Neerlandia. Jaargang 78

[p. 28]

Venster op de wereld

[p. 29]

Dr. Cornelis Wouters, een voorvechter in Australië

Enkele maanden geleden is de nu 77-jarige dr. Cornelis Wouters, die meer dan 24 jaar in Australië heeft gewoond naar Nederland teruggekeerd met de gedachte, in zijn ‘nieuwe’ oude-vaderland zijn laatste levensjaren door te brengen.

Het staat wel vast dat Australië door zijn vertrek naar Nederland een verlies heeft geleden, want dr. Wouters heeft gedurende al de jaren, waarin hij in Australië heeft vertoefd, belangrijke invloed uitgeoefend op het behoud van de geestelijke rijkdom van al wat Nederland en de Nederlanders betreft, ja zelfs meer dan dat: hij heeft die geestelijke rijkdom verspreid in alle Australische kringen en alle ethnische groepen.

Wegens zijn grote verdiensten voor de bevordering van de belangen van Nederlandse emmigranten naar het vijfde werelddeel is dr. Wouters in 1971 de onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje Nassau verleend. Ik weet - door de jarenlange vriendschap - dat er niets is dat hij zo hogelijk waardeert (en met trots draagt) als deze onderscheiding. Natuurlijk had hij de kroon op zijn vele werk ook zonder deze onderscheiding al verdiend - hij is tal van malen gehuldigd voor zijn activiteit en onvermoeid streven: op bijeenkomsten van verenigingen en in vergaderingen van emigranten, zowel als bij officiële gelegenheden.

*

Ster van Italiaanse solidariteit

De onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje Nassau volgde kort na de verlening van de Ridder-orde van de Ster van Italiaanse Solidariteit, voor het vele werk dat hij in het belang van de Italiaanse immigranten heeft verricht.

Want dr. Wouters is in de Nederlandse gemeenschap van Australië niet alleen bekend. Zijn vertrek naar Nederland heeft daarom een grote leegte achtergelaten. Zijn stem, zijn opbouwende kritiek, horen we niet meer op vergaderingen van immigranten, noch bij de jaarvergadering van de Good Neighbour Council van Nieuw Zuid Wales. Het is moeilijk te realiseren, dat Wouters bijna 25 jaar lang een activiteit ten toon heeft gespreid die veel jongere mensen zou hebben uitgeput. Dr. Wouters heeft letterlijk en figuurlijk gesproken geen ogenblik stilgezeten om de Nederlandse cultuur in al haar vormen te bevorderen, niet alleen onder de Nederlanders, maar ook onder de Australiërs.

Dr. Wouters' grote kennis van vele Europese talen heeft het hem gemakkelijk gemaakt die cultuur ook onder de aandacht te brengen van andere groepen dan Nederlandse immigranten, n.l. Polen, Hongaren, Italianen, enz. Onder de immigranten uit landen, die onder vreemde heerschappij leven, was hij bekend en bemind. Hij heeft niet alleen vele jaren deel uitgemaakt van het bestuur van de Nederlandse Vereniging in Sydney, maar ook van de Good Neighbour Council van Nieuw Zuid Wales, het semi-officiële lichaam, dat de integratie van immigranten wil bevorderen en steun aan immigranten verleent bij de oplossing van hun moeilijkheden op hun weg naar die integratie in de Australische gemeenschap.

In Good Neighbour Council heeft dr. Wouters niet alleen de Nederlandse gemeenschap vertegenwoordigd, maar ook andere bevolkingsgroepen. Hij was onder meer vice-president van de New Australian Cultural Association. Het is voor een belangrijk deel aan hem te danken geweest dat in een tijd, toen de Australische gemeenschap nog bij lange niet gewend was aan de steeds toenemende toe- en invloed van immigranten, groepen immigranten in nationaal costuum werden toegelaten in de optocht die elk jaar in de lente in Sydney wordt gehouden. Het was op dr. Wouters' initiatief dat tijdens zo'n optocht onze oudvaderlandse ‘schipvaerders’ in 17e eeuws costuum meeliepen en een hunner (Dr. Wouters) de stoet enkele ogenblikken ophield om de Lord Mayor van Sydney met enkele woorden te herinneren aan de rol, die de Nederlanders in de ontdekking van Australië hebben gespeeld.

Folklore

Dr. Wouters is de oprichter geweest van de Nederlandse Volksdansgroep, een groep van ruim 30 enthousiaste Nederlandse immigranten (later aangevuld met Australiërs, die met Nederlandse immigranten zijn getrouwd). Zij voeren folkloristische dansen uit op bijeenkomsten van charitatieve verenigingen. Geen andere groep kan bogen op zulke originele nationale costuums. Alle Nederlandse streekdrachten zijn er in vertegenwoordigd.

Zelfs nu dr. Wouters in Nederland vertoeft, is zijn hart nog in Australië bij de Volksdansgroep, want hij schreef mij: ‘Als het enigszins kan, zal ik proberen een echt schutterscostuum machtig te worden, liefst twee, een voor de Nederlandse Volksdansgroep en een voor de Boomerangs’. (De Boomerangs zijn een vereniging van Limburgers die o.a. een jaarlijks carnavalsfeest organiseren en ook op andere wijze betrokken zijn bij de instandhouding van Nederlandse volksfeesten).

De Nederlandse Volksdansgroep geeft haar medewerking belangeloos. Wie bekend is met de afstanden in Australië (Nieuw Zuid Wales bijvoorbeeld is anderhalf keer zo groot als Frankrijk), zal moeten bekennen dat zulke activiteit bewondering wekt.

Bij de in 1971 gehouden herdenking van het 20-jarig bestaan van de Nederlandse Volkdansgroep is de grondslag gelegd voor de stichting van een cultureel centrum. Daarvoor is ook belangstelling getoond van Australische zijde.

Nederlandse taal

De huidige minister van Immigratie, Albert J. Grassby, is de eerste minister van Immigratie, die officieel, klaar en duidelijk heeft uitgesproken dat er bij het onderwijs in Australië meer aandacht dient te worden

[p. 30]

geschonken aan de cultuur van die landen vanwaar zovele immigranten zich in Australië hebben gevestigd. Hij ziet de taal dier landen als een verrijking van de Australische cultuur. Ook van particuliere zijde worden steeds meer opmerkingen gehoord over de noodzakelijke communicatie die tussen immigranten en Australiërs en tussen immigrantenouders en hun kinderen ontbreekt wegens taalmoeilijkheid.

Daarin kan verbetering worden gebracht door het onderwijs meer te richten op een verbreding van de cultuur. Lessen in andere talen dan alleen Engels zijn daartoe het aangewezen middel. Dr. Wouters heeft op die noodzaak al bijna 20 jaar geleden de aandacht gevestigd, maar zijn stem is tot voor kort die van een roepende in de woestijn gebleven. Hij heeft herhaaldelijk gewezen op de noodzaak van het behoud van de eigen vaderlandse cultuur als een element ter verrijking van het Australische culturele en maatschappelijke leven. Hij heeft het niet bij die gedachte gelaten, maar het initiatief genomen cursussen in de Nederlandse taal te organiseren. Een van de eerste verenigingen, die aan deze oproep gevolg hebben gegeven, was de Nederlandse Vereniging Neerlandia in Narrabeen (Sydney), waar men begonnen is (in 1971) met een serie cursussen in Nederlandse taal - en letterkunde ter voorbereiding van het examen tot toelating tot de universiteit. Ook een cursus voor volwassenen is ingesteld. Steun en advies werd daarbij ondervonden van het Algemeen Nederlands Verbond. In Wollongong (70 km ten zuiden van Sydney) heeft de Nederlands-Australische Vereniging in Illawarra soortgelijke cursussen ingesteld.

Pleidooi voor Nederlands op universiteit

In Sydney is men niet zo gelukkig als in Melbourne, waar een cursus Nederlands aan de Universiteit aldaar al sinds vele jaren bestaat, gesticht door wijlen prof. dr. A. Lodewyckx. Dr. Wouters heeft tal van jaren geleden voor de Senaat van de Universiteit van Sydney naar voren gebracht dat het eindexamen HBS en Gymnasium in Nederland ruime grondslag bood voor toelating tot de Universiteit zonder speciaal aanvullend examen, maar een leerstoel Nederlands ontbreekt nog steeds aan deze Universiteit, een ideaal dat dr. Wouters graag verwerkelijkt had gezien vóór hij zich naar Nederland inscheepte.

In 1965 heeft hij op de algemene ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging in Sydney geprotesteerd tegen de verwaarlozing van de ‘taal van 140.000 Nederlandse immigranten, die zulk een belangrijk aandeel hebben geleverd en nog leveren in de ontwikkeling van Australië’ en heeft hij een pleidooi gehouden voor erkenning van de Nederlandse taal op dezelfde voet als Frans en Duits.

Geen eenzijdigheid

De activiteiten van dr. Wouters zijn daarmee nog niet ten volle geschilderd. Meer dan 15 jaar geleden heeft hij in samenwerking met de toenmalige adjunct-hoofdredacteur van het Nederlands-Australische weekblad De Nieuwe Wereld (schrijver dezes) krachtig gepleit voor gelijkstelling van rechten van genaturaliseerde Australiërs (immigranten) met die van geboren Australiërs. Dit pleit werd ten gunste van de immigranten beslecht toen de Wet op het Australische Staatsburgerschap werd gewijzigd en de tot dan toe bestaande discriminatie opgeheven.

Ook de discriminatie, die de Australische Bond van Musici aan buitenlandse vakbroeders oplegde, is toen onder druk van De Nieuwe Wereld en pleitbezorging van dr. Wouters opgeheven. Vele jongere Nederlandse immigranten zijn met deze geschiedenis niet bekend. Het is daarom goed er aan te herinneren, dat hun positie in de huidige Australische samenleving voor een groot deel te danken is aan activiteiten van pioniers, zoals dr. Wouters. Men kan over deze ‘mensen van het eerste uur’ en over De Nieuwe Wereld als één van de belangrijkste emigranten-organen, meer bijzonderheden lezen in het boek ‘Overal Hollanders’ van wijlen P.J. Risseeuw (Uitgave Bosch & Keuning N.V., Baarn, 1965).

Dr. Wouters is voorzitter geweest van de Nederlandse Vereniging in Sydney en is later erelid van deze vereniging gemaakt. Hij is vele malen opgetreden als tolk op internationale conferenties in Australië en voor rechtscolleges in Nieuw Zuid Wales. Twaalf jaar lang is hij vertaler geweest bij de Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO). Hij is mede-oprichter geweest van de Australische Vereniging van Vertalers, die ten doel heeft de belangen te bevorderen van hen, die hun landstaal zodanig beheersen dat vertalingen daarin, door hen verricht, officiële erkenning genieten.

Op een der nationale burgerschapsconventies (die onder auspiciën van de Australische regering worden gehouden in de nationale hoofdstad Canberra) is aan dr. Wouters de Gertrud Kumm-onderscheiding verleend als erkenning van het vele belangrijke werk dat hij belangeloos heeft verricht voor immigranten. In 1963 kreeg hij de Visser-Neerlandia prijs als blijk van waardering voor zijn werk in het belang van de bevordering der Nederlandse cultuur in Australië.

Dr. Wouters' activiteiten zijn zo verscheiden, dat vele ervan in dit korte bestek onvermeld moeten blijven. Hij heeft tal van lezingen in Australië gehouden, o.a. over Rembrandt en grootmeesters uit de Nederlandse literatuur. Hij is ook een dichter. Zijn werk is in verschillende tijdschriften gepubliceerd, in Nederland zowel als in België en Australië.

Verschillende immigranten-verenigingen hebben hem tot erelid benoemd. Nimmer heeft dr. Wouters geschroomd op te komen voor de belangen van immigranten, zelfs als hij daarbij de kans liep gefronste wenkbrauwen bij Nederlandse of Australische autoriteiten op te wekken. Het moet hem tot genoegen strekken dat in de laatste jaren, en met name in het afgelopen jaar, vele van zijn gezichtspunten door de overheid zijn overgenomen. De aarde in de afgelopen 25 jaar door dr. Wouters geploegd en waarop hij zijn visies heeft geplant, heeft vruchten voortgebracht, die de huidige generatie van immigranten en nieuwe emigranten plukken als hun RECHT.

JAN D. REMPT