vlaamse Beweging’.

Hij was ook de initiatiefnemer van de Vlaams-Nederlandse contacten (1953-1956) met Koos Vorrink en drs. Joop den Uyl. Als lid van het Nationaal Bureau van de BSP (1954-1977) was hij herhaalde malen afgevaardigde op internationale socialistische bijeenkomsten en van 1954-1957 socialistisch woordvoerder in het maandelijkse politiek T.V.-debat ‘leder zijn waarheid’. In 1968 scheidden de Vlaamse socialisten zich af. Prof. Fayat en Frans Gelders stichtten een eigen Belgische Socialistische Partij-federatie, de z.g. Rode Leeuwen.

Prof. Fayat verkreeg het Grootkruis in de Kroonorde in België en in Nederland het Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau. Voorts is hij drager van een twintigtal hoge buitenlandse onderscheidingen.