Neerlandia. Jaargang 72

[p. 366]

Publikaties

Boeken

Zuidafrikaanse Letterkunde. Bloemlezing met toelichting en woordverklaring.

Uitgave van Departement van Kultuursake, Pretoria. Verspreid in België door uitgeverij Meyrs & Trefois, Melle, in Nederland door uitgeverij H.W.R. Bekking, Amsterdam.

Deze onlangs verschenen bloemlezing, in de eerste plaats bestemd voor de hoogste klassen van de middelbare school in Nederland en Vlaanderen, is samengesteld ingevolge een besluit, te Antwerpen genomen op een gezamenlijke zitting van de Nederlandse, Belgische en Zuidafrikaanse Kulturele Kommissie in het kader van de Kultuurverdragen van België en Nederland met Zuid-Afrika. De samensteller, prof. F.E.J. Malherbe van Stellenbosch, heeft getracht de mooiste poëzie, proza- en dramafragmenten in een bestek van een kleine vierhonderd bladzijden bijeen te brengen en daarbij vooral werk van de laatste halve eeuw gekozen.

Hij schetst kort de ontwikkeling van het Nederlands tot het Zuidafrikaans, geeft overeenkomsten en verschillen tussen beide talen aan en leidt in weinige zinnen de eerste en tweede Afrikaanse taalbeweging en de vernieuwing van 1930 en daarna in. Bio- en bibliografische bijzonderheden van de auteurs maken mede dit boek tot een bijzonder doeltreffende bijdrage tot het beter verstaan van de Zuidafrikaanse mens, zijn leven, gedachten- en gevoelswereld, zijn stijl en taal. Moge deze bundel goede uitwerking hebben in de sfeer waarin naar betere kennis en groter begrip van die mens en zijn wereld wordt gestreefd.

Het gouden prentenboek van O. en W.

Uit een periode van 50 jaar (1918-1968) heeft het departement van Onderwijs en Wetenschappen in Den Haag een gouden prentenboek samengesteld ter gelegenheid van het gouden jubileum.

Het prentenboek is een speciaal nummer van ‘Uitleg’, het weekblad van het departement van Onderwijs en Wetenschappen.

Een unieke uitgave met niet minder dan 371 foto's, die een bijna totaal beeld geven van die 50 jaren-O. en W., al zijn er vele foto's bij die met O. en W. niets van doen hebben, maar die toch wel een heel belangrijk feit uit die jaren accentueerden. Een prettige tekst begeleidt de foto's en voert ons door de halve eeuw

[p. 367]

onderwijspolitiek. Bepaald geen droge opsomming maar een zeer leesbaar overzicht.

Een compliment voor de samenstellers, de ambtenaren van de voorlichtingsdienst, die gelukkig over een waar arsenaal van documentatie konden beschikken.

Willem Brandt, Zuid-Afrika, een reisjournaal, Hollandia, n.v., Baarn, 1968.

Alles wat gebeurt om Nederland en Zuid-Afrika nader tot elkaar te brengen stemt tot vreugde, zeker in de kringen van het Algemeen Nederlands Verbond.

Vlaanderen leren wij gemakkelijk kennen omdat wij er zo in enkele uren kunnen komen. Zuid-Afrika is voor velen in Nederland terra incognita, het ligt te ver weg, de reis is duur en de taal is, afgegroeid van het Nederlands, een zelfstandige taal geworden, die vele Nederlanders niet zo gemakkelijk kunnen volgen. Betrouwbare boeken over Zuid-Afrika zijn daarom hard nodig, te meer omdat er zoveel over wordt geschreven, gezegd en vertoond, dat niet van een objectieve kijk getuigt.

Willem Brandt, journalist, vroeger hoofdredacteur van de Delicourant in Medan, thans van het Goois Nieuwsblad in Bussum, auteur van romans en dichtbundels, gewezen voorzitter van de Nederlandse Penclub, schreef een journaal over een reis die hij begin 1968 door zuidelijk Afrika heeft gemaakt en gaf dit, rijk met foto's geïllustreerd, onlangs uit.

Hij is er als ervaren journalist, m.i. in geslaagd, een eerlijk en critisch relaas te geven van het vele dat hij heeft beleefd in dit deel van de wereld, waar de Europese cultuur - van Nederlands-Engels karakter - en de westerse energie een staat hebben gesticht die in veel opzichten op de toevoeging ‘modern’ en ‘democratisch’ aanspraak mag maken. Het boek biedt geen studie van de grote problemen waarmee dit land te maken heeft, het belicht - en dit levendig en scherp - de politieke, economische, culturele, ethische en sociologische aspecten van dit boeiende gebied met zijn ‘duizend mogelijkheden’.

Wie op boeiende wijze een juiste indruk wil krijgen van wat thans in dit land, dat weinig overeenkomst meer heeft met het beeld dat Nederlanders er in de jaren van de Anglo-Boeren-oorlog van hebben gevormd, aan de orde is, neme de tijd om dit reisjournaal te lezen.

P. Korthuys.

Tijdschriften

Ambassadeur, maandschrift, 5e jg. 15 okt. nr. 4.

De heer Marcel Vertommen heeft via de wereldomroep van de B.R.T. onder landgenoten in het buitenland een opiniepeiling gehouden over de vraag: ‘Moeten de landgenoten in het buitenland niet ook kunnen beschikken over stemrecht?’.

Uit niet minder dan een zestigtal over de gehele wereld verspreide plaatsen ontving hij daarop reacties.

De redactie van ‘Ambassadeur’ doet nu in het redactioneel artikel een beroep op allen, die dit aangaat, dat zijn in de eerste plaats alle landgenoten in den vreemde, hun mening te geven over deze kwestie, zowel voor- als tegenstanders.

Voorts troffen wij aan een zeer lovend ‘In memoriam’ over prof. Corneel Heymans van de hand van prof. dr. A. de Schaepdryver. Een ander ‘In memoriam’ gold Ernest Claes, een figuur, die zeker onder de duizenden Vlaamse emigranten een grote plaats in hun hart had behouden.

Na een bijdrage van de minister voor ontwikkelingssamenwerking, Raymond Scheyen, over de grote problemen bij de inspanningen, die België zich getroost ten gunste van de ontwikkelingslanden, volgt een kort artikel over de 41ste IJzerenbedevaart en een uiteenzetting over het prachtige initiatief van de Kultuurraad voor Vlaanderen per jaar vier 30 cm-langspeelplaten beschikbaar te stellen. Deze platen zullen door de B.R.T. geprogrammeerd worden.

Een tweede artikel in de reeks ‘Leven en werken van onze landgenoten in Burundi’ licht ons in over het prachtige werk door Belgen ginds verricht, zoals ook het geval is in Rwanda, waarover Paul Ghysels vertelt.

Te vermelden valt dan nog dat op blz. 38 een foto is afgedrukt van Fred Engelen's borstbeeld, onthuld in Stellenbosch, in tegenwoordigheid van zijn begaafde echtgenote mevrouw Tine Balder. In ‘Neerlandia’ van maart memoreerden wij deze grote Vlaamse toneelregisseur, hoogleraar bij het departement dramaturgie, op wiens initiatief bij de universiteit van Stellenbosch een modeltheater werd gebouwd.

[p. 368]

Volksopvoeding, Nederlands-Belgisch tijdschrift, 1968 nr. 5.

Een internationaal nummer, dat zich bezighoudt met het volks-(vormings) ontwikkelingswerk in de Bondsrepubliek Duitsland, Engeland, Frankrijk en Madagascar. Het is de bedoeling van de redactie deze reeks in volgende nummers voort te zetten. Een korte inleiding is van de hand van de heer G.H.L. Schouten, lid van de redactie.

De bijdragen zijn ontvangen van deskundigen uit de landen hierboven genoemd, behalve het artikel over Madagascar, dat de heer Lugtmeijer schreef.

Flora Meijer brengt onder onze aandacht de Highlander Folk School, in 1932 opgericht als Highlander Research and Education Center.

Het artikel uit de Bondsrepubliek (Hans Tietgens) beperkt zich tot het aanduiden van nieuwe tendenties voor de (Abend)-Volkshochschulen; Hutchinson beschrijft de nieuwe stromingen in het Engelse volksontwikkelingswerk, nieuwe programma's, nieuwe sectoren, nieuwe deelnemersgroepen, nieuwe middelen en methoden, nieuwe studies en onderzoek, nieuwe centra en instellingen.

Het artikel van de Fransman J. Rovan zweert bij de ‘animation’, ter aanduiding van activiteiten op sociaal, cultureel of educatief gebied. Animation is een nieuwe poging de mens te bevrijden van zijn gelatenheid; animation is een poging om alle structuren, die nog steunen op het principe van autoriteit en op docerende en strijdende houdingen, te vervangen door het beginsel van participatie, dat gericht is op nieuwe democratische experimenten.

Interessant is de korte bijdrage over Madagascar, waar het van buiten af gekomen vormingswerk geconfronteerd wordt met de oude tradities, de taboes, de zeden en gewoonten in de dorpsgemeenschappen. Maar het werk loopt, zij het dan op heel wat primitiever schaal dan in het Westen.