Neerlandia. Jaargang 73

[p. 173]

Spiegel Vlaamse Beweging

Er zijn nog Belgen

Maandagmiddag 2 juni. Nog zijn we vermoeid van het lange kijken naar de Franse verkiezingsnacht, als onze B.R.T. zijn uitzendingen onderbreekt voor een extra-nieuws-uitzending. Belgiës knapste fietser, de heer Eddy Merckx, onder beschuldiging van doping uit de ronde van Italië gesloten. Deze knappe jongeman, idool van alle Belgen die het hart op de recht(s)e plaats dragen, slachtoffer van een ongehoord snood komplot, gericht tegen onze nationale wielersport en haar roemrijke faam. Onze Eddy, de jonger, van bescheiden Vlaamse afkomst, die in het Brussels onderwijs werd verfranst en ooit op de vraag van buitenlandse journalisten of hij Vlaming of Waal was antwoordde dat hij zich als een Belg beschouwde, antwoord waarvoor hij door de toenmalige ministerpresident Vanden Boeynants prompt met een gelukwenstelegram werd beloond. Gelukkig dat onze B.R.T. voor éénmaal zijn plicht begreep. In de avonduitzending van het t.v.-journaal verdween de berichtgeving over de grondwetsherziening, Biafra en the making of a French president voor deze nationale ramp naar het achterplan. De beperkte zendtijd ging vanzelfsprekend naar het hartverscheurende toneel dat zich in de hotelkamer te Albisola had afgespeeld. Speciale reportageploegen trokken naar de luchthaven (Brussel-Nationaal) te Zaventem, waar de ploegmakkers van de heer Merckx met bedrukte gezichten voor de camera's uiting gaven aan hun ontgoocheling en verontwaardiging.

De P.V.V. belastte de heer Cuvelier, de Franstalige senator die in de Wetstraat de belangen van de kleine luyden van de Oostvlaamse provinciestadjes Geraardsbergen, Ninove, Aalst, Oudenaarde en Ronse verdedigt, met een interpellatie tot de ministers van Volksgezondheid en van Buitenlandse Zaken. Het C.V.P.-kamerlid De Keersemaeker diende eveneens bij hoogdringendheid een verzoek tot interpellatie in. De ministers belast met de sportaangelegenheden, de Vlaamse heer Frans van Mechelen en zijn Waalse collega Parisis, die elkaar zo vaak in de haren zitten als het om de verdeling van kredieten gaat, wendden zich broederlijk eensgezind in een schrijven tot hun Italiaanse collega's. En B.S.P.-minister van sociale zaken Major trok naar de ambassadeur van Italië te Brussel.

Om de vrienden uit het noorden de werkelijke proporties van deze nationale ramp enigszins te laten bevroeden zou de schrijver van deze kroniek eigenlijk over de journalistieke flair en de stilistische talenten moeten beschikken, waarmee de medewerkers van Vrij Nederland week na week antisemitische roerselen en fascistische drijverijen

[p. 174]

in Vlaanderen ontmaskeren. Ongetwijfeld zullen de krantenuitgevers die in de leiding van deze omroeporganisatie de lakens uitdelen voor éénmaal diep bevredigd de aanpak van de B.R.T.-journalisten kunnen loven. Het kan ook immers niet dat Eddy Merckx, die op weg was naar de eindoverwinning in de Giro, zo maar voor een maand geschorst wordt. Allerminst voor het door een van deze heren uitgegeven weekblad Sport 69, dat pas is gestart met een roman Fleuve van de hand van mevrouw Merckx (de hond van Eddy p... nooit in huis; Eddy eet graag worteltjes; de was van Eddy's broekjes is zeer delikaat en wordt door mevrouw eigenhandig verricht...). En alleen al omwille van de krantenverkoop kan het gewoon niet dat Eddy Merckx, nu België in hem na dertig jaar eindelijk weer eens een Tourwinnaar kan hebben, niet mag starten in de Ronde van Frankrijk.

Werkelijk, dit is een van die nationale beproevingen, waarin de Belgen hun eenheid en samenhorigheid steeds opnieuw bevestigd hebben, zoals dat in indrukwekkende toespraken op vaderlandse plechtigheden wordt gezegd. Gelukkig land, waar de burgers omwille van het nationale belang hun onderlinge twisten kunnen vergeten.

De partijvernieuwing

Reeds in de vorige Spiegel is gewezen op verschillende strekkingen die naar een vernieuwing in het Belgisch partijleven streven. Sinds enkele maanden reeds ijveren de jongeren uit de C.V.P. voor een travaillistisch samengaan met de socialisten, wat zij ondanks de besluiten van het C.V.P.-kongres nog eens in een Rerum Novarum-boodschap bevestigden. De voorzitter van de Belgische Socialistische Partij, Collard, nodigde de christen-demokraten in een 1-mei-rede uit om samen in één grote arbeiderspartij de maatschappij in socialistische zin te hervormen. Het trok vooral de aandacht dat Collard in deze rede de marxistische beginselen zoals deze in het handvest van het Belgisch socialisme, het zgn. manifest van Quaregnon van 1884, niet langer als alleenzaligmakend beschouwde. Bij de C.V.P.-jongeren was er applaus voor deze toespraak, die in de traditionele christen-demokratische milieus met groot scepticisme of gewoon afwijzend werd onthaald.

Nu deed ook P.V.V.-voorzitter Omer Vanaudenhove zijn zegje over de hergroepering der partijen. Op een kongres van de jongeren van zijn partij te Dinant kondigde hij de nakende geboorte van een neo-liberale partij aan. Het partijkongres dat begin juli bijeenkomt zou de aanloop zijn tot een herfstkongres, waar de nieuwe partij zou gedoopt worden. Tussen beide kongressen in zou een komitee, bestaande uit vijf P.V.V.-leiders en vijf personen die geen partijlid zijn, de verruiming voorbereiden. De P.V.V.-voorzitter verwacht dat een dergelijke partij spoedig een grote regeringspartij kan worden, gezien naar zijn mening twee op de drie Belgen liberaal denken.

De verklaringen van de heer Vanaudenhove hebben bij leden van zijn eigen partij ontevreden reakties uitgelokt, vooral bij de traditionele liberalen, die reeds met de erg pragmatische en weinig doctrinaire aanpak van de P.V.V. niet erg gelukkig zijn. Volgens De Standaard, die speculeren op het liberalisme van de Belgische kiezer niet zo dwaas vindt, zal het succes van deze operatie in hoge mate afhankelijk zijn van het feit of men erin zal slagen ook in Vlaanderen nieuwe en interessante figuren mee te krijgen. Het gerucht dat de heer Vanden Boeynants zijn medewerking aan deze neo-liberale verruiming zou verlenen, werd onmiddellijk en krachtig tegengesproken.

Van V.U.-zijde beperkt men zich bij al deze plannen tot partijvernieuwing tot de nuchtere opmerking, dat deze aan de orde komen op een ogenblik, dat de traditionele partijen met de grondwetsherziening meer dan ooit in het slop zitten. Het weekblad ‘Wij’ meent dat men er het zoveelste afleidingsmaneuver in moet zien, bedoeld om de federaliserende ontwikkeling van België te vertragen. Senator Van de Kerckhove, voorzitter van de Vlaamse C.V.P., sprak eveneens de mening uit dat de gemeenschapsproblemen absolute voorrang verdienen. Nu de V.U.- en P.V.V.-frakties er dezer dagen toe besloten hun boycot van de grondwetsherziening ook tot de werkzaamheden in de parlementaire commissies uit te breiden, lijken de regeringsplannen terzake wel volledig te zullen mislukken.

Vernieuwde schoolstrijd

Inmiddels hebben de regeringspartijen ons vergast op een mini-schooloorlogje. Men weet dat de schoolstrijd een van de onzalige constanten in de Belgische partijenstrijd is.

[p. 175]

Op het einde van de vorige eeuw was het lager onderwijs er de inzet van; de rivaliteit tussen het bijzonder (katoliek) en het openbaar (neutraal) voortgezet onderwijs beheerste het Belgische politiek toneel in de eerste helft van deze eeuw; thans is het universitair onderwijs aan de orde. Gelijk in de beroerdste dagen van het verleden tekenden de traditionele kampen zich weer af.

Inzet van de herrie waren de over te hevelen universiteit Leuven-Frans en de, na jarenlange hardnekkige strijd, eindelijk afgedwongen autonomie van Brussel-Nederlands. De katolieke Walen, die nu te Ottignies een ongewoon luxueuze en kostbare campus zullen bouwen, eisen een niet bepaald bescheiden krediet ter delging van de overhevelingskosten. In die eis kregen zij de overtuigde steun van een verbaal zeer strijdvaardige C.V.P.. Maar een dergelijke begunstiging van een katolieke instelling zou volgens de socialisten de balans wat al te zeer in het klerikale voordeel doen omslaan. Derhalve eisten zij van hun kant een even hoog bedrag voor de uitbouw van de (Nederlandse) Vrije Universiteit te Brussel. Smalend schreef een eensgezinde katolieke pers over het uitblijven van ‘objektieve criteria’, die de socialistische aanspraken zouden kunnen rechtvaardigen. Van de (gedroomde) gelegenheid werd ook gebruik gemaakt om de travaillistische ideeën van de C.V.P.-jongeren te ridiculiseren: zien jullie nu, dat er met de aftandse antiklerikalen van de B.S.P. niet te praten valt... Zelfs het hoge woord regeringscrisis weerklonk... Maar na enkele dagen druk gepalaver kon de heer Eyskens glimlachend verklaren dat de Trojaanse oorlog niet doorging? In een typisch Belgisch compromis had men de koek ongeveer gelijk verdeeld...

Het waren dan ook triomfantelijke leiders die het P.S.C.-kongres van zaterdag 31 mei konden voorzitten. In antwoord op de besluiten van het aprilkongres van de Vlaamse C.V.P. bevestigden ook de Franstalige christen-demokraten hun autonomie. Toch kwamen zij op voor een gemeenschappelijk beslissend orgaan dat paritair door Vlamingen en Franstaligen zou samengesteld worden. (De Vlaamse C.V.P. wil alleen een overlegorgaan en kan al evenmin aanvaarden dat zij, die driemaal meer kiezers vertegenwoordigen, in een paritair orgaan slechts evenveel mandaten zouden krijgen). Overigens werd het kongres beheerst door gevoelens van dankbaarheid en vriendschap t.o.v. de Vlaamse partijgenoten, die zopas in de heibel om Leuven-Frans duchtig de goedendag hadden gezwaaid. Wat de katolieke Vlaamse pers dan ook met voldoening deed vaststellen dat de rabiate Vlaamshaterij er niet meer vastgesteld was. De federalistisch gezinden uit de partij, die onlangs met federalisten uit andere Waalse kringen de beweging ‘Objectif 72’ boven de doopvont gehouden hadden, konden zich op deze bijeenkomst moeilijk doen gelden. De gematigd-unitaristische strekking Vanden Boeynants was er sterk overheersend. De vraag is in hoeverre de P.S.C. nog representatief is voor de brede lagen van de Waalse bevolking. Enkele dagen voor de bijeenkomst nog marcheerde de bisschop van Luik mede aan het hoofd van een duidelijk federalistisch-getinte Waalse demonstratie te Luik, en dit ondanks de vijandige afzijdigheid van de P.S.C.-afdeling van deze stad.

Unitaristische wederopbloei in de bloeimaand? Wellicht, na de vermaning van kroonprins Albert, senator en voorzitter van het Rode Kruis van België, tot degenen die als protest tegen de blijvende achterstand en achteruitstelling van de Vlamingen in deze instelling er de splitsing van vragen, zoals het Verbond van Vlaamse Academici en het Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel.

Ongetwijfeld, rond de beproefde Eddy Merckx voelen de Belgen zich weer één. En straks opent het P.V.V.-kongres zijn deuren.

J.d.D.

P.S. De ironische benadering van het geval Merckx door uw kroniekschrijver was nog niet eens ter perse, toen de heer Vanaudenhove zijn afscheid aan het P.V.V.-kongres met de volgende historische woorden besloot: ‘België leeft in het hart van het volk. De recente beroering omtrent een jonge kampioen die België in het buitenland vertegenwoordigde en uit een kompetitie werd geweerd, waaruit hij als overwinnaar had moeten komen, heeft het hart van vele Vlamingen, Walen en Brusselaars een ogenblik doen stilstaan. Daarom zijn mijn laatste woorden: Walen van Wallonië, blijft vurige Walen. Vlamingen, blijft Vlaming, trouw aan taal en kultuur. Brusselaars, verdedigt de belangen van uw stad. Maar blijft allen samen: fiere Belgen!’