Neerlandia. Jaargang 79

[p. 129]

Het Algemeen-Nederlands Verbond in 1974

Het ANV heeft zich in 1974 bijzonder beijverd voor het bevorderen van de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen. Daarvoor was reeds in 1973 de grondslag gelegd met de samenstelling van een rapport, onder de titel ‘Een nieuwe aanpak’. Daarin werden de regeringen van de beide landen uitgenodigd om ernst te maken met het versnellen van de culturele integratie tussen Noord en Zuid. Het voornaamste argument voor dit verzoek was dat in België aan de taalgemeenschappen de culturele autonomie werd toebedeeld.

In het begin van het verslagjaar werd het rapport openbaar gemaakt. Inmiddels was het toegezonden aan de betrokken bewindslieden van cultuur, de Cultuurraad voor de Nederlandse cultuurgemeenschap te Brussel, aan de bevoegde vaste commissies van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal in Nederland, aan de besturen van de politieke partijen en tal van culturele instellingen en organisaties. De belangstelling voor de inhoud van de nota was



bijzonder groot, hetgeen uit verschillende reacties bleek. De ministers werden vragen gesteld, die zeer positief werden beantwoord. Een delegatie van het ANV besprak de inhoud van de nota met de ministers mevrouw R. de Backer van Ocken, van Kultuur en Vlaamse Aangelegenheden te Brussel en mr. H.W. van Doorn van CRM in Rijswijk (ZH), alsmede werd uitleg over het rapport gegeven in een onderhoud met het presidium van de Cultuurraad te Brussel van de Nederlandse cultuurgemeenschap en aan Nederlandse Kamerleden. Ook in publicaties trok de nota de aandacht. Het Vlaamse tijdschrift ‘Kultuurleven’ besteedde er in november een uitgebreide studie aan, in de vorm van vijf inleidingen van deskundigen.

In de nota ‘Een nieuwe aanpak’ werd de instelling van een werkcommissie bepleit om een studie te ondernemen ter beantwoording van de vraag op welke wijze de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen vorm en inhoud te geven, indachtig de eerder genoemde grondwettelijke basis van de culturele autonomie van de taalgemeenschappen in België. Daarbij kwam het vooral op een duidelijke en concrete vaststelling van de integratiestructuur aan, alsmede op een bestudering van hetgeen inhoudelijk nodig zou zijn. Voorts werd voor het opstellen van een urgentielijst van deelprojecten gepleit, die zo spoedig mogelijk aangepakt dienen te worden, waarbij steeds de gevolgen - die oplossingen voor deze deelprojecten met zich kunnen brengen - voor de structuur van de culturele integratie als geheel, in het oog moeten worden gehouden.

Van de vele activiteiten had het merendeel dan ook op de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen betrekking, zoals bij een taalforum, het organiseren van een congres in voorbereiding over de verhouding van Noord en Zuid, evenzeer als bij de instelling van de werkgroepen inzake onderwijs-uitwisselingen en grensoverschrijdende activiteiten. Zo werd in een nota van de werkgroep ‘Uitwisselingen docenten en leerkrachten van het basis-onderwijs Nederland-Vlaanderen’ geschreven: ‘Culturele integratie betekent niet alleen het institutionaliseren van structuren, maar is evenzeer het resultaat van opvoedings- en vormingswerk. Het behoeft geen betoog dat het onderwijs dienaangaande van essentiële betekenis is. Met een uitwisselingsprogramma bereikt men: a. dat onderwijzend personeel en leerlingen uit Noord en Zuid elkaar leren kennen, waardoor waardering mogelijk wordt en b. dat Noord en Zuid niet alleen verbaal worden benaderd maar tevens als een levende werkelijkheid in het leerproces worden ingeschakeld.

Algemene vergadering en taalforum

De algemene vergadering 1974 werd in Rotterdam, op 30 maart, in het Rijnhotel gehouden. De jaarverslagen van de algemeen secretaris en van de algemeen penningmeester, alsmede de verantwoording 1973, de begrotingen 1974 en 1975 en het bedrag van de ledengelden/leesgelden (f 17,50-240 Bfr) en de verdeling daarvan, werden goedgekeurd en vastgesteld. Dr. W.H. van den Berge, algemeen voorzitter, Leidschendam; dr. jur. G.R. Piryns, voorzitter Vlaanderen, O.-L.-Vrouw-Waver; L. Vanackere, St.-Stevens-Woluwe; drs. J.J.H. Veltmans, Heer-Maastricht en dr. A.W. Willemsen, Utrecht, die aan de beurt van aftreden waren en zich herkiesbaar hadden gesteld, werden herkozen als leden van het hoofdbestuur. In de plaats van de heer H.A.J.M. Vrijhoef, die wegens

[p. 130]

drukke werkzaamheden zijn functie in het hoofdbestuur niet langer kon vervulen, werd drs. J.W. Coert uit Rotterdam aangewezen.

In de middaguren werd een forum gehouden, onder de titel ‘Vervuiling van de Nederlandse taal’, dat bestond uit de heren dr. W.H. van den Berge als voorzitter en de leden A. Braakman, staffunctionaris Unilever uit Rotterdam; Nic van Bruggen, tekstschrijver uit Antwerpen; prof. dr. Jos Florquin uit Leuven; dr. Marc Galle, letterkundig medewerker van de BRT uit Brussel, mr. M.C. Godschalk, oud-directeur van het Algemeen Persbureau ANP uit Den Haag; dr. J.A. Veering, lector Nederlands aan de Technische Hogeschool van Delft en secretaris van het Genootschap ‘Onze Taal’ uit Delft en dr. G.H. Veringa, lid van de Raad van State, oud-minister van Onderwijs en Wetenschappen en voorzitter van Teleac uit Rijswijk (ZH). Kernpunt van de discussies was het verschijnsel van het insluipen van vreemde woorden in de Nederlandse taal. Het werd een levendige gedachtenwisseling waaraan ook vele van de 200 aanwezigen uit de zaal een positieve bijdrage leverden. Nadien



werden enkele conclusies vastgesteld en openbaar gemaakt.

Tijdschrift ‘Neerlandia’

‘Neerlandia’ verscheen in het verslagjaar in zes nummers, waarvan de nummers vijf en zes in één aflevering. Onder leiding van de eindredacteur, dr. jur. G.R. Piryns, werd met inachtneming van de redactieformule, aan tal van onderwerpen aandacht geschonken. Het aantal medewerkers werd uitgebreid, een regeling getroffen voor de vaststelling van de honoraria van de vaste en losse medewerkers, alsmede werden enkele nieuwe thema's vastgesteld.

Uit vele reacties bleek dat de inhoud door de lezers waarderend werd ontvangen. Ook van de in 1974 verschenen nummers werden exemplaren gezonden naar overheidsinstanties, culturele instellingen, onderwijsinrichtingen en de publiciteitsorganen. Vergeleken met de voorgaande jaren nam het aantal ingezonden brieven toe, hetgeen een bewijs is dat de leesbaarheid toenam.

Visser-Neerlandiaprijzen '74

De Visser-Neerlandia-prijzen 1974 werden toegekend. Besloten werd de uitreiking van deze prijzen in het stadhuis van Brussel in maart 1975 te doen plaatshebben.

De Visser-Neerlandiacommissie vergaderde in het voor- en het najaar onder leiding van de nieuwe voorzitter, de hr. J.P.M. Meuwese. In de verschillende jury's en andere adviescommissies werden enkele wijzigingen in de samenstellingen aangebracht.

Werkgroepen

In een nota van oktober 1974 van de algemeen secretaris en de directeur werd gepleit voor het instellen van werkgroepen voor de uitstraling van de Nederlandse cultuur in de taalgrensgebieden, voor het bevorderen van contacten over die grens, en voor het ondernemen van studies ter ondersteuning van het beleid. In dezelfde nota werd de nadruk gelegd op de noodzaak van documentatie-en informatiecentra, op de steun aan het onderwijs in het Nederlands buiten het taalgebied. In het verslagjaar werden enkele van deze werkgroepen opgericht. Nadrukkelijk mag de aandacht worden gevraagd voor de Taalgroep in Vlaanderen, die onder leiding van de heer E. Wieme tal van successen wist te behalen.

In het verslagjaar is herhaalde malen van gezaghebbende zijde gewezen op het belang van het uitwisselen van leerkrachten en leerlingen van het onderwijs over de grenzen van het Nederlandse taal- en cultuurgebied. De minister van Kultuur en Vlaamse Aangelegenheden, mevrouw R. de Backer van Ocken benadrukte de uitwisselingen als een middel tot verwezenlijking van de culturele

[p. 131]

integratie van Noord en Zuid. Minister mr. H.W. van Doorn van CRM zei in een rede in juni 1974 op de Nederlands-Duitse Cultuurdagen van Dortmund: ‘Het zijn toch vaak de jongeren die in onze beide landen mede het maatschappelijk beeld bepalen en die op hun scholen en op de universiteiten alsook in het dagelijks werk ons de weg wijzen naar een open en ontspannen samenleving’. Daarbij verwees de minister ook naar de waarde van de grensoverschrijdende activiteiten en de uitwisselingen van jongeren.

In december werden de eerste besprekingen gehouden voor de oprichting van een werkgroep ‘Uitwisselingen docenten en leerkrachten van het basisonderwijs Nederland-Vlaanderen’. In dezelfde maand werd overleg gepleegd met leerkrachten uit Breda om een uitwisseling Breda-Antwerpen in 1975 tot stand te brengen. Het voorstel werd bij de leerkrachten positief ontvangen. (In 1975 werd een bespreking gehouden in februari op de jaarvergadering van het katholiek onderwijzersverbond in Breda, waarbij de heer Knaepkens, namens de werkgroep en



ook de rijksinspecteur van het lager onderwijs in Antwerpen, de heer Van Geet, aanwezig waren en tevens de directeur een inleiding hield over het A.N.V.). Deze activiteiten zijn in 1975 voortgezet met besprekingen over uitwisselingen van scholen tussen Eindhoven en Antwerpen.

Al spoedig bleek, dat ook in de kringen van het middelbaar onderwijs voor deze uitwisselingen belangstelling bestond. De verwachting mag worden uitgesproken dat de werkgroep dan ook in 1975 in die geest zal worden uitgebreid.

Begin studentencontacten

Van incidentele aard in het raam van de uitwisselingen op het terrein van het onderwijs tussen Nederland en Vlaanderen was een verzoek van de studentenvereniging van het RUCA in Antwerpen. De bemiddeling van het A.N.V. werd gevraagd voor een uitwisseling met de Vrije Universiteit van Amsterdam. Deze uitwisseling is inmiddels (voorjaar 1975) een feit geworden. Onderzocht wordt op welke wijze deze contacten, ook met en tussen andere universiteiten en hogescholen uit te breiden.

In 1974 werd in Neerlandia een publicatie gewijd aan de grenscontacten met Duitsland. Daarvoor hadden reeds besprekingen plaatsgehad met leraren Nederlands in Duitsland. Aan de hand van de concrete wensen van die zijde werd besloten tot de instelling van een werkgroep. Voorts werd besloten tot de oprichting van een werkgroep Grenscontacten-Zuid (Voerstreek, Wallonië, Komen en Moeskroen en Frans-Vlaanderen).

Evenals in 1973 werd de wedstrijd ‘Ontdek de topjournalist’ voor de jongeren in Nederland en Vlaanderen georganiseerd.

De boekverspreiding werd op dezelfde wijze georganiseerd en uitgevoerd als in de voorgaande jaren: de verspreiding van het Nederlandstalige boek naar alle oorden van de wereld. Voor 1975 wordt een deel van de boekverspreiding ook benut voor de gebieden langs de taalgrens.

Het Komitee voor Frans-Vlaanderen ontving de gebruikelijke subsidie, evenals boeken. Een Visser-Neerlandiaprijs werd toegekend voor de cultuurdagen die het Komitee organiseert.

De afdelingen organiseerden bijeenkomsten, waarop lezingen werden gehouden. De afdeling Brussel wijdde een interessante tentoonstelling ter herinnering aan prof. dr. Hippoliet Meert. De afdeling Den Haag kende de traditionele dagtochten. Uit de verslagen van de afdeling Kaapstad bleek dat de Boekerij voor velen nog steeds een trekpleister is.

G. GROOTHOFF
directeur.

M. CANTRIJN
algemeen secretaris.