Neerlandia. Jaargang 72

[p. 21]

Kroniek Noord-Zuid

Samenwerking aan weerszijden van de grens

Zeven Belgische en vijf Nederlandse gemeentebesturen, t.w.: Stabroek, Kapellen, Kalmthout, Wuustwezel, Loerhout, Meer en Essen (Vlaanderen) en Putte, Ossendrecht, Huijbergen, Roosendaal-Nispen en Zundert (Nederland) plegen reeds geruime tijd overleg, teneinde tot betere samenwerking te komen voor daarvoor in aanmerking komende objecten en projecten. Aldus een artikel in de NRC van 6 januari.

Tijdens een gezamenlijke bijeenkomst op 4 december a.p., in het raadhuis van Nederlands Putte, is men reeds zó ver gekomen, dat genoemde gemeenten hun problemen afzonderlijk vóór 10 januari zouden inventariseren. Op een grote vergadering op 29 januari te Kalmthout te houden, zullen dan prioriteiten worden vastgesteld en werkgroepen ingesteld, ter verdere uitwerking der plannen. Daarbij staat steeds de bedoeling voorop, over de rijksgrens, die maar een lastige hindernis vormt bij het oplossen van dringende zaken, heen te kijken.

De initiatiefnemers zouden niets liever willen zien dan dat ook andere gemeenten langs de grens zich bij hun plannen zouden aansluiten, omdat men alsdan met meer gezag kan trachten druk uit te oefenen op de autoriteiten in Den Haag en Brussel.

De gangmaker bij deze plannen is de heer J.A.M. Boudrie, burgemeester van Nederlands Putte, een plaats van 2200 zielen, die zonder onderbreking overloopt in het Belgisch Putte, dat deel uitmaakt van twee gemeenten: Stabroek en Kapellen. Dus eigenlijk één dorp verdeeld over drie gemeenten en twee landen.

Voor deze zo noodzakelijke samenwerking komen ettelijke zaken in aanmerking, o.a.

1	Bij uitbreiding van de gemeente Putte met een fraaie villawijk moet het niet mogelijk zijn, dat vlak daarnaast in het Vlaamse Stabroek een industrieterrein zou worden geprojecteerd;
2.	Wordt Antwerpen een universiteitsstad, dan zal de jeugd uit Brabant liever colleges lopen in Antwerpen dan in de veel verder gelegen Nederlandse academiesteden. Maar nog steeds bestaat er geen wederzijdse erkenning van de diploma's;
3.	De brandweercorpsen moeten over en weer hulp kunnen bieden bij uitbrekende branden; De burgemeester van het Nederlandse Putte noemde een sprekend voorbeeld voor noodzakelijke onderlinge samenwerking. Als in het Belgische Putte brand uitbreekt, moet de brandweer van Antwerpen het vuur blussen, terwijl de brandweer van zijn gemeente, gelegen op 300 meter van de brandhaard, werkeloos moet toezien.
4.	Het Wit-Gele Kruis moet evengoed in Nederland als in Vlaanderen kunnen werken;
5.	Nederlandse patiënten uit het grensgebied zouden moeten kunnen worden opgenomen in het ziekenhuis van Kapellen. Maar daartegen verzet zich de Nederlandse ziektewet;
6.	Gaat Antwerpen beschikken over een academisch ziekenhuis, dan zullen de patiënten uit Brabant liever verpleegd worden in Antwerpen dan in het verder gelegen Utrecht;
7.	Dezelfde mogelijkheden zijn er op het gebied van het cultuurleven, maatschappelijke opbouw, verkeer en vervoer;
8.	Tenslotte nog één punt, n.l. de vuilverbranding, die veel economischer en veel efficiënter zou kunnen worden aangepakt, indien de daarvoor belangstelling hebbende gemeenten aan weerszijden van de grens konden samenwerken.

Maar de gemeenten wikken, doch de regeringen beschikken. Veel wensen, maar nog weinig mogelijkheden voorshands! De 12 gemeentebesturen laten echter het hoofd niet hangen.

[p. 22]

Integratie door menselijk contact

Uit de in het decembernummer van ‘Neerlandia’ opgenomen lijst van toegekende Visser-Neerlandiaprijzen-1967 blijkt dat een prijs van f 4000, - is toegewezen aan de Stichting Vlaams Festival Eindhoven.

Inmiddels is deze naam omgedoopt in: ‘Stichting Zuidnederlandse ontmoetingen.’ De voorzitter van het organisatiecomité, dr. H.W.J.A. Vredegoor, vroeg in Elseviers Weekblad aandacht voor het verheugende feit, dat nog maar drie jaar geleden typische culturele contacten tussen Belgen en Nederlanders precies één weekeinde vulden en dat er nu ontmoetingen van allerlei aard plaatsvinden, die zich over niet minder dan drie maanden uitstrekken.

Als eerste voorwaarde voor het naar elkaar toegroeien van de aan weerszijden van de grens wonende verwante volken ziet dr. Vredegoor de nadere kennismaking van Belgen en Nederlanders, thans nog gescheiden door vele misverstanden en grensformaliteiten.

Dr. Vredegoor betreurt het dat in Nederland o.a. nog altijd de naïeve mening heerst, dat het Vlaams toneel het stadium van het patronaat nog niet is te boven gekomen. Naar zijn oordeel kan het Vlaams toneel in heel wat opzichten de vergelijking met het Nederlands toneel doorstaan, al hebben de Vlaamse toneelgezelschappen het materieel heel wat moeilijker. Het toneel acht ook hij een van de belangrijkste ontmoetingen, zoals die nu in de fraaie schouwburg in Eindhoven ook worden verwerkelijkt.

Hoè belangrijk tentoonstellingen, sportdagen, toneel en opera, een ‘teach-in’ en een vier-provinciëndag voor de besturen van de aaneengrenzende Belgische en Nederlandse provincies en van de gemeenten mogen zijn voor de bevordering van het Belgisch-Nederlands contact, bij de echte integratie gaat het in de eerste en in de laatste plaats om de werkelijke ontmoeting, om het contact van mens tot mens. En met enig beleid zijn alle officiële gebeurtenissen te gebruiken voor dat doel zonder in politiek krakeel of taalstrijd-moeilijkheden terecht te komen.

Integratie in de Nederlandse cultuurgemeenschappen

Voor de Katholieke Vlaamse Hogeschool Uitbreiding (KVHU) te Brussel, een vereniging die zich tot doel stelt Vlaamse academici met elkaar in contact te brengen, sprak mevr. G. van Straelen-van Rintel over ‘Leven en streven in onze taal.’

De voorzitter, de heer André Meersseman, wees er in zijn inleiding op, dat mevrouw Van Straelen in Nederland meer bekendheid verwierf dan in eigen land.

Mevrouw Van Straelen, inspectrice van het Nederlandstalig onderwijs van de stad Brussel, verricht in de Belgische hoofdstad uitnemend werk voor de bevordering van het Nederlands spreekonderwijs, waarvoor zij ook een boekje schreef: ‘Het spreekonderwijs in de moedertaal’, en ‘Goed spreken op de lagere school.’

Met dit onderwijs draagt zij een steentje bij - zo merkte zij op - tot de pogingen de integratie in de Nederlandse cultuurgemeenschap te bevorderen.

In haar lezing verdedigde zij de grootsheid van de Nederlandse literatuur in Vlaanderen, van Hendrik van Veldeke af tot de jongste moderne romanciers. Met voldoening constateerde zij een groeiende belangstelling voor het Nederlands. Onze taal - zo stelde zij - is het Nederlands. Vlaams en Nederlands vormen samen één taalgemeenschap en één cultuur.

De superioriteit van het Noordnederlands wijst zij af. Niettemin moet het voor de Vlamingen een erezaak zijn en worden op te komen voor het Nederlands, 't is zelfs een prestigekwestie en een plicht tegenover de zeventien miljoen Nederlandssprekenden.

Lof werd toegezwaaid aan de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal, het Vlaams Economisch Verbond en de Kultuurraad voor Vlaanderen, Maarten van Nierop met zijn ‘taaltuintjes’ in de Standaard en Marc Galle. Naar haar oordeel dient vooral in toneelkringen nog wat geschaafd te worden aan de spreektaal. Het onderwijs is en blijft de belangrijkste sector ter bevordering van het goede Nederlands; zij

[p. 23]

onderstreepte de verantwoordelijkheid van de leraren, die hebben te zorgen voor het goed gebruik van de moedertaal, het Nederlands.

Activiteiten van de V.I.R.A.

De V.I.R.A. is de ‘Vereniging voor Internationale Relaties’, een organisatie van Nederlanders en Vlamingen, die werkzaam zijn in Europese instellingen of iets te maken hebben met internationale organisaties, opgericht op maandag 17 juni 1963 te Brussel (zie Neerlandia, jg. 1963, blz. 126).

Afgevaardigde-beheerder is de heer Jef Ruysschaert, die in een gesprek met ‘De Standaard’ er nog eens op wees, dat de V.I.R.A. er naar streeft, in samenwerking met andere organisaties, een clubleven voor internationale kringen tot stand te brengen.

In Brussel moet een volwaardig centrum van de Nederlandse cultuur komen, een huis met vergaderzalen en een bibliotheek, waar de Europese ambtenaren nader kennis kunnen maken met de Nederlandse cultuur, die bijna nergens in de ‘hoofdstad’ van Europa aan bod komt.

Een huis in de trant van het paleis voor schone kunsten.

Met het oog daarop is er, aldus de heer Ruysschaert, al een vereniging opgericht met o.a. oud-minister Fayat en de heren Cappuyns en Naessens.

De heer Ruysschaert zei tot slot dat hij er zeker van is dat het Nederlands cultuurcentrum in Brussel er komt.

Korte berichten

Naar aanleiding van een parlementaire vraag dd. 12 december 1967 verklaarde minister Van Elslande ‘N.a.v. gesprekken over de eerstkomende regeling van de spelling der Nederlandse taal is met mijn collega, minister Veringa, principieel instemming bereikt over de gemeenschappelijke oprichting van een Belgisch-Nederlands Instituut voor de Nederlandse Taal en Letterkunde. Over de bevoegdheden en de oplossing van sommige juridische problemen zal nog onderhandeld dienen te worden.’

Het aantal N-Z kunstmanifestaties (met grote en kleine k) wordt eveneens belangrijk. Recent en belangrijk is de koproductie met de film ‘De vijanden’ (H. Claus). Alhoewel het protokol betreffende de Nederlands-Belgische koproductie nog steeds niet werd ondertekend (...wat nù weer Overheid?), vordert de samenwerkking... en daar gaat het tenslotte om.

De culturele integratie wordt gelukkig vergezeld door allerlei vormen van samenwerking op diverse terreinen van het maatschappelijk leven.

Er was de 6e Regionale Benelux-Contactdag (cfr. het omstandig verslag in ‘Tijd’ dd. 22.12.1967). De problematiek van de grensstreek werd aan de orde gesteld. Kernachtig was alleszins het slot van het betoog van minister De Saeger (Openbare Werken - België) toen hij verklaarde: ‘... laten wij uit de stratosfeer van de retoriek neerdalen, op het terrein landmeterslaarzen aantrekken en elkaar rendez-vous geven om de lijnen uit te stippelen van de prachtige mogelijkheden die op dit terrein langs onze grenzen gelegen zijn in het raam van de Benelux-samenwerking’.

Alleszins te noteren door de verantwoordelijken voor de Schelde-Rijnverbinding, die blijkbaar het praat-stadium maar niet kunnen verlaten.

Op het gebied van het recht was er op 8 december 1967 de belangrijke 17e Algemene Vergadering van de vereniging voor de vergelijkende studie van het recht in België en Nederland. De geïnteresseerde lezer vindt hierover een zeer goede inleiding in het ‘Rechtskundig Weekblad’ van 3 december 1967 (31e jaargang, nr 14).