Neerlandia. Jaargang 75

[p. 162]

Venster op de wereld
Neerlandica extra muros

Door omstandigheden was het niet mogelijk Neerlandica extra Muros, nr. 15 in het vorig nummer van Neerlandia te bespreken. Daarom mogsn hier de afleveringen 15 en 16 van genoemd tijdschrift van de I.V.N, tegelijkertijd behandeld worden. Dit zij eveneens het geval met de nieuwe Docentenlijst van vermelde vereniging en met nog een enkel initiatief dat zij de laatste maanden ontplooid heeft.

De beide afleveringen weerspiegelen een belangrijk jaar in de buitenlandse nederlandistiek.

Daar is in nr. 15 de officiële aankondiging van de oprichting van de I.V.N, op 7-9-1970 - de dag vóór het IVe Colloquium - met een mededeling aangaande de gekozen bestuursleden, de totstandkoming van de Statuten, de plannen omtrent een op te richten Jaarboek (zie ook nr. 16, blz. 11), de contributies enz.

In nr. 15 verschijnt vervolgens het verslag van de eerste werkvergadering, die op 8-9-1970, eveneens aan het eigenlijk Colloquium voorafging. Deze bijeenkomst, die over de toekomstige status der docenten extra muros zou beslissen, betekende een historisch moment in de geschiedenis van de neerlandici extra muros. Reeds sinds 1954 (Burgsteinfurt bij Munster) is er op conferenties op nationaal en internationaal niveau in klemmende redevoeringen en resoluties op verbetering van de status der docenten buitengaats aangedrongen. Nu was het eindelijk zover dat door mej. mr. E. Talsma van het Ministerie van O. en W. en door mr. A.W. Luikinga van de afdeling Rechtspositie, een regeling kon worden bekend gemaakt, die de Nederlandse regering voor docenten in het buitenland van Nederlandse nationaliteit heeft uitgewerkt, terwijl te verwachten is, dat de Belgische Regering spoedig met een soortgelijk besluit zal volgen. De Nederlandse regeling treft men vervolgens in dit nummer aan.

Hierna volgt een verslag van het IVe Colloquium van de hand van drs. J.H. Meter (Napels), zoals dat van 9 tot 13 september in de Faculteit van de Letteren en Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit te Gent gehouden is. Aan dit colloquium hebben 56 docenten uit alle delen van de wereld, 16 binnenlandse hoogleraren in de nederlandistiek, vertegenwoordigers van de Belgische en Nederlandse regering, leden van ambassades, genodigden en gasten deelgenomen. Een nieuw hoogtepunt inderdaad in het leven op verre posten van de buitenlandse nederlandistiek! Hierna kan men kennisnemen van de resoluties die tijdens het colloquium zijn aangenomen.

Van interesse is hier op te merken, dat vanaf de oprichting van de I.V.N. een Nederlandse en een Belgische hoogleraar in de nederlandistiek zitting hebben in het Dagelijks Bestuur en dat een Nederlands en een Belgisch lid van het Ministerie van Onderwijs het recht bezitten als toehoorder de vergaderingen van het D.B. bij te wonen. Als een belangrijk initiatief van de ontvangende universiteit moge aangemerkt worden, dat tijdens het door de Rector Magnificus de deelnemers aangeboden diner, deze kon meedelen dat de Beheers-commissie van het Universiteitsvermogen besloten heeft per jaar drie studiebeurzen beschikbaar te stellen voor studenten in de nederlandistiek aan buitenlandse instellingen van hoger onderwijs.

Een kwestie van nomenclatuur, en als zodanig meer voor ingewijden van belang is die betreffende: neerlandicus, neerlandist(iek), nederlandist(iek. De redactie wijdt er in nr. 16 een beschouwing aan, daar zij ook bij de naamgeving van de nieuwe vereniging een rol speelt. Tevens komt de Engelse naam voor onze taal: Netherlandic of Dutch ter sprake, waarover de deskundigen nog steeds verdeeld zijn.

Na de aangestipte gegevens betreffende oprichting der I.V.N., de status-vergadering en het IVe Colloquium volgen de vertrouwde rubrieken.

Zo bij de ‘Bijzondere prestaties van docenten extra muros’ (nr. 15) het gelukkig resultaat van de samenwerking van mej. drs. C. van Woudenberg en drs. J.H. Meter, dat thans in de fraai verzorgde boekwerken: I Storia delle letterature del Belgio e dell' Olanda, II Antologia delle letterature del Belgio e dell' Olanda, door A. Mor, J. Weisgerber en bovengenoemden verschenen is. In de rubriek ‘Nieuwe Docentschappen en Mutaties’ leest men in nr. 15 het tragisch lot van de enige volwaardige Nederlandse leerstoel in Groot-Brittannië, die als er niet tijdig hulp komt, juist tijdens het aftreden van prof. dr. Th. Weevers wegens zijn bereiken aan het eind van dit studiejaar van de pensioengerechtigde leeftijd, aan bezuinigingswoede voor een belangrijk deel dreigt ten onder te gaan.

Onder hetzelfde hoofdje vindt men eveneens informatie over het nieuw bezette lectoraat Nederlands te Milaan en wel door drs. A.B. van Heusden, tevens leraar aan de Europese School te Varese en, om nog in Italië te blijven, over de plannen van prof. dr. Paolo Ramat, hoogleraar in de Germaanse filologie te Cagliari, die zijn onderwijs met het vak Nederlands wil uitbreiden.

In nr. 16 heeft de redactie bovengenoemde rubriek wat omvattender willen maken door haar ‘Van buiten de muren’ te noemen, wat haar in staat stelt de berichten als die omtrent jaarlijkse bijeenkomsten van de lectoren Nederlands uit het Duitse taalgebied in het ‘Institut für Niederländische Philologie’ te Keulen op te nemen. De eerste bijeenkomst, die op 12 en 13-2-1971 gehouden werd leidde tot de oprichting van een Arbeitskreis der Niederländisch-lektoren in der Bundesrepublik.

Bijzonder belangwekkend is in dit verband het verslag dat prof. dr. K.R.G. Worgt van de Karl-Marx-Universität te Leipzig over het onderwijs in de Nederlandse taalliteratuur en cultuurwetenschap aan zijn universiteit met de redactie uitbracht.

Hetzelfde geldt van dat van dr. A.J. Borst over het Nederlands onderwijs aan de Universiteit te Turku (Finland) en van de manifestatie ‘Erasme et son Temps’ aan de Universiteit te Straatsburg door dr. A.J. M. van Seggelen.

Ook zal het menige buiten- (en binnen-) staander interesseren, dat er thans (eindelijk) aan twee Zwitserse universiteiten: Bazel en Zürich (voor 't eerst) Nederlands gedoceerd wordt en wel door twee reeds langere tijd in dit land woonachtige Nederlanders: de heren S.J. Posthuma van de Univ. Bazel en J. Stegeman van de Univ. van Amsterdam.

Ook verder bevat deze rubriek een keur van nieuws omtrent Nederlands onderwijs aan universiteiten in Canada, Indonesië, de Verenigde Staten en zelfs in Zuid-Korea.

Naast de vacature, die binnenkort zal ontstaan door het vertrek uit Londen van prof. dr. Th. Weevers (zie voren), wijdt de redactie ruim aandacht aan die in Zuid-Afrika door het emeritaat wegens eveneens het bereiken van de 65-jarige leeftijd van prof. dr. D. Bax, hoogleraar in de Nederlandse cultuurgeschiedenis te Kaapstad.

Onder ‘Lezingen en Bijeenkomsten’ (nr. 15) schrijft prof. Brachin over het jubileum n.a.v. het 75-jarig bestaan van het A.N.V. te Dordrecht. Verder volgen hier artikelen over de Twintigste Conferentie der Nederlandse Letteren, Het Veldeke-Symposion te Gent, enz.

Na rubrieken over ‘Beurzen en Stipendia’ en ‘Zomercursussen’ (nr. 16) volgen in nr. 15 en nr. 16 mededelingen over ‘Leer-en Hulpmiddelen’, ‘Het Nederlands in de

[p. 163]

Wereld’ en ‘Allerhande’ (nr. 15) die in het algemeen meer voor ingewijden van belang zijn en het best door hen in de betreffende aflevering kunnen worden nagelezen.

Andere activiteiten van de I.V.N.

Hiertoe behoort van ouds (nl. door de Werk-commissie sinds 1962) de samenstelling in 5 talen van een ‘Lijst van Docenten in de Nederlandistiek aan buitenlandse Universiteiten’. Men moet wel eens met dit bijltje gehakt hebben om te bevroeden, hoeveel ijver en nauwkeurigheid er nodig zijn om in dit vlottend materiaal van over de hele wereld enige orde te scheppen. De thans verschenen lijst is nr. XIII en is gedagtekend 1-5-1971. Zij omvat 131 buitenlandse universiteiten met Nederlands onderwijs, het aantal betrokken docenten Nederlands bedraagt 255.

Een novum onder de andere activiteiten is de publikatie door de I.V.N. van ‘Wie en Wat in de intramurale Nederlandistiek’, een overzicht van personen die zich bezighouden met onderwijs en onderzoek van de nederlandistiek aan Belgische en Nederlandse universiteiten, met vermelding van hun specialismen, de adressen van hun instituten enz., dat gratis ter beschikking gesteld wordt van de buitenlandse nederlandisten. Wederom een practisch stukje werk, waarmee de betreffenden zeer geholpen zullen zijn.

DR. J.M. JALINK

In memoriam dr. J.M. Jalink

De auteur van de bijdrage ‘Neerlandica extra muros’, onze medewerker en lid van het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlands Verbond, dr. J.M. Jalink overleed te Den Haag op 12 september jl. in de leeftijd van 76 jaar. Na zijn pensionering, als lector Nederlands aan de universiteit van Bonn in 1961, werd hij secretaris van de Werkcommissie van Hoogleraren en Lectoren in de Nederlandistiek aan Buitenlandse Universiteiten. In september 1970 legde hij deze functie op een colloquium te Gent neer. Zijn grote kennis en ervaring stelde hij mede in dienst van het A.N.V. Nog dit jaar had hij een groot aandeel in de voorbereiding van het samenstellen van een verzoekschrift van het A.N.V., de Internationale Vereniging voor de Nederlandistiek en de Kultuurraad voor Vlaanderen aan de ‘Kultusminister’ van Neder-Saksen inzake het bevorderen van het onderwijzen van de vakken Nederlands en cultuurgeschiedenis op de pedagogische academiën en scholen in de grensgebieden.

De foto toont dr. Jalink - tweede rechts - in gezelschap van dr. B.J.E.M. de Hoog, chef van de Afdeling Internationale Culturele Betrekkingen van het ministerie van O.K. en W., dr. M. Grijpdonck, afgevaardigde van de toenmalige minister R. van Elslande en mej. dr. A. Hübner, lector Nederlands aan de universiteit te Hamburg. Dr. J.M. Jalink heeft steeds trouw en vooral op een bekwame manier geijverd voor de doelstellingen van het Algemeen Nederlands Verbond.

Nederlandse bond in Duitsland vierde vijftigjarig bestaan

De Nederlandse Bond in Duitsland heeft de 16de oktober te Dortmund zijn vijftigjarig bestaan gevierd. Meer dan vijftig verenigingen van Nederlanders in de Bonds-republiek zijn bij deze organisatie aangesloten. In vervlogen jaren, waarin het voor talrijke Nederlanders uitermate moeilijk was een waardig bestaan in eigen land te vinden, zijn vele hunner de grens overgetrokken omdat hun in Duitsland mogelijkheden werden geboden. Het is begrijpelijk, dat de landgenoten, die het ook daar niet steeds gemakkelijk hadden, verenigingen hebben opgericht, die spoedig contact met elkaar hebben opgenomen. Zo ontstond de Nederlandse Bond in Duitsland.

De Bond heeft in menig opzicht verdienstelijk werk verricht en er, bijvoorbeeld, voor gezorgd, dat hun kinderen ook in Duitsland les in de eigen taal kregen en vakanties in het vaderland konden doorbrengen. Vele landgenoten lazen in den vreemde geen eigen kranten en toen heeft de Bond besloten een eigen maandblad, ‘De Post van Holland’ uit te geven en dit orgaan houdt nu reeds 43 jaar de landgenoten op de hoogte van wat in het vaderland gebeurt. Elk jaar houdt de Bond een congres in een andere stad en ditmaal, ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan, was de keuze op Dortmund gevallen. Dit is een gelukkige keuze geweest, want het gemeentebestuur van de stad heeft er in ruime mate voor bijgedragen, dat het halve eeuwfeest op waardige wijze kon worden gevierd. Het heeft de deelnemers aan het congres op feestelijke wijze ontvangen en daarbij duidelijk zijn sympathie voor Nederland betuigd. Aan de vooravond hebben de heer Hartwig, Consul der Nederlanden te Dortmund, een receptie en een diner aan landgenoten aangeboden.

Na het Congres, waarop de gebruikelijke zakelijke aangelegenheden werden besproken, de jaarverslagen werden goedgekeurd en het Bondsbestuur werd herkozen, vond een feestavond plaats, die buitengewoon boeiend en gezellig was. Excellentie Dr. J.G. de Beus, Nederlands ambassadeur in de Bondsrepubliek en Erevoorzitter van de Bond, heeft er o.a. het woord gevoerd en de heer Auke Loos, sedert meerdere jaren voorzitter van de Bond, zijn benoeming tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau medegedeeld. Zowel als de ambassadeur hebben voorts ook de heren Sondermann, Oberbürgermeister van Dortmund, en Con-

[p. 164]

sul Hartwig hun sympathie voor de Bond betuigd en hem de beste toekomst gewenst. Door deze korte toespraken steeg de stemming voortdurend en aansluitend hebben de honderden aanwezigen tot laat in de nacht feest gevierd. Amusante kunstenaars uit beide landen en voortreffelijke musici hebben hiervoor gezorgd. De geestdrift van allen getuigde van hun sympathie voor de Nederlandse Bond in Duitsland.

K.A. MAYER

Uit de vier windstreken

Zowel in Nederland als in Suriname en op de Nederlandse Antillen was het ‘Statuut’ hoofdnoot bij vele besprekingen, in dagblad-artikelen en tijdens de contacten tussen de regeringen in De West met de Nederlandse parlementaire delegatie. Het merkwaardige was, dat na alle heftige betogingen in de laatste jaren, die afscheiding op kortste termijn eisten, thans overal verontwaardigde stemmen zijn te beluisteren, omdat men meent dat Nederland de oude banden met de West wenst te verbreken, liever vandaag dan morgen, doch wat in officiële kringen door niemand wordt bijgetreden.

De Antilliaanse Rechtshogeschool is inmiddels door de Gouverneur der Nederlandse Antillen officiëel geopend. Dit is in elk geval een belangrijke mijlpaal op de weg naar culturele onafhankelijkheid van de Nederlandse Antillen.

Van de West naar de Oost, waar in Soerabaja en in Djakarta een zgn. Boerhaavecursus voor het voortgezet medisch onderwijs werd gegeven. Hieraan verleenden Nederlandse hoogleraren uit Leiden en Groningen hun medewerking. Het Nederlands ministerie van O. en W. verleende financiële steun.

In de eerste week van oktober organiseerde de Vlaamse Vriendenkring van Kinsjasa in de Kongolese hoofdstad een eerste Vlaamse Kulturele Week samenvallend met de vierde Vlaamse Boekenweek, die gehouden werd onder de titel: ‘Het kind in de Nederlandse literatuur’. Een belangrijke rol bij de voorbereidingen van een en ander vervulde Hans Koevoet, een Bruggenaar, verbonden aan de Belgische school te Kinsjasa. Amateurtoneel en amateur-koorzangers droegen hun steentje bij.

In Zuid-Afrika, mocht Fanie Olivier voor zijn poëziebundel ‘Gom uit die Sipres’ de Reina Prinsen Geerligsprijs ontvangen.

Dr. Jan Ploeger meldt in NUZA (Nieuws uit Zuid-Afrika), dat het eerste deel van ‘Die geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika (1899-1902) als staatsuitgave, maar geesteskind van dr J.J. Breytenbach, van de persen der Staatsdrukkerij is gekomen, 508 bladzijden, met afbeeldingen, kaarten en een register verrijkt. Prijs R 5.

Over Argentinië publiceerde ‘De Gazet van Antwerpen’ een uitvoerig reisverslag van Bert Peleman, die zijn landgenoten aan de overzijde van de Atlantische Oceaan heeft bezocht en in verschillende delen des lands duidelijke tekenen vond, welke hem aan Vlaanderen herinnerden. Hij noemt namen van Vlamingen, die daar uit het niets enorme bedrijven en industrieën hebben geschapen. Vlaamse beeldhouwers zagen hun beelden in Argentinië geplaatst. In Buenos Aires is zelfs een Plaza Belgica.

Peleman was bij de vlaamse vissers in Mar del Plata en bezocht de wijngaarden in Mandoza, bij de grens van Chili.