Neerlandia. Jaargang 78

[p. 191]

Op de leestafel

Prof. dr. Paul van de Meerssche
Het antwoord van Brugmans
Uitgeverij Orion, N.V. Desclée De Brouwer, Brugge, 1973, 211 blz., 150 fr.

De idee tot deze publicatie vatte de auteur op tijdens de zomer van 1972 toen hij in het Europacollege werkte aan ‘Europa morgen. Integratie of desintegratie?’. Vroeger had hij menig gesprek gevoerd met Hendrik Brugmans. Hij geloofde dat deze man iets te zeggen had en dat het te boek stellen van hun dialogen zoiets kon worden als een geestelijk testament van deze ‘onbekende’ bekende. De vormgeving van deze gesprekken en het weergeven van hun unieke sfeer zijn de oud-student van het Europacollege P. Van de Meerssche niet zo gemakkelijk gevallen. De woorden van Brugmans getrouw overnemen bleek uiteindelijk niet houdbaar omdat de goed voorbereide en uitgesponnen antwoorden dan niet meer te vatten waren in een uitgave van om en bij de 200 blz. Uit deze veelheid aan materiaal heeft de auteur dan een keuze gemaakt. Het resultaat is een boek waarin zeven tema's vrij evenwichtig werden ontwikkeld. Ook is de schrijver erin geslaagd de klare, rustige maar geëngageerde spreektrant van Brugmans te reproduceren. Op gegeven ogenblikken kan je hem ‘zien’ en ‘horen’ praten.

De filoloog, historicus, federalist, politicus, hoogleraar, essayist en ere-rector van het Europacollege heeft ons inderdaad iets mee te geven. Zijn ‘levensantwoord’ op enkele vragen van onze tijd is bemoedigend en werkt begeesterend. Hier is een man aan het woord die getuigt van een leven dat hij zinvol ervaart en die zijn hoop uitspreekt voor de toekomst. De bladzijden over Kerk en godsdienst nodigen uit tot herlezen. Uit de klare en rake antwoorden over kerkstrukturen, horizontalisme of verticalisme, het zwijgen van God, spreekt een diep evangelisch geloof.

De overige gesprekstema's (1. Westerse beschaving - 2. Amsterdam, geloof-tolerantie en onze Joden - 3. Eerste politiek engagement en kontakt met Vlaanderen - socialist en federalist tussen beide wereldoorlogen - 4. Confrontatie met het nazisme - 5. Engagement federaal Europa - 6. Europacollege), zijn niet minder belangwekkend. Sommige onderdelen zouden wellicht stof bieden tot een afzonderlijk gesprek, bv. Brugmans' contact met Vlaanderen.

Hopelijk kent dit antwoord van Brugmans een ruime verspreiding en vindt het zaadje van de hoop een geschikte voedingsbodem voor een rijke oogst. Mocht het boek een tweede uitgave bereiken dan kunnen de vaak storende fouten - te wijten aan tijdsgebrek - vermeden worden.

I. CORNELIS

Dutch Studies
Uitgeverij Martinus Nijhoff, Den Haag Prijs: f. 45.-

De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (voorzitter Prof. Dr. W. Thys) is voor de Neerlandia-lezers geen onbekende. Deze vereniging heeft er ongetwijfeld in een belangrijke mate toe bijgedragen dat de positie van het Nederlands aan buitenlandse universiteiten aanzienlijk versterkt is. De ‘Dutch studies’ is een nieuw initiatief van deze vereniging. Uit de folder lichtten wij de volgende tekst die u aan uw engelstalige relaties ter lezing kunt voorleggen. Wellicht kan u hen voor dit zeer interessante boek interesseren:

‘Dutch studies provides Information on various aspects of Dutch language and literature for those who do not read Dutch but are interested in this subject or in fields related to it. Its contents include original and translated articles, reviews, bibliographies, and, in particular, contributions giving the present position in various fields of research.

The language of the yaerbook is English, but contributions in French and German, and occasionally in Dutch, will be included. The Linguistics section of this first volume starts off with an article which deals with various aspects of the study of Dutch in Germany. One of the most important aspects is the relation between Dutch and German as cognate but separate languages. The second contribution gives a survey as well as an evalution of the study of Dutch grammar. The third article deals with accentual problems. The Literature section contains two extensive articles on Dutch theatre in the Renaissance and a survey of studies on Hooft over the past twenty-five years. These contributions are preceded and followed by two shorter articles on subjects dealing with Middle Dutch and modern Dutch literature. The volume continues with a commemoration of the famous Dutch historian Johan Huizinga. Furthermore it provides a critical survey of the source material for the study of Dutch literature. The volume is completed by three reviews and two bibliographies’.

Ziehier een overzicht van de rijke inhoud:

Linguistics

J. Goossens, Germanic studies in Germany and their relation to the study of German and Dutch.

H. Schultink, Modern Dutch grammar as a science.

C.F.P. Stutterheim, Accentual relationships as viewed and used in language.

Literature

M.J.M. de Haan, A philological paternity test.

W.A.P. Smit, The Dutch theatre in the Renaissance - a problem and a task for the literary historian.

L. Rens, The project on Renaissance drama in Antwerp.

C.A. Zaalberg, Studies on Hooft, 1947-1972.

E.M. Beekman, Blue skiff of the soul. The significance of the color blue in Paul van Ostaijen's poetry.

History

W. Thys, Johan Huizinga (1872-1945).

Reviews

M.J.G. de Jong (ed.), Literaire Verkenningen, by H.W.J. Vekeman.

G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposion Gent 23-24 october '70, by D.H. Green.

W.Z. Shetter, The pillars of society, Six centuries of civilization in the Netherlands, by Ch. Wilson.

General information

W. Gobbers, Source material for the study of Dutch literature. A bibliographical survey.

Bibliography

P.K. King, Dutch studies written in English, 1962-1971.

W. Gobbers, Publications on Dutch language and literature in languages other than Dutch, 1971.

[p. 192]

Marcel Boey, Johan Fleerackers, Willy Sanders
Guide to Flanders the Dutch speaking part of Belgium.
Lannoo, Tielt, 1973, 262 blz. + 6 blz. bibliografie.

Hoe moet je een hartspecialist uit Los Angeles het begrip Vlaanderen bijbrengen? Ik heb het geprobeerd met Guide to Flanders, een uitgave van Lannoo, Tielt. Het regende gelukkig veel deze zomer zodat mijn Amerikaanse vriend er geen bezwaar tegen had een paar uurtjes te relaxen met mijn Guide. De resultaten waren leerrijk: na 2 dagen liep de tafelconversatie over federalisme, verdeelsleutels, het nationaal inkomen over Vlaanderen en Wallonië, verhouding inwoners en belastingen, enz... Mijn vriend zei dat hij het Vlaamse probleem nooit gesnapt had maar na lectuur van het boek meende hij klaar te zien: 60% van de bevolking en 60% van het nationaal inkomen betekent beschikking over 60% van de staatsuitgaven. Zo lang jullie, Vlamingen, daar niet over beschikken zal er een probleem zijn. Een typisch zakelijk Amerikaanse uitspraak wellicht maar ze getuigde van inzicht. Mijn hartspecialist had begrepen dat er een Vlaamse gemeenschap bestond die zich zelfstandig opstelde binnen het Belgisch staatsverband en als gevolg daarvan rechten voor die gemeenschap opeiste.

Daarmee heb ik meteen aangehaald wat ik in dit boek voor buitenlanders het meest waardevol vind: het begrip Vlaanderen wordt een levende werkelijkheid via hoofdstukken over geschiedenis, politiek en economie, taal en kultuur. De Vlamingen bestaan! De Vlaamse groep bestaat als groep en heeft als groep verwachtingen. Guide to Flanders brengt over al deze onderwerpen in even zoveel hoofdstukken duidelijke informatie, en dat betekent dat deze gids regelmatig zal moeten aangepast worden. Gegevens van 1973 zijn in 1975 niet meer juist. Uit één en ander zal ook wel blijken dat deze gids niet bedoeld is voor de vlugge toerist, maar voor de geïnteresseerde. Maar zelfs die laatste zal wat prettiger illustratie, gebruik van kleurendruk, toeristische routes en overzichtelijke kaartjes op prijs stellen. Ik bedoel dat alleen de doodernstige studax naar dit boek in zijn huidige vorm grijpen zal en de uitgever zal er toch geen bezwaar tegen hebben dat een ruimere groep door het uiterlijk van het boek aangetrokken wordt.

L. UREEL

De Uilenspiegelroute
Vlaamse Toeristische Biblioteek, nr. 179. Uitg. Vlaamse Toeristenbond, 16 blz., 25 fr.

Op 23 juni werd aan de gevel van het boekhuis Gildenkamersstraat-Suikerrui, te Antwerpen, een gedenkplaat onthuld, die herinnert aan de verschijning, omstreeks 1518, te Antwerpen, van het eerste Nederlandse Uilenspiegelvolksboek.

Deze plaats is tevens het uitgangspunt van de Uilenspiegelroute, leidend van Antwerpen naar Vere in Zeeland.

Bert Peleman schreef voor de Vlaamse Toeristische Biblioteek de brochure met bovenstaande titel, nr. 179 in de reeks. Dit werkje, met veel illustraties, beschrijft de te volgen weg, over Rupelmonde (V.T.B.-Uilenspiegelgedenkteken), St.-Niklaas, Gent, Brugge, Damme, Knokke, Sluis, Vlissingen, Middelburg en Vere, in welke laatste stad Tijl, volgens Charles de Coster, torenwachter werd.

Deze brochure is meer dan een itinerarium; het is een inventaris van al wat op diverse plaatsen aan Uilenspiegel herinnert. Aanbevolen!

R. van Roosbroeck, Hendrik Brugmans, Gaston Eyskens
Willem de Zwijger
26 × 34 cm., 486 blz., 462 illustraties waarvan ruim honderd in kleur. Prijs f. 265.-, 3500,- Fr. Uitgave Mercatorfonds N.V., Eikenstraat 9, Antwerpen - W. Gaade B.V., Den Haag.

Het leven van Willem van Oranje betekent meer dan de eerste fase van de Tachtigjarige Oorlog tegen een oppermachtige Spaanse overheerser. Het betekent meer dan de levensgeschiedenis van de grondlegger van een koningshuis.

Het betekent zelfs meer dan de eerste aanzet tot het ontstaan van een onafhankelijke staat. In het tijdsbestek van deze vijftig jaren der zestiende eeuw kan men vele gedachten en denkbeelden terugvinden die ook nu nog het Nederlandse volk verbinden en verdelen.

Zo is deze levensbeschrijving uitgegroeid tot de politieke economische en culturele geschiedenis van een tijdperk, waarin de Lage Landen niet alleen ‘de rijke parel aan de kroon der Bourgondische vorsten’ waren, maar waarin medebepalende grondslagen voor de aard, het karakter en de toekomst van het Nederlandse volk en de Nederlandse staat worden gelegd.

Zorgen noch moeite werden gespaard om deze periode zo volledig en zo perfect mogelijk te reproduceren: de auteur, prof. R. van Roosbroeck, staat borg voor de tekst; 462 oude gravures, aktes en landkaarten, reproductties van beroemde schilderijen, klederdrachten, munten en gebruiksvoorwerpen illustreren de ongeveer 500 pagina's van deze geschiedenis.

Dat prof. Hendrik Brugmans en prof. Gaston Eyskens een voor- en nawoord schreven, is niet slechts uiting van de eenheid van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Willem van Oranje was als het ware het prototype van de Europees denkende mens en wordt in dat opzicht dikwijls met Erasmus vergeleken.

Het geheel werd gebonden in zuiver linnen met perkamenten rug; het is gestoken in een zwarte casette die, evenals het voorblad van de boekband, gesierd wordt door de wapenspreuk en de handtekening van de Prins van Oranje.

Naar inhoud en uitvoering een standaardwerk van uitzonderlijke waarde, dat we in een volgend numemr uitvoeriger zullen bespreken.